Zioła na trawienie to dobry sposób na poprawę pracy układu pokarmowego. Zawierają wiele cennych substancji, m.in. flawonoidy, garbniki czy olejki eteryczne, które działają przeciwzapalnie, rozkurczowo i wspomagają wydzielanie soków trawiennych. Są łagodniejsze niż leki czy suplementy diety i o wiele tańsze.
Najpopularniejsze zioła wspomagające trawienie
Wśród ziół wspomagających trawienie prym wiodą mięta, rumianek, koper włoski i imbir. Nie tylko łagodzą dolegliwości takie jak wzdęcia, zgaga czy niestrawność, ale też działają przeciwzapalnie, co może przyczynić się do poprawy ogólnego stanu zdrowia. Regularne spożywanie naparów z tych ziół wspiera pracę wątroby i dróg żółciowych, poprawia wchłanianie składników odżywczych i wzmacnia odporność.
→ To może Cię zainteresować: Zioła na żołądek: naturalne wsparcie dla układu trawiennego
Mięta pieprzowa – ulga na wzdęcia i niestrawność
Mięta pieprzowa to roślina znana ze swoich licznych właściwości leczniczych, a szczególnie korzystnego wpływu na układ pokarmowy. Zawarte w niej olejki eteryczne, głównie mentol, nadają jej charakterystyczny aromat i zapewniają działanie rozkurczowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne.
- Mięta pieprzowa rozluźnia mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Łagodzi bolesne skurcze związane z wzdęciami i niestrawnością.
- Stymuluje wydzielanie soków żołądkowych i żółci, co ułatwia trawienie pokarmów.
- Olejek miętowy ma działanie antybakteryjne, co może pomóc w zwalczaniu niektórych rodzajów bakterii odpowiedzialnych za problemy trawienne.
- Działa przeciwzapalnie.
- Zmniejsza podrażnienie błon śluzowych przewodu pokarmowego.
Najpopularniejszą formą stosowania mięty pieprzowej są napary. Można przygotować je samodzielnie z suszonych lub świeżych liści mięty. Te ostatnie można też żuć w celu uzyskania szybkiej ulgi w przypadku drobnych dolegliwości trawiennych.
Rumianek pospolity – łagodzenie bólu brzucha i zgagi
Zawarte w rumianku flawonoidy i olejki eteryczne mają silne działanie przeciwzapalne, co pomaga zredukować podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego i łagodzić ból brzucha. Roślina działa też rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego (co przynosi ulgę w przypadku skurczów i kolki). Tworzy też na błonach śluzowych żołądka warstwę ochronną, która łagodzi podrażnienia i przyspiesza gojenie.
→ To może Cię zainteresować: Zioła szwedzkie: skład, działanie i zastosowanie
Napar z rumianku ma również działanie uspokajające, co może pomóc w zmniejszeniu stresu, który często nasila problemy trawienne.
Najpopularniejszą formą stosowania rumianku jest napar. Wystarczy zalać suszone kwiaty rumianku gorącą wodą, przykryć i zaparzać przez 10-15 min. Napar można pić 2-3 razy dziennie, najlepiej ciepły.
Koper włoski – redukcja wzdęć i kolek
Koper włoski, znany również jako fenkuł, to roślina o wielu właściwościach leczniczych. Jest szczególnie ceniona za działanie wspierające prace układu pokarmowego. Jego nasiona, bulwy i liście zawierają substancje, które pomagają zwalczać wzdęcia, kolki i inne dolegliwości trawienne.
→ To może Cię zainteresować: Herbaty ziołowe: naturalne wsparcie dla zdrowia i dobrego samopoczucia
Jedną z najważniejszych właściwości kopru włoskiego jest jego zdolność do rozluźniania mięśni gładkich przewodu pokarmowego. To z kolei pomaga zmniejszyć bolesne skurcze i ułatwia przepływ gazów (ma działanie wiatropędne). Zawarte w koprze włoskim substancje mają również działanie przeciwzapalne. Pobudzają ponadto wydzielanie soków trawiennych, co ułatwia trawienie pokarmów i zapobiega fermentacji w jelitach.
Wygodną formą stosowania kopru włoskiego jest napar. Wystarczy zalać zmiażdżone owoce kopru gorącą wodą, przykryć i zaparzać przez ok. 15 min. Napar można pić 2-3 razy dziennie, najlepiej ciepły.
Melisa lekarska – uspokojenie i wsparcie pracy żołądka
Melisa lekarska to roślina o niezwykle wszechstronnym działaniu. Jej delikatne, cytrynowe liście od wieków były wykorzystywane w ziołolecznictwie ze względu na swoje właściwości uspokajające, przeciwbólowe i wspierające układ pokarmowy. Roślina działa kojąco na układ nerwowy. Pomaga zmniejszyć stres, niepokój i napięcie. Jest często stosowana w przypadku bezsenności, nerwicy i zaburzeń nastroju.
