Orzechy piorące swoją popularność zawdzięczają związkowi o nazwie saponina. Same orzechy (a tak naprawdę łupiny) pochodzą z drzewa mydlanego (Sapindus mukorossi). Łupiny jego orzechów od wieków wykorzystywano tam do prania i czyszczenia oraz zmiękczania wody.
Serdecznie zachęcamy do przeczytania tekstu o orzechach piorących. Jeżeli chodzi o ekosporzątanie polecamy również ocet.
Saponiny, czyli jak działają orzechy piorące?
„Orzechowe pranie” umożliwiają saponiny, czyli związki chemiczne, które jak pisze encyklopedia: „wykazują zdolność obniżania napięcia powierzchniowego roztworów wodnych”. Skąd wzięły się w orzechach? Bronią one roślinę przed szkodnikami, grzybami i bakteriami. Mają także działanie insektobójcze. Łupiny orzecha pienią się w wodzie jak mydło (szczególnie dobrze w ciepłej). Gdy łupinki zetkną się z powstaje delikatny roztwór o właściwościach czyszczących. Orzechy piorące można wykorzystywać zarówno do prania ręcznego jak i automatycznego. Nadają się także do zmywania naczyń, pielęgnacji zwierząt, czyszczenia biżuterii, okien czy samochodu.
Dlaczego warto spróbować?
Na pewno ze względów związanych z ochroną środowiska – w przeciwieństwie do dostępnych w ogólnej sprzedaży detergentów orzechy piorące po prostu ulegają rozkładowi. Warto wziąć pod uwagę także aspekty zdrowotne. Korzystanie z ekologicznych środków czystości zaleca się alergikom i osobom mającym problemy skórne, np. łuszczycę. Nie można zapomnieć także o kwestiach ekonomicznych. Orzechy piorące mogą być wykorzystywane wielokrotnie – dlatego są rozwiązaniem stosunkowo tanim.
Jak ich używać orzechów piorących?
Jeśli chcemy wykorzystać orzechy w pralce, 5-6 połówek pokruszonych łupin należy wsypać do woreczka (można zawiązać je w kawałku materiału lub woreczku lnianym) i wrzucić bezpośrednio do bębna z ubraniami (bęben nie powinien być zapełniony w pełni, aby woreczek mógł swobodnie się przemieszczać).
Orzechy można wykorzystywać zarówno przy praniu rzeczy kolorowych jak i gotowaniu. Jeżeli pierzemy białe rzeczy, zalecane jest dodanie do orzechów 2-3 łyżek sody oczyszczonej, aby zachować biel ubrań.
Orzechy mogą pozostać w pralce także w trakcie płukania. Jaka jest żywotność orzechów? 3-krotne użycie tych samych skorupek powinno starczyć na 3-4 prania w temperaturze do 30 st.C, 2-krotne przy 40 st.C i w 60 st.C i 1-krotne w 90 st.C. Orzechy nie nadają praniu zapachu, ale aby to zmienić można do pojemnika na płyn zmiękczających dodać kilka kropel olejku eterycznego.
Jeżeli chcemy wykorzystać orzechy piorące w zmywarce – wystarczy 4-6 połówek łupin wrzucić do pojemnika na sztućce. Przed rozpoczęciem płukania skorupki usuwamy.
Przeczytaj jak zrobić domowy proszek do prania
Wywar z orzechów piorących
Dla innych zastosowań (np. pranie i zmywanie ręczne) warto przygotować specjalny wywar. Jak to zrobić? 8 – 10 skorupek gotować 5 do 15 minut w 1 litrze wody. Powstałą zawiesinę przelać przez bawełnianą chustkę lub gęste sitko do butelki. To właśnie jest nasz naturalny środek czyszczący. Wywar można przechowywać w zimnym miejscu przez około 10 dni z dodatkiem na przykład olejku z lawendy czy kilku kropli cytryny.
Trwałość i przechowywanie orzechów piorących
Orzechy piorące zużywają się, gdy całkowicie zostaną pozbawione saponiny. Daje się to poznać, po zmianie koloru na coraz jaśniejszy, utracie połysku.
Zużyte orzechy stają się także miękkie i przy potarciu mokrym palcem nie pienią się. Orzechy należy przechowywać miejscu suchym, chłodnym i zaciemnionym. Otwartą torebkę orzechów najlepiej przechowywać w pudełku lub zamkniętym pojemniku.
Karol Przybylak
