Rukola to roślina o lekko pikantnym smaku. Pochodzi z krajów śródziemnomorskich, ale i w Polsce rośnie bardzo dobrze. Jak ją uprawiać? Kiedy wysiewać? I do czego wykorzystać? Przeczytajcie!
Rukola. Czy zdrowa i smaczna?
Zdecydowanie! Rukola, zwana też rokiettą siewną, jest bardzo popularna w diecie śródziemnomorskiej, gdzie pojawia się jako dodatek do pizzy czy sałatek (np. carpaccio z buraka). Nasiona wykorzystywane są do produkcji oleju i musztardy. W ogrodzie rukola może też pełnić funkcję ozdobną.
O tym, jakie właściwości ma rukola, napiszemy poniżej. W tym miejscu jednak zwrócimy uwagę na fakt, że to roślina mająca krótki cykl uprawy ( 6-8 tygodni) i wytwarza nasiona w tym samym roku. Z powodzeniem można ją uprawiać w ogrodzie lub na balkonie w doniczce. Charakteryzuje się wysoką plennością i wyższą w porównaniu z innymi gatunkami tej rodziny botanicznej zawartością związków prozdrowotnych.
Ma pikantny, orzechowo-pieprzowy smak, który związany jest z obecnością olejku eterycznego.
→ Przeczytaj również: Warzywa na balkonie. Co uprawiać i jak zacząć?
Co zawiera rukola?
Roślina jest lekkostrawna. Zawiera białka, węglowodany, kwasy organiczne, olejki eteryczne i wiele witamin (przede wszystkim witaminę C). Jest odpowiednia w diecie wspierającej odporność. Wspiera też procesy trawienne, zwalcza nadkwasowość żołądka oraz eliminuje wzdęcia. Cynk obecny w liściach działa odkażająco i bakteriobójczo, potas obniża poziom glukozy we krwi, a glukozynole działają przeciwnowotworowo.
Rukola nie bez przyczyny jest obecna w dietach odchudzających. 100 g liści zawiera tylko 25 kcal.
Cenną właściwością rukoli jest wytwarzanie nasion olejodajnych, bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe i inne związki chemiczne. Stosowane jako suplement diety są zalecane zwłaszcza mężczyznom w profilaktyce zapobiegania rakowi prostaty oraz poprawie sił witalnych.
→ Przeczytaj również: Warzywa i owoce. Jak zwiększyć ich udział w diecie?
Liście rukoli: uprawa
Miejsce na wysiew rukoli powinno być słoneczne i bez zastoisk wodnych, ale za to przewiewne. Roślina idealnie czuje się w chłodne wiosenne lub jesienne dni. Gleba powinna być oczyszczona z resztek pożniwnych i dokładnie przekopana. Wszystko to zabezpiecza naszą plantację przed chorobami i szkodnikami, które mogą zalegać na polu.
Na koniec dobrze jest wyrównać ziemię tak, aby łatwiej można było wyznaczyć grządki z roślinami. Zadbajmy także o umiarkowane nawodnienie podłoża oraz obojętnie pH (kwasowe pH bardzo często jest przyczyną kiły kapusty).
→ Chcesz mieć w swoim ogrodzie szpinak, dynię i pietruszkę? Dowiedz się, jak uprawiać je bez dodatku chemii.
Rukola jak większość warzyw liściastych wymaga żyznego podłoża, dlatego wskazane jest nawożenie. W ekologicznej uprawie w grę wchodzi wyłącznie nawożenie organiczne. Kompost nie dość, że wzmacnia i odżywia naszą glebę, to dodatkowo ją rozluźnia, co bardzo pozytywnie wpływa na roślinę. Zalecana dawka kompostu to ok. 2-3 kg/m2 (wszystko zależy od stanu naszego podłoża). Przeważnie taki zabieg wykonuje się na wiosnę.
Uprawę rukoli najlepiej jest rozpocząć w drugim roku po zastosowaniu obornika (zalecana dawka to 3-4 kg/m2, a zabieg najlepiej jest przeprowadzić jesienią).
Kiedy siać rukolę?
W ciągu całego roku rukolę można siać kilkukrotnie. Wynika to z krótkiego okresu wegetacji. Można ją uprawiać w doniczkach, tunelu, szklarni oraz w gruncie. Nasiona powinny pochodzić ze sprawdzonego i certyfikowanego źródła.
Przeważnie do gruntu rukolę sieje się wiosną, w maju. Jest to idealny czas dla kiełkowania tej rośliny. Nie lubi ona wysokich temperatur i mocnego słońca. Nasiona siejemy rzutowo lub w rzędach (odstęp między nimi powinien wynosić około 20-30 cm w zależności od wielkości naszej rabaty). Roślinę sadźmy na głębokość 1 cm. Kiełkuje po około 7 dniach, do tego procesu wystarczą jej 4°C.
Z racji tego, że roślina ma krótki okres wegetacji i nie lubi przesadzania, przeważnie w amatorskiej uprawie nie tworzy się rozsady.
→ Przeczytaj również: Sałata – odmiany i wykorzystanie
Pamiętajmy, aby nasze pole po wysianiu dokładnie podlać oraz regularnie lustrować. Wczesne wykrycie objawów chorobowych pozwoli nam na całkowite wyeliminowanie jej z naszej plantacji.
Siew do doniczek możemy z kolei rozpocząć w marcu. Dobrze, aby już na początku właściwie dobrać wielkość doniczki, by później nie narażać roślin na przesadzanie.
→ Przeczytaj również: Jak przechowywać czosnek i inne warzywa?
Przepis na sałatkę z rukolą i kaparami
- 3 garści rukoli
- 1 garść pestek dyni
- 3/4 szklanki groszku konserwowego (po odsączeniu)
- 3 jajka ugotowane na twardo
- kapary (ok. 100g)
- sól himalajska różowa
- Sos: 3 łyżki oleju lnianego, 2 łyżki oliwy z oliwek i łyżka octu jabłkowego
Do miski wrzuć umytą i osuszoną rukolę. Dodaj zielony groszek, kapary i pestki dyni, posyp szczyptą soli himalajskiej do smaku. Delikatnie wymieszaj, dorzuć pokrojone na duże kawałki jajka i polej olejem lnianym, oliwą i octem z jabłek.
Co siać obok rukoli?
Z racji tego, że rukola należy do rodziny kapustowatych, warto stosować przerwy w uprawie na tym samym polu roślin z tej samej rodziny. Idealne będą odstępy ok. 3-4 lat.
Z racji swoich niedużych rozmiarów rukolę najlepiej sadzić pomiędzy pomidorami (one rosną dość wysoko). Niestety, roślina ta nie jest tolerancyjna dla innych warzyw. Zdecydowanie lepiej posadzić ją w sąsiedztwie ziół, np. szałwii lub mięty. Dodatkowo może być ona idealną rośliną na przedplon lub poplon.
Pielęgnacja uprawy rukoli
- Starajmy się uniknąć siewu w sezonie letnim. Jeśli się już na to zdecydujemy, to raczej wybierajmy miejsca lekko ocienione, aby słońce nie uszkadzało liści (poparzenia).
- Regularnie i dokładnie odchwaszczaj grządki, aby chwasty nie spowalniały wzrostu rośliny.
- Raz na jakiś czas można spulchnić międzywęźla. Pamiętajmy, by zabieg ten wykonywać delikatnie, ponieważ rukola posiada delikatny system korzeniowy.
- Jeśli na początku okresu wegetacji obserwujemy za gęsty wysiew roślin, starajmy się je usuwać, by okazy pozostawione na polu mogły swobodnie wzrastać.
- Regularny zbiór zewnętrznych liści powoduje, że roślina lepiej się krzewi i produkuje więcej liści. Zjadaj więc rukolę na bieżąco (np. do kanapek, ale sałatka na grilla i sałatki z buraków też ją lubią).
- W uprawie roślin liściowych istotne jest podlewanie. Starajmy się ich nie zalewać, ale nie dopuszczajmy do przesuszania podłoża. Poziom wody jest bardzo istotny, zwłaszcza na początku uprawy oraz pod koniec.
- Rukola dobrze znosi przymrozki. Wytrzymuje obniżenia temperatury nawet do -3°C.
→ Przeczytaj więcej: Najczęstsze choroby i szkodniki rukoli oraz ekologiczne metody ich zwalczania
Czas i sposób zbioru rukoli
Roślina jest gotowa do zbioru, gdy liście są intensywnie wybarwione. Przeważnie osiągają wówczas 5-10 cm długości. Przerośnięte liście nie nadają się do zbioru, nie są już takie smaczne.
Starajmy się zbierać tylko liście zewnętrzne. Roślina pozostaje wtedy nienaruszona i można cieszyć się kolejnym zbiorem już po tygodniu. Zbiór przeważnie dokonuje się ręcznie lub przy użyciu nożyczek, noża czy sekatora.
Jak przechowywać rukolę?
Liście wytrzymują do 10 dni w lodówce w temperaturze 1-2°C i wilgotności 95 proc. Rukola nadaje się również do mrożenia, jednak rzadko wykorzystuje się ją w takiej postaci, ale i do suszenia (zachowuje swój aromat).