Olejki eteryczne cieszą się coraz większą popularnością. Nie tylko pięknie pachną, ale też wykazują szereg właściwości prozdrowotnych. I choć są łatwo dostępne i można je kupić w niemal każdej drogerii czy aptece, nie jest łatwo o produkt dobrej jakości. Na co zatem zwracać uwagę, kupując olejki eteryczne? I do czego stosować je na co dzień?
Olejki eteryczne. Co to jest?
Olejki eteryczne (łac. oleum aetherium, oleum aethereum) znajdują się w komórkach tkanki wydzielniczej roślin. To właśnie one sprawiają, że kwiaty, owoce i zioła tak intensywnie pachną, zwłaszcza rosnąc w pełnym słońcu. Przez wieki jednak traktowano je po macoszemu. Specjaliści uważali, że to odpadowy produkt przemiany materii, który nie ma wpływu na rozwój roślin. Z czasem jednak okazało się, że naturalne olejki eteryczne mają szereg właściwości, m.in. działają bakteriobójczo i przeciwwirusowo. Poprawiają też samopoczucie, działają wyciszająco (lub pobudzająco) i regenerująco.
Niewielkie rozmiary cząsteczek (oraz ich podobieństwo do tłuszczy) sprawiają, że olejki eteryczne łatwo wnikają w skórę. Ułatwiają też wchłanianie innych naturalnych składników, np. wyciągów roślinnych.
Olejki eteryczne w temperaturze pokojowej są lotną cieczą, choć w niektórych sytuacjach mają konsystencję oleistą lub mazistą. Najczęściej są bezbarwne, zdarzają się też zielonkawe i żółte. Ich ciężar właściwy jest mniejszy od wody (z wyjątkiem olejku cynamonowego i goździkowego). Cechą charakterystyczną olejków jest ich silny aromat.
Produkcja olejków eterycznych jest bardzo czasochłonna i kosztowna (uzyskuje się je poprzez destylację parą wodną lub tłoczenie na zimno ziół, roślin bądź kwiatów), stąd cena produktu finalnego jest najczęściej wysoka. Jest on jednak bardzo wydajny, i co najważniejsze pozytywnie wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie. Ale uwaga! Takie działanie wykazują wyłącznie olejki eteryczne naturalne, najlepiej certyfikowane.
Olejki eteryczne. Jak używać?
Możliwości jest co najmniej kilka. Najczęściej stosuje się kominki do aromaterapii, albo szalenie modne ostatnio dyfuzory. Polecamy zwłaszcza te ostatnie, bo mają atrakcyjny wygląd i łatwo się je używa.
Kilka kropel wybranego olejku można też dodać do kąpieli. Zadziała na skórę zmiękczająco i wygładzająco, a nas wprowadzi w błogi nastrój. Gorąca woda sprawia, że krople olejów eterycznych są łatwiej wchłaniane przez skórę, przedostając się do układu krążenia, a opary z kąpieli wpływają na lepsze przyswajanie aromatu przez układ oddechowy.
Używa się je również do masażu i różnych zabiegów kosmetycznych. Działają obkurczająco na ścianki naczyń włosowatych, zapobiegają m.in. trądzikowi różowatemu. Regenerują oraz przyspieszają odnowę kolagenu i elastyny, łagodzą przy tym objawy starzenia się skóry. Wspomagają też leczenie blizn i rozstępów.
Olejki eteryczne sprawdzą się także w saunie. Wystarczy zmieszać kilka kropel z wodą i polać ciepłe kamienie. Dowiedz się jakie olejki są najlepsze do sauny
A czy są bezpieczne? Tak, o ile są prawidłowo używane. Wiele składników olejowych ma ko0rzystne działanie biologiczne, ale mogą one tez wykazywać działania niepożądane, np. powodować podrażnienie lub uczulenie. Niektóre z nich działają cytotoksycznie, fototoksycznie, mutagennie, rakotwórczo lub poronnie.
Najczęściej alergizujące olejki to: miętowy, melisowy, tymiankowy, cynamonowy i cytrynowy. Z kolei przy zbyt dużym stężeniu olejków mogą pojawić się objawy niepożądane, m.in. zawroty głowy, uczucie słabości lub trudności z zaczerpnięciem powietrza.
Trzeba też pamiętać, że niektóre olejki, m.in. werbenowy, cytrusowy, melisowy, z dziurawca lub krwawnika, są fototoksyczne. Pod wpływem działania promieni UV mogą wywołać zmiany w pigmentacji skóry, rumień oraz zmiany przypominające oparzenia.
Olejki eteryczne na najczęstsze dolegliwości
Do najpopularniejszych olejków eterycznych używanych w aromaterapii oraz do przygotowania naturalnych środków czystości należą:
- olejek z drzewa herbacianego – działa przeciwbakteryjnie (działa na aż 32 szczepy bakterii!), przeciwgrzybicznie, przeciwdrobnoustrojowo, antyseptycznie i przeciwwirusowo,
- olejek lawendowy – wykazuje działanie przeciwzakaźne, antyseptyczne i przeciwgrzybicze,
- olejek miętowy – działa przeciwwirusowo, antyseptycznie, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybicznie,
- olejek eukaliptusowy – działa przeciwzakaźnie, odświeża też powietrze,
- olejek cytrynowy – zwalcza wirusy, bakterie i grzyby,
- olejek pomarańczowy – odświeża powietrze,
- olejek grejpfrutowy – działa antyseptycznie, odświeża powietrze,
- olejek nagietkowy i rumiankowy – łagodzi i goi drobne rany oraz skaleczenia,
- olejek z geranium – działa antydepresyjnie, antyseptycznie, ściągająco oraz ułatwia gojenie ran,
- olejek sosnowy i tymiankowy – są idealne, kiedy zastanawiasz się, co na kaszel,
- olejek szałwiowy – łagodzi objawy przeziębienia.
