Na odporność, na depresję, na dobry sen, na zwiększenie apetytu – lista oferowanych przez producentów suplementów diety jest bardzo długa. Czy są one jednak bezpieczne? I czy rzeczywiście działają?
Wiele osób jest przekonanych, że skoro suplementy diety można kupić w aptece, to wykazują one działanie lecznicze. Sama nazwa brzmi fachowo i profesjonalnie. Prawda jest jednak taka, że suplementy diety nie leczą. Nie są nawet w stanie zapobiegać rozwojowi chorób. To środki spożywcze, które mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie.
Niestety, dostępność suplementów diety i nieco nachalny sposób ich reklamowania sprawia, że wielu ludzi sięga po nie bez większego zastanowienia. A warto wiedzieć, że mogą one niekorzystnie wpływać na organizm człowieka. Nic zatem dziwnego, że specjalistyczne i cenione instytucje złączyły siły i podjęły się wspólnej akcji na temat właściwości suplementów diety.
Informacje na temat ich działania rozpowszechniają m.in. Główny Inspektorat Farmaceutyczny, Główny Inspektorat Sanitarny, Ministerstwo Zdrowia, Instytut Żywności i Żywienia, Narodowy Instytut Leków, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Rada Reklamy, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich.
Suplement diety, czyli co?
W suplementach diety znajdują się określone substancje odżywcze, jednak w nieco bardziej skoncentrowanej formie niż w produktach spożywczych. To sprawia, że mogą być przyjmowane w postaci tabletek, ampułek, syropu, a nawet cukierków. Celem stosowania suplementów diety jest uzupełnienie niedoborów w diecie. Należy po nie sięgać dopiero wówczas, gdy jest to uzasadnione.
Warto pamiętać, że nawet najbardziej zachwalane suplementy diety nie zastąpią racjonalnego żywienia i regularnej aktywności fizycznej.
Stosujesz suplementy diety? O tym musisz pamiętać!
Jeśli chcemy rozpocząć suplementację określonym produktem, warto skonsultować to z lekarzem, dietetykiem lub farmaceutą. Najlepiej jest również potwierdzić badaniami, czy faktycznie w naszym przypadku konieczna jest suplementacja. Największym błędem popełnianym przez ludzi jest diagnozowanie swojej przypadłości w oparciu o informacje podane w sieci lub objawy wspominane w reklamach. Przemęczenie, problemy ze snem, brak apetytu – te symptomy mogą wskazywać na poważną chorobę, która wymaga leczenia, a nie suplementacji.
Warto też nabrać nieco dystansu do treści płynących z reklam oraz stron producentów. Ich celem jest namówienie jak największej liczby konsumentów do zakupu określonego suplementu diety. Częste są zatem zabiegi manipulacji, grania na naszych emocjach, uczuciach, odwoływanie się do drogich nam wartości. Suplementy diety nie są „cudownym” środkiem, które pomogą nam powrócić do pełnej aktywności i zdrowia fizycznego czy psychicznego.
Grafika przygotowana przez Instytut Żywności i Żywienia, który opublikował także poradnik Co warto wiedzieć o suplementach diety
Czy suplement diety ma działanie lecznicze?
Producenci suplementów diety często tworzą produkty, które mają przypominać leki, zapewniając przy tym o podobnym ich działaniu. Należy jednak wyraźnie rozgraniczyć suplementy diety od leków. Na czym polega różnica? Otóż działanie leku (lecznicze, profilaktyczne) musi być potwierdzone badaniami i udowodnione w procesie rejestracji. Tak surowe przepisy nie dotyczą suplementów diety. W przypadku ich produkcji konieczne jest jedynie poinformowanie Głównego Inspektora Sanitarnego o wprowadzeniu ich do obrotu. Wymogiem formalnym jest podanie dokładnego składu produktu, nie potrzebne są jednak dokumenty, które potwierdziłyby skuteczność danego środka. Problemy są również z kontrolowaniem suplementów diety, jest ich na rynku zbyt dużo. Za bezpieczeństwo oraz jakość stosowania konkretnego produktu odpowiada zatem sam producent lub importer.
W przypadku leków ich wytwarzanie jest poddawane licznym kontrolom inspekcji farmaceutycznej. Wszystko po to, by spełniony był szereg wymogów, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa stosowania medykamentów.
Podsumowując, suplementy diety nie leczą, jak również nie zapobiegają chorobom. Mogą w pewnym stopniu działać na organizm, ale przynoszą efekt fizjologiczny, nie zaś leczniczy.
Przed zakupem należy się upewnić, co kupujemy – lek czy suplement diety. Ta informacja musi być zamieszczona na opakowaniu. Warto to sprawdzać nawet w odniesieniu do witamin.
Czy suplementy diety są niebezpieczne?
Tak, jeśli stosuje się je nierozważnie. Specjaliści przekonują, że suplementy diety mogą negatywnie wpływać na organizm. Dotyczy to zwłaszcza osób, które stosują duże ilości suplementów diety na różne choroby i schorzenia, jak również tych, które zażywają lekina stałe. Może bowiem dojść do przedawkowania, zwłaszcza jeśli przyjmujemy środki o podobnym składzie. Nadmiar jest w tym przypadku równie niebezpieczny co niedobór.
Warto ponadto kupować suplementy diety w aptece, nie zaś w sklepach spożywczych, za pośrednictwem Internetu. W obrocie mogą być znajdować się bowiem sfałszowane suplementy diety.
Jeśli zdecydujemy się na suplementację, nie należy ponadto przekraczać dziennej dawki do spożycia określonej przez producenta.
„Naturalne” suplementy diety również mogą być niebezpieczne. Produkty zwierające wyciągi z ziół także mogą zostać przedawkowane, mogą mieć ponadto negatywny wpływ na organizm. Nie zawsze znane jest pochodzenie roślin, stąd nie można z całą pewnością stwierdzić, że nie posiadają one substancji toksycznych. W przypadku leków ziołowych takie ryzyko nie istnieje. Ich substancje podlegają standaryzacji, która wymaga potwierdzenia w badaniach.
Przeczytaj czym są ekologiczne suplementy diety
Suplementy diety dla dzieci
Dzieci i ich rodzice to szczególna grupa konsumentów. To ich namawia się do zakupu suplementów diety, które mają podnieść odporność przedszkolaka, uzupełnić niedobory wapnia czy witaminy D. Specjaliści jednak podkreślają, że suplementacja u dzieci poniżej 6. roku życia bez konsultacji z lekarzem może być niebezpieczna.
Akcje informacyjne na temat suplementów diety są niezwykle ważne. W Polsce sięgamy po nie bowiem bardzo często, wierząc, że pomogą one w wielu doskwierającym nam dolegliwościach i schorzeniach. Wydaje się nam, że wzięcie tabletki zwalania nas z obowiązku dbania o aktywność fizyczną i stosowania racjonalnej diety. Takie przekonanie może nas jednak sporo kosztować.
Agnieszka Gotówka