Łagodzi również dolegliwości trawienne, takie jak wzdęcia, niestrawność i bóle brzucha. Pomaga w regulacji pracy jelit. Ma działanie przeciwzapalne, co może być korzystne przy wielu schorzeniach, w tym przy stanach zapalnych układu pokarmowego.
By przygotować napar z melisy wystarczy zalać suszone liście melisy gorącą wodą, przykryć i zaparzać przez 10-15 min. Napar można pić 2-3 razy dziennie, najlepiej ciepły.
Szałwia lekarska – regulacja trawienia tłuszczów
Jest to roślina o wielu cennych właściwościach leczniczych. Jedną z nich jest jej pozytywny wpływ na układ pokarmowy, szczególnie w zakresie trawienia tłuszczów (szałwia pobudza wątrobę do produkcji żółci, która jest niezbędna do emulgowania tłuszczów i ułatwienia ich wchłaniania w jelitach). Zmniejsza stany zapalne w układzie pokarmowym, co może poprawić funkcjonowanie wątroby i pęcherzyka żółciowego. Regularne picie naparu z szałwii wspiera pracę wątroby i może korzystnie wpływać na skład flory bakteryjnej jelit, co jest ważne dla prawidłowego trawienia.
Szałwia może również pomóc zmniejszyć uczucie pełności i niestrawności po spożyciu tłustych potraw. Najpopularniejszą formą jej stosowania jest napar. Wystarczy zalać suszone liście gorącą wodą, przykryć i zaparzać przez 10-15 min. Napar można pić 2-3 razy dziennie, najlepiej przed posiłkiem.
Imbir – przeciwdziałanie nudnościom i wspomaganie trawienia
Imbir, znany ze swojego charakterystycznego, ostrego smaku, to korzeń o niezwykłych właściwościach leczniczych. Jedną z jego najważniejszych zalet jest zdolność do łagodzenia nudności i wspomagania trawienia (stymuluje wydzielanie soków trawiennych). Zawiera bowiem gingerol – aktywny związek chemiczny, który odpowiada za jego właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Roślina pobudza też krążenie krwi i działa kojąco na układ pokarmowy (zmniejsza skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego). Wystarczy zetrzeć kawałek świeżego korzenia imbiru, zalać go gorącą wodą i zaparzać przez kilka minut. Można dodać miód lub cytrynę dla smaku.
Zioła na konkretne dolegliwości trawienne
Pisaliśmy już o ziołach na żołądek i ziołach na uspokojenie. Poniżej znajdziecie listę ziół, które mogą pomóc w przypadku konkretnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Zioła na wzdęcia – jak pozbyć się uczucia pełności?
Wzdęcia to uczucie pełności i rozpierania w brzuchu. Często towarzyszy im wrażenie zwiększonego obwodu brzucha oraz zmiany w rytmie wypróżnień (zaparcia lub biegunka). Choć może wydawać się, że w naszym brzuchu znajduje się zbyt dużo gazów, często to wrażenie jest bardziej subiektywne niż rzeczywiste. Przyczyn wzdęć może być wiele, a najczęściej są one łagodne i związane z nieprawidłową dietą (np. spożywaniem produktów gazotwórczych, np. kapusty, cebuli, grochu, piciem gazowanych napojów czy żuciem gumy). Mogą być też związane z nietolerancjami pokarmowymi (np. laktozy, glutenu) czy zespołem jelita drażliwego.
Jakie zioła warto stosować na wzdęcia?
- Mięta pieprzowa – działa rozkurczowo, hamuje fermentację w jelitach i ułatwia trawienie. Można ją zaparzać jako herbatę lub dodawać do potraw.
- Koper włoski – łagodzi bóle brzucha i ułatwia wydalanie gazów.
- Rumianek – zmniejsza podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego.
- Anyż – ma działanie rozkurczowe.
- Kminek – stymuluje wydzielanie soków trawiennych, co ułatwia trawienie.
Ulga w dolegliwościach powinna pojawić się po kilku dniach regularnego picia ziołowych naparów. Jeśli jednak wzdęcia nie ustępują, warto skonsultować się z lekarzem.
Zioła na zgagę i refluks – ochrona błony śluzowej przełyku
Zgaga to charakterystyczne uczucie pieczenia i palenia za mostkiem. Powoduje ją cofanie się treści pokarmowej i kwasu solnego z żołądka do przełyku, który działa drażniąco na nabłonek przełyku. Zgaga to jeden z najbardziej typowych objawów choroby refluksowej przełyku. Jej pojawieniu się sprzyja spożywanie tłustych, pikantnych, kwaśnych potraw, alkoholu, kawy, czekolady, gazowanych napojów, otyłość, palenie papierosów, stres i niektóre leki (zwłaszcza niesteroidowe leki przeciwzapalne).
Jakie zioła są skuteczne przy zgadze i refluksie?
- Rumianek – działa przeciwzapalnie, rozkurczowo i osłonowo na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Łagodzi podrażnienia i zmniejsza produkcję kwasu solnego.
- Liść podbiału – ma działanie osłonowe na błony śluzowe, łagodząc podrażnienia i przyspieszając gojenie.
- Siemię lniane – zawiera śluz, który tworzy ochronną warstwę na błonach śluzowych. Błonnik zawarty w siemieniu lnianym reguluje perystaltykę jelit.
- Imbir – ma działanie przeciwzapalne i rozkurczowe.
Zioła na żołądek – łagodzenie dolegliwości trawiennych
Żołądek położony jest między przełykiem a jelitem cienkim. Pełni funkcję zbiornika („worka”) dla spożytego pokarmu, gdzie rozpoczyna się proces trawienia. Problemy żołądkowe mogą objawiać się na różne sposoby, m.in. bólem w górnej części brzucha, nudnościami, wymiotami czy uczuciem pełności.
Do najczęstszych schorzeń żołądka należą dyspepsja, zapalenie błony śluzowej żołądka i choroba wrzodowa żołądka. Do ich wystąpienia przyczynia się nieodpowiednia dieta, stres, nadużywanie alkoholu i niektóre leki.
Jakie zioła warto stosować na wzdęcia?
- Rumianek – działa przeciwzapalnie, rozkurczowo i uspokajająco. Pomaga w łagodzeniu bólu brzucha, wzdęć i niestrawności.
- Mięta pieprzowa – ma działanie rozkurczowe, przeciwbólowe i wiatropędne. Pomaga w przypadku kolki, wzdęć i niestrawności.
- Koper włoski – działa rozkurczowo, wiatropędnie i poprawia trawienie.
- Imbir – ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i rozgrzewające. Łagodzi nudności.
Zioła na wątrobę – wsparcie detoksykacji i trawienia tłuszczów
Wątroba jest największym gruczołem w organizmie człowieka. Jej główne funkcje to zarządzanie gospodarką węglowodanową, tłuszczową i białkową, gromadzenie zapasów witamin A, D i B12 oraz żelaza związanego z ferrytyną. Ma też funkcje odtruwające i wytwarza żółć niezbędną do trawienia tłuszczów.
Wiele ziół pomaga w oczyszczaniu wątroby z toksyn i wspiera jej naturalne funkcje. Obecne w nich składniki zmniejszają stan zapalny i chronią komórki wątroby przed uszkodzeniem. Ułatwiają też trawienie tłuszczów i wspomagają produkcję żółci.
Dobre zioła na wątrobę to:
- Ostropest plamisty – zawiera sylimarynę, która chroni komórki wątroby przed uszkodzeniem i wspomaga ich regenerację.
- Mniszek lekarski – stymuluje produkcję żółci i wspomaga trawienie tłuszczów. Ma również działanie moczopędne, co pomaga w oczyszczaniu organizmu.
- Karczoch zwyczajny – wspomaga produkcję żółci, poprawia trawienie i działa ochronnie na komórki wątroby.
- Dziurawiec – działa żółciopędnie i ma właściwości przeciwzapalne.
Formy stosowania ziół na trawienie
Zioła na trawienie są szeroko stosowane ze względu na swoje korzystne działanie na układ pokarmowy. Można je przyjmować na wiele sposobów, każdy z nich ma swoje zalety.
Zioła sypkie (suszone)
To najprostsza i szybka w przygotowaniu forma podania ziół. Wystarczy zalać suszone zioła wrzącą wodą, przykryć i zaparzać przez kilka minut. Kluczowe jest jednak pochodzenie ziół. Jeśli zbieramy je sami, ważne, by pozyskiwać je z miejsc oddalonych od ulic i torów kolejowych, fabryk, oczyszczalni. Dobrym rozwiązaniem jest uprawianie ich we własnym ogródku, zwłaszcza że wiele ziół ma też ozdobny charakter i przyciąga owady.
Jeśli kupujemy zioła, najlepiej jest wybierać te ekologiczne (z logo żywności ekologicznej). Są wolne od zanieczyszczeń (m.in. pestycydów) i często zbierane ręcznie.
Zioła w saszetkach – wygodne rozwiązanie na co dzień
Chociaż zioła w saszetkach są wygodne i praktyczne, mają też wady. Są drobno cięte lub mielone, co może wpływać na jakość naparu (całe liście lub kwiaty zazwyczaj zawierają więcej składników aktywnych). Do tego napar z ziół w saszetkach może być mniej aromatyczny niż ten przygotowany ze świeżych lub suszonych ziół luzem. Istnieje ponadto ryzyko, że saszetki mogą być zanieczyszczone pyłem lub innymi substancjami. Są też droższe niż zioła sprzedawane luzem (producenci muszą pokryć koszty produkcji i pakowania). Do tego saszetki nie zawsze są wykonane są z materiałów biodegradowalnych.