Warto też pamiętać, że wiele olejków eterycznych działa odstraszająco na komary. W tym celu warto używać olejek cytronelowy i olejek lawendowy. Z kolei obrzęk po ukąszeniu owada złagodzi olejek eukaliptusowy.
Ekologiczne środki czystości a olejki eteryczne
Wśród naturalnych środków czystości prym wiodą ocet, soda oczyszczona i spirytus salicylowy. Niezwykle cenne są również olejki eteryczne. Nie tylko mają przyjemny zapach, który unosi się w całym domu, ale też doskonale radzą sobie z bakteriami, grzybami i wirusami. Innymi słowy, robią wszystko to, co chemiczne środki czyszczące, ale nie wykazują szkodliwego działania na ludzi i zwierzęta. Jak je stosować?
Możemy np. kilka kropel możemy dodać do ciepłej wody, którą chcemy umyć podłogi lub do uniwersalnego płynu przygotowanego z octu i wody.
Jak łączyć olejki eteryczne?
Olejki eteryczne działają samodzielnie lub też można je łączyć z innymi. Trzeba to jednak robić umiejętnie. Nie poleca się łączenia ze sobą więcej niż 4-5 różnych olejków.
Najpopularniejsze mieszanki to:
- bazylia, cytryna i limonka
- bergamotka, cytryna i mięta zielona
- cynamon, goździki i pomarańcza
- wanilia i lawenda
- limonka i lawenda
- lawenda, rozmaryn i eukaliptus
Najczęściej zadawane pytania
Gdzie kupić prawdziwe olejki eteryczne?
Najlepiej jest kupować olejki eteryczne pochodzące z upraw ekologicznych. Przed zakupem warto się upewnić, czy produkt jest w 100 proc. czysty. W ten sposób mamy pewność, że nie został wytworzony syntetycznie ani zmieszany z innymi substancjami.
Warto też sprawdzać listy składników. Nie kupujmy olejków eterycznych zmieszanych z olejkami perfumowanymi – są one często wytwarzane z użyciem syntetycznych substancji zapachowych. Na etykiecie dobrej jakości produktu powinny też znaleźć się takie informacje jak:
- zdefiniowanie wyrobu (olejek eteryczny, naturalny olejek eteryczny)
- pełne nazwa olejku uwzględniająca część rośliny, z której jest otrzymany
- nazwa olejku według INCI
- nazwa i adres producenta/dystrybutora
- termin przydatności do użycia
- przeznaczenie/sposób użycia (dokładny opis aplikacji)
- ograniczenia w stosowaniu (np. nie stosować przez kobiety w ciąży, nie stosować bezpośrednio na skórę)
- szczególne środki ostrożności
Olejki eteryczne do prania. Jak stosować?
Tu najlepiej sprawdzi się olejek lawendowy, ale też cytrynowy, miętowy lub inny o ulubionym aromacie. Dodaje się jego kilka kropel do przegródki na płyn do płukania, mieszając z octem (spokojnie, jego zapach po skończeniu prania będzie niewyczuwalny).
Jaki olejek eteryczny na katar będzie odpowiedni?
W przypadku kataru i zapalenia zatok sprawdzą się olejki: sosnowy, eukaliptusowy, tymiankowy lub z drzewa herbacianego. Pomogą udrożnić nos, ale też ułatwią usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych.
Jak rozpoznać czysty olejek eteryczny?
Nanieś kroplę olejku na białą kartkę papieru i pozwól jej wyschnąć. Jeśli pozostanie tłusty ślad, produkt nie jest czysty. Uwaga: od tej zasady są wyjątki: olejki ciężkie i o wyrazistym kolorze, jak paczuli, sandałowy i rumiankowy, zawsze zostawią ślad.
Jaki dyfuzor do olejków eterycznych wybrać?
Najlepiej taki, który nie podgrzewa olejku (pod wpływem ciepła może stracić na jakości) ani nie rozprasza się go w wodzie (zapach jest intensywniejszy). Dobrze, gdy jest wykonany z naturalnych materiałów (np. drewna i szkła). Warto też sprawdzić przed zakupem, czy dyfuzor daje się łatwo umyć i jak się prezentuje.
I pamiętać, że olejki należy dyfuzować w pomieszczeniach dobrze wentylowanych, np. przy otwartym oknie!
Jakie olejki na mole spożywcze?
By uchronić się przed molami spożywczymi, można spryskać szafki mieszanką olejków lawendowego, eukaliptusowego, goździkowego i cytrynowego. Szkodniki te odstrasza też wrotycz, więc użycie olejku wrotyczowego również powinno pomóc.