Jak oszczędzać na jedzeniu, ale przy tym nie stracić zdrowia? W dzisiejszych czasach to pytanie zadaje sobie wielu z nas. Sięganie po tanią żywność słabej jakości to jednak rozwiązanie na krótką metę, które szybko odbije się na naszym samopoczuciu. Co zatem jeść, by zmniejszyć wydatki?
Jak oszczędzać na jedzeniu? Rób to z głową!
Mówi się, że na jedzeniu nie powinno się oszczędzać. Dziś jednak mówi się o tym nieustannie. Szukamy rozwiązań, które pomogą nam zachować więcej pieniędzy w portfelu. Z większą uwagą niż jeszcze rok temu robimy zakupy, ze zdumieniem patrząc na szybujące ceny. Sięgamy więc po produkty tańsze, wierząc, że w ten sposób uratujemy domowy budżet.
Przeczytaj: 5 zasad ekonomii w stylu eko
Okazuje się jednak, że to tylko pozorne działanie. Drastyczne obniżenie wartości spożywanych produktów, to prosta droga ku problemom zdrowotnym. A każda choroba generuje koszty: badań, wizyt lekarskich, zakupu leków, rekonwalescencji.
Stąd oszczędzać trzeba z głową, w czym może pomóc zmiana nawyków i myślenia. Przyzwyczailiśmy się do tego, że jedzenie jest stale w naszym zasięgu. Sklepy są czynne od świtu do nocy, a do tego kuszą nas promocjami i rabatami. To dlatego wyjście po mleko, kończy się reklamówką dodatkowych sprawunków, a przy kasie zamiast 4 zł, płacimy kilka razy więcej.
Ostatnie lata pokazały też, że nie szanujemy jedzenia. Skala marnowania żywności jest ogromna, do czego w pewnym stopniu sami się przyczyniliśmy.
Jesteśmy rozkapryszeni obfitością wyboru i sugestią sklepowych przyjaźnie zaaranżowanych półek, na których wykładane są w większości idealne jabłka, marchewki czy szparagi. Chcemy wybierać tylko śliczne okazy, a przecież natura nie jest doskonała i nie oferuje równych pietruszek czy pomidorów
– mówi Sylwia Majcher, edukatorka ekologiczna, dziennikarka, autorka kilku książek, w tym bestsellera „Gotuję, nie marnuję. Kuchnia zero waste po polsku”. I dodaje:
Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii pokazują, że od 20% do nawet 40% wyprodukowanych przez rolników warzyw i owoców nie ma szansy trafić do sprzedaży, bo są brzydkie, więc nikt ich nie zapakuje do sklepowego koszyka.
Oszczędzanie na jedzeniu to zatem swego rodzaju powrót do przeszłości. By jednak faktycznie miało sens, trzeba to robić z głową!
→ Zobacz, jak zrobić zupę szparagową z pokrzywą [przepis]
Oszczędne jedzenie, czyli jakie?
Jeśli oszczędne jedzenie utożsamiasz z suchym chlebem i porcją ziemniaków, jesteś w błędzie. Podobnie, jeśli uważasz, że lepiej kupić gotowe danie błyskawiczne niż ugotować zupę. I na nic zdadzą się argumenty typu: „gotowanie w domu oznacza zużycie prądu, gazu i wody, a zupka za 3 zł w proszku jest gotowa w 3 minuty”. Albo: „nie stać mnie na dobrą szynkę, więc zastępują ją tanimi pasztetami, a warzywa są tak drogie, że nie ma możliwości, bym je kupował”.
Nie tędy droga! I choć wiem, że odwoływanie się do przeszłości jest dziś mocno krytykowane, zaryzykuję: oszczędzanie na jedzeniu wymaga powrotu do korzeni. Nasze babcie były mistrzyniami w tej kwestii, mamy więc od kogo czerpać inspiracje. Od czego zatem zacząć?
Tanie jedzenie może być smaczne!
Podstawą jest planowanie i kreatywność w kuchni. Odejdźmy zatem od ślepego podążania za przepisem kulinarnym.
W dobie sporej ilości kulinarnych autorytetów, zapomnieliśmy, że to nasze zmysły są najlepszymi szefami kuchni. Warto, byśmy odeszli od traktowania przepisów kulinarnych dosłownie. Powinniśmy zamieniać dany składnik na ten, który akuratnie mamy w domu, żeby nie kupować kolejnych.
– mówi Jagna Niedzielska, kucharka, propagatorka kuchni zero waste, autorka książki „Bez resztek. Kuchnia zero waste, czyli nie wyrzucaj pieniędzy i jedzenia”.
Z czasem nabierzemy praktyki, a wtedy wystarczy spojrzeć na swoje zapasy w lodówce, zamrażalniku i w spiżarni, by mieć pomysł na przygotowanie nie jednego, a kilku wartościowych dań!
Jak tanio gotować?
Pomidor w styczniu zawsze będzie drogi, podobnie jak egzotyczne owoce. Podstawą jest więc jedzenie lokalnych i sezonowych produktów Nasi przodkowie przez lata stosowali się do tej zasady. Praktykowano też handel wymienny: nadmiar jabłek wymieniano na główki kapusty albo domowe przetwory dostawało się w zamian za jajka. Dziś to również jest możliwe!
Jeśli mamy w domu nadmiar orzechów włoskich, jabłek czy gruszek, zapytajmy na lokalnych grupach lub wśród znajomych, czy nie chcą dokonać wymiany. W mediach społecznościowych działają nie tylko tzw. grupy śmieciarkowe, ale też barterowe, na których ludzie z jednego osiedla lub miasta dzielą się nadmiarem jedzenia lub wymieniają się między sobą.
Starajmy się też gotować z sezonowych warzyw i owoców. W Polsce mamy ich całe mnóstwo, a ich zdecydowana większość to skarbnica witamin i minerałów. Spójrzmy choćby na dynię. Uprawia się ją bardzo łatwo, o czym więcej piszemy w artykule „Uprawa dyni zwyczajnej„, do tego nie kosztuje dużo, a z jej udziałem możemy zrobić wiele różnych dań niewielkim kosztem. By się o tym przekonać, zobacz nasze przepisy na zupę dyniową po tajsku i kluseczki dyniowe.
Nadmiar dyni możemy zamrozić lub zrobić mus dyniowy, który po pasteryzacji można przechowywać przez dłuższy czas. Nie zapomnij też wysuszyć pestek dyni, które są bardzo zdrową przekąską i dobrym dodatkiem do musli. Nie wyrzucaj też grubej skóry. Jeśli odpowiednio wydrążysz dynię, zrobisz jesienną ozdobę zero waste, która będzie zdobić taras lub balkon.
Tanie są też ziemniaki, z który również można zrobić pożywne danie. I nie mówię tu tylko o ich tradycyjnym podaniu, ale np. o pieczonych ziemniakach i bezglutenowych pierogach z nadzieniem ziemniaczanym (ich nadmiar można zamrozić). Ziemniaki są też składnikiem węgierskiego leczo. Jeśli ugotujesz go za dużo, gorący włóż do słoika, zamknij, a po wystudzeniu, wstaw do lodówki.
W okresie jesienno-zimowym dobrze jest też jeść zupy. By były bardziej sycące, dodawaj do nich kasze, np. jaglaną, oraz warzywa strączkowe, np. ciecierzycę lub fasolę. Nie wyrzucaj też warzyw z rosołu, bo możesz przygotować z nich tradycyjną sałatkę jarzynową lub zrobić pasztet.
Jak oszczędzać pieniądze na jedzeniu?
Zdrowa żywność nie musi być droga. Kasze, warzywa i przyprawy są tanie. Cena warzyw korzeniowych jesienią i zimą nie jest wysoka, a wachlarz ich zastosowania jest bardzo szeroki. Marchewkę, pietruszkę, buraki czy seler można gotować, piec, zetrzeć na surówki, a nawet zakisić. Do tego ugotowana fasola lub kasza, masło klarowane, trochę przypraw i mamy gotowy pożywny obiad
– przekonuje Piotr Kucharski, autor bestsellerowej książki „Chleb. Domowa piekarnia”, „Na słodko”, „Miejski farmer” oraz wydanej wraz z żoną Magdą publikacji „Jak zdrowo jeść i nie zwariować”.
Starajmy się też nie marnować jedzenia. Róbmy zakupy z głową i starajmy się wszystko wykorzystać. Czerstwe pieczywo to nieograniczona liczba kulinarnych możliwości, by wspomnieć choćby o francuskich tostach (można je też zrobić z czerstwej chałki) czy grzankach.
Warto też zaglądać na półki zero waste w sklepach, gdzie znajdźmy przecenione produkty spożywcze ze zbliżającym się terminem ważności. Jednak kupując takie produkty, warto mieć pomysł na ich natychmiastowe spożycie.
Z kolei wśród przecenionych owoców warto szukać przede wszystkim bananów, z których – zwłaszcza jeśli są przejrzałe –przygotujemy całe mnóstwo dań.
Pamiętajmy jednak, by unikać warzyw i owoców spleśniałych, obitych. Mogą zawierać mykotoksyny, które są bardzo szkodliwe. Wykazują właściwości kancerogenne, mutagenne, cytotoksyczne, teratogenne, neurotoksyczne czy estrogenne. Ratowanie żywności przed wyrzuceniem i oszczędzanie na jedzeniu są zrozumiałe, ale nie kosztem swojego zdrowia. Pamiętajmy o tym na co dzień.
