Rumianek to jedna z bardziej znanych roślin o właściwościach leczniczych. Stosuje się ją w wielu dolegliwościach. Może pomóc m.in. gdy trapią nas hemoroidy, zapalenie spojówek lub jęczmień na oku. Kiedy jeszcze warto po niego sięgać? I czy faktycznie działa?
Rumