Teraz czytasz...
Cynk — objawy niedoboru. Czy leczy koronawirusa?
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl

Cynk — objawy niedoboru. Czy leczy koronawirusa?

Agnieszka Gotówka

Cynk stał się ostatnio niezwykle popularnym suplementem. Zdaniem niektórych jego przyjmowanie może ochronić nas przed koronawirusem, a w przypadku zakażenia, pozwala szybko wrócić do zdrowia. Jak bardzo jest to szkodliwa teza? Jaką rolę w organizmie spełnia cynk? I jakie są objawy niedoboru cynku? Przeczytajcie.

Cynk jako czysty metal wyizolowano w 1746 r. w Niemczech. Dokonał tego Andreas Marggraf, niemiecki chemik, któremu zawdzięczamy również opracowanie metody wydzielania cukru z buraków. Badania przeprowadzone w XX wieku potwierdziły, że cynk odgrywa znaczącą rolę w przebiegu procesów fizjologicznych, a jego niedobór wiąże się z wieloma problemami zdrowotnymi.

Cynk a funkcjonowanie organizmu

Cynk wpływa na prawidłowe funkcjonowanie skóry i błon śluzowych oraz syntezę białek, hormonów i krwinek czerwonych. Jest obecny w blisko 300 różnych enzymach, m.in. biorących udział w metabolizmie kostnym. Ma też niebagatelny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Bierze udział w produkcji i aktywności limfocytów i limfocytów T.

O tym, jakich błędów się wystrzegać, by układ immunologiczny naszych dzieci pracował sprawnie, przeczytacie w artykule „Jak zniszczyć odporność swojemu dziecku”.

Jest też bardzo silnym antyoksydantem, a także modulatorem przekaźnictwa synaptycznego (jony cynku umiejscowione są w obrębie zakończeń presynaptycznych neuronów w mózgu). Wpływa na pamięć i koncentracje. Jego odpowiedni poziom zapewnia zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci. Reguluje metabolizm witaminy A.

Cynk to ponadto pierwiastek, o którym powinni pamiętać mężczyźni chcący mieć potomstwo. Bierze on bowiem udział w procesie spermatogenezy. Wpływa na prawidłową budowę i liczbę plemników. U kobiet reguluje cykl miesiączkowy.

Cynk do organizmu jest dostarczany głównie drogą pokarmową. Znajduje się w produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Jego dobrym źródłem są

  • ostrygi,
  • mięso,
  • podroby (np. wątróbka),
  • ryby,
  • orzechy,
  • jajka,
  • rośliny strączkowe,
  • pełnoziarniste przetwory zbożowe,
  • kasza gryczana,
  • pestki dyni
  • nasiona słonecznika.

Wchłanianie tego pierwiastka ma miejsce w jelicie cienkim (w mniejszym stopniu w jelicie grubym i żołądku).

Współczesny styl życia może jednak prowadzić do problemów z przyswajaniem cynku. Wpływ na ten proces ma m.in. stres, ciężka praca fizyczna, źle zbilansowana dieta, zanieczyszczenie środowiska, wysokie spożycie wapnia i żelaza czy niskie spożycie białka. Przyswajanie cynku ograniczają też fityniany.

Zapotrzebowanie 

Człowiek potrzebuje dostarczyć organizmowi kilka-kilkanaście miligramów cynku dziennie, by pokryć jego dzienne zapotrzebowanie. To niewiele, jednak, o czym pisaliśmy wcześniej, jest to dość kapryśmy mikroelement i mimo zapewnienia odpowiedniej porcji cynku, bywa słabo przyswajany.

Z czasem może to prowadzić do niedoboru cynku. Najbardziej narażone są osoby z chorobami przewodu pokarmowego, przewlekłymi chorobami nerek lub wątroby, cukrzycą, zespołem złego wchłaniania. Szczególną czujność powinni zachować weganie i wegetarianie (najlepszą przyswajalnością charakteryzuje się  cynk zawarty w produktach  zwierzęcych).

