Kasztany to symbol polskiej jesienni. Uwielbiają je dzieci, cenią dorośli. Dziś pełnią funkcje ozdobne, jednak kiedyś używano je m.in. do prania. Wierzono też, że mają lecznicze właściwości.
Kasztany w domu nie tylko jako ozdoba!
Kasztany to nasiona bałkańskiego kasztanowca pospolitego (Aesculus hippocastanum). Drzewo wpisało się już w polski krajobraz, stąd zdarza się niektórym sądzić, że to roślina rodzima. W rzeczywistości jednak trafiła ona do Polski ok. XVII wieku, gdzie niemal od razu zyskała dużą popularność.
Kasztanowca sadzono w parkach, na bulwarach i w ogrodach. Potężne drzewo dawało sporo cienia, było też bardzo ozdobne. Jego okazałe kwiatostany kwitnące wiosną w maju były dla maturzystów znakiem, że nadszedł czas egzaminów. Z kolei jesień zapowiadały spadające nasiona okryte kolczastymi zielonymi torebkami.
Uwaga: Nie mylmy kasztana jadalnego z opisywanymi w tym artykule owocami kasztanowca. Pierwszy z nich należy do rodziny bukowatych, tej samej, do której należy buk i dąb, drugi do rodziny mydleńcowatych. Nie są więc nawet ze sobą spokrewnione!
→ Przeczytaj również: Jak wybielić firanki?
Kasztany: działanie i wykorzystanie
- Drewno kasztanowca wykorzystuje się w tokarstwie i do produkcji mebli.
- Kory używa się w garbarstwie oraz do barwienia wełny.
- Kreatywną zabawą są ludziki z kasztanów, które warto robić z dziećmi.
- Dawniej dość mocno akcentowano zdrowotne właściwości kasztanów. Obecne w nich składniki miały pobudzać krążenie krwi, poprawiać elastyczność naczyń krwionośnych, pomagać w stanach zapalnych wątroby.
- Wykorzystywano je też do leczenia chorób płuc i kaszlu u koni (stąd nazwa horse-chestnut).
- Wyciąg z kory kasztanowca to jeden ze składników maści na hemoroidy.
→ Przeczytaj również: Odkamienianie czajnika octem i kwaskiem cytrynowym. Jak to zrobić?
Kasztany. Na co pomagają i czy faktycznie działają?
Zastosowanie kasztanów nie jest pozbawione kontrowersji. Niektórzy są zdania, że można je jeść, inni – i mi bliżej do tego stanowiska – że są toksyczne. Zjedzenie więcej niż dwóch nasion kasztanowca może doprowadzić nawet do śmierci.
Nie podaje się ich zwierzętom. Nie zbierają ich ogrody zoologiczne, choć chętnych do przyniesienia kasztanów nie brakuje (za to zbierane są żołędzie i orzechy, jednak muszą być zdrowe, suche, bez wyraźnych zanieczyszczeń).
Niektórzy za to do dziś kładą je w sypialni lub w pobliżu monitorów, bo mają pochłaniać szkodliwe promieniowanie elektromagnetyczne.
Ile w tym prawdy, nie nam oceniać. Wiemy za to z całą pewnością, że właściwości kasztanów pozwalają przygotować z nich naturalny, ekologiczny i darmowy płyn do prania! A to dlatego, że podobnie jak indyjskie orzechy piorące posiadają saponiny, których stężenie jest największe od połowy lipca do połowy września (gdy owoce są niedojrzałe).
Jak zrobić płyn do prania z kasztanów?
- Na jedno pranie potrzebujesz kilku sztuk kasztanów, które trzeba obrać ostrym nożem z brązowej skorupki. Tak przygotowane nasiona pokrój w ćwiartki i włóż do bawełnianego woreczka lub umieść w zawiązanej skarpetce. Włóż do bębna pralki i wypierz jak zwykle.
- Możesz też dodać do prania kilka kropel ulubionego olejku eterycznego, a jeśli pierzesz białe tkaniny – łyżkę sody oczyszczonej.
- Inny przepis sugeruje, by obrane kasztany zetrzeć na tarce o grubych oczkach, zlać szklanką wody i zagotować. Taka mikstura jest najlepsza do prania ręcznego. Uwaga: do gotowania kasztanów użyj garnka, w którym nie przygotowujesz jedzenia!
→ Przeczytaj również: Płyn do prania czy proszek? Co wybrać przy AZS?
Nasze babcie robiły też krochmal z kasztanów. Jego przygotowanie to dość długi proces, jednak zyskamy naturalny środek czyszczący i piorący (idealny, np. do mycia podłóg, zwłaszcza z surowego drewna). By go przygotować, trzeba najpierw moczyć kasztany w zimnej wodzie przez kilka godzin, następnie obrać je z brązowej skórki, pokroić w cienkie talarki i wysuszyć na blasze w letnim piekarniku.
Następnie należy rozdrobnić wysuszone kasztany (np. przepuszczając ją przez maszynkę do mielenia mięsa), a kiedy otrzymamy mączkę, przelać ją parokrotnie zimną wodą. Tak przygotowaną gęstą masę wykładamy na lnianą ścierkę i suszymy (najlepiej na słońcu), co pewien czas mieszając łyżką. Kiedy mączka będzie sucha, przekładamy ją do słoików i używamy według potrzeb.
Na krochmal z kasztanów wykorzystuje się łyżeczkę deserową takiego specyfiku wymieszaną z litrem wrzącej wody.
Wywar z kasztanów dobrze sprawdza się też jako naturalny kosmetyk, np. jako odżywka do włosów. Przeciwdziała ich przetłuszczaniu się, działa antybakteryjnie i przeciwzapalnie, sprawdzi się więc przy dokuczliwym świądzie głowy.
Kasztany mają jak widać sporo zastosowań. Nie polecamy ich jeść, jednak do prania sprawdzą się rewelacyjnie. A skoro jesienią mamy ich pod dostatkiem, może warto wypróbować ich działanie? Polecamy 😉