Jeśli więc zależy nam na najwyższej jakości naparu, warto rozważyć zakup ziół luzem.
Zioła w tabletkach – alternatywa dla tradycyjnych naparów
Zioła w tabletkach to coraz popularniejsza forma suplementacji. Zapewnia wygodę i precyzję dawkowania. Trzeba jednak pamiętać, że proces produkcji tabletek może wpływać na biodostępność składników aktywnych zawartych w ziołach. Niektóre substancje mogą być mniej przyswajalne w takiej formie niż w przypadku naparów, gdzie składniki są uwalniane stopniowo. Do tego w procesie produkcji tabletek często stosuje się ekstrakty ziołowe, które zawierają jedynie wybrane, najbardziej aktywne składniki. Tym samym tracimy korzystne działanie innych substancji obecnych w roślinie.
Tabletki ziołowe często też zawierają dodatkowe substancje, takie jak wypełniacze, barwniki czy środki przeciwzbrylające, które paradoksalnie mogą nasilać problemy związane z układem pokarmowym. Jeśli więc decydujemy się na ich zakup, najlepiej jest kupować je u sprawdzonych producentów.
Jak stosować zioła na trawienie?
Najważniejsza jest systematyczność. Aby osiągnąć pożądane efekty, konieczne jest regularne i długotrwałe stosowanie odpowiednich ziół lub mieszanek ziołowych. Pamiętajmy jednak, że zioła, podobnie jak leki syntetyczne, mogą wywołać wiele niepożądanych dolegliwości. Kluczem jest wiedza i rozsądek. Przed rozpoczęciem ziołowej kuracji, zwłaszcza jeśli mamy jakiekolwiek problemy zdrowotne lub przyjmujemy leki, trzeba skonsultować się z lekarzem.
Kiedy i jak często pić napary ziołowe?
Częstotliwość picia naparów ziołowych zależy przede wszystkim od rodzaju zioła, jego właściwości oraz celu, dla którego go stosujemy. Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi, ponieważ każdy organizm jest inny i reaguje na zioła w indywidualny sposób.
W przypadku ziół na trawienie zaleca się picie naparów przed posiłkami lub po nich (w zależności od konkretnej rośliny).
Przeciwwskazania i środki ostrożności przy stosowaniu ziół
Dużą ostrożnością przy stosowaniu ziół muszą kierować się kobiety w ciąży. W ich przypadku dobre i bezpieczne zioła na trawienie to mięta i rumianek. Uważać też muszą osoby uczulone na pyłki lub inne składniki roślinne. Reakcje alergiczne na zioła mogą objawiać się wysypką, świądem, obrzękiem czy problemami z oddychaniem.
Pod kontrolą lekarza zioła powinny stosować osoby z wrzodami żołądka, chorobami wątroby czy nerek, a także przyjmujące leki na stałe.
Szczególnej ostrożności wymaga stosowanie ziół u dzieci. W ich przypadku bezpieczne są: rumianek, mięta, melisa, siemię lniane, jednak trzeba pamiętać o innym niż u dorosłych dawkowaniu.
Dodatkowe wskazówki na poprawę trawienia
Dieta sprzyjająca dobremu trawieniu jest bogata w błonnik pokarmowy, niezbędny dla prawidłowej pracy jelit. Można go znaleźć w pełnoziarnistych produktach, owocach, warzywach i nasionach. Ograniczyć natomiast należy tłuste i ciężkostrawne potrawy, które mogą obciążać układ pokarmowy, a także unikać przejadania się. Ważne jest również picie odpowiedniej ilości wody (ok.1,5-2 l na dobę).
Znaczenie ma również aktywność fizyczna, która pobudza perystaltykę jelit, oraz wystarczająca ilość snu (7-8 h). Unikać należy stresu i używek (nikotyna i alkohol mogą podrażniać błony śluzowe przewodu pokarmowego).
Suplementy na trawienie – czy warto je stosować?
Z całą pewnością, choć są dostępne bez recepty, nie należy ich przyjmować na własną rękę. Odpowiednio dobrana suplementacja zawsze powinna być skonsultowana z lekarzem i dobrana do potrzeb pacjenta.
Wśród składników suplementów na trawienie są m.in. probiotyki, enzymy trawienne, błonnik i ekstrakty roślinne (np. z mięty pieprzowej, rumianku czy imbiru). Znaczenie ma jednak ich ilość w konkretnej dawce suplementu. I trzeba pamiętać, że nawet najdroższe i cieszące się dobrymi opiniami suplementy diety na trawienie nie zastąpią zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej.