Średnie dzienne zapotrzebowanie na cynk wynosi:

  • 0–6 miesięcy – 2 mg
  • 7–12 miesięcy – 3 mg
  • 1–3 lata – 3 mg
  • 4–8 lat – 5 mg
  • 9–13 lat – 8 mg
  • 14–18 lat – 11 mg (chłopcy) i 9 mg (dziewczynki)
  • dorośli – 11 mg (mężczyźni) i 8 mg (kobiety)
  • kobiety w ciąży – 11 mg
  • mamy karmiące piersią – 12 mg

Źródło danych: Ana Krysiewicz, „Naturalna odporność”, Warszawa 2021, s. 219

Cynk. Objawy niedoboru

Objawem niedoboru cynku mogą być: brak apetytu, podatność na infekcje oraz opóźnienie wzrostu. W skrajnych sytuacjach dochodzi do zaniku grasicy, co powoduje zakłócenie rozwoju limfocytów.

Niedobór cynku może prowadzić do opóźnienia rozwoju organów płciowych, obniżenia odporności oraz wolnego gojenia się ran i wypadania włosów. Zbyt niskie spożycie tego pierwiastka może też doprowadzić do depresji oraz zmian nowotworowych

wymienia Ewelina Skurska, dietetyk. I dodaje:

Samodzielne stosowanie suplemetntacji, bez stwierdzonego niedoboru i bez konsultacji z lekarzem, może doprowadzić do występowania działań niepożądanych w wyniku jego nadużywania (także niebezpiecznych interakcji z innymi stosowanymi preparatami i żywnością). Ilości cynku, które są zawarte w produktach żywnościowych, nie prowadzą do przekroczenia norm jego spożycia.

Uwaga: samodzielna suplementacja, zwłaszcza u dzieci, nie jest wskazana. W pierwszej kolejności warto porozmawiać z lekarzem lub wykonać badanie poziomu tego pierwiastka (koszt ok. 70 zł).

Zobacz także

kobieta leży i trzyma się za brzuch

Przedawkowanie cynku

Zbyt duża ilość cynku w organizmie szkodzi. Pierwiastek odkłada się w nerkach i wątrobie. Może też powodować niedokrwistość.

Do  zatrucia  cynkiem  może  dojść podczas jego nadmiernej suplementacji,  spożywania warzyw i owoców opryskiwanych preparatami  cynkowymi  lub  produktów  przechowywanych  w  pojemnikach  z  tego  metalu. Ostre objawy zatrucia  cynkiem  obejmują  m.in.:  bóle  żołądka, nudności, biegunkę, gorączkę, dreszcze, a nawet nadmierne ślinienie. Z kolei przy długotrwałym  narażeniu  na  zbyt  wysoki jego poziom  w organizmie obserwuje się obniżenie odporności, nadmierną potliwość oraz zaburzenia słuchu i pamięci

ostrzega Ewelina Skurska.

Warto mieć na uwadze, że nie tylko nadmierna suplementacja, ale też narażenie zawodowe mogą spowodować problemy związane z przedawkowaniem. Tu szczególną czujność muszą zachować osoby pracujące przy produkcji stopów, świec dymnych i procesów galwanicznych. Nadmiar cynku może być też spowodowany spożywaniem produktów przechowywanych w cynkowych naczyniach lub spryskanych nawozami cynkowymi.

Czy wiesz, że…

Gorączka cynkowa pojawia się u osób, które narażone są na wdychanie toksycznego dymu tlenku cynku. Jej objawy przypominają grypę. Pojawiają się: kaszel, gorączka i dreszcze, bóle mięśniowe i bóle głowy. Chory może też czuć w ustach słodki lub metaliczny posmak.

Bibliografia

Kabata-Pendias A, Pendias H., Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, wyd. II, Warszawa 1999.

Puzanowska-Tarasiewicz H., Kuźmicka L., Tarasiewicz M.: Funkcje biologiczne wybranych pierwiastków. III. Cynk – składnik i aktywator enzymów. Pol. Merk. Lek. 2009, 27(161): 419–422.

Schlegel-Zawadzka M.: Cynk-aspekty zdrowotne i lecznicze, przyczyny i objawy niedoborów. Farm. Pol. 2002, 58(10): 452–459.

Szcześniak Maria, Grimling Bożena, Meler Jan, Cynk – pierwiastek zdrowia

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.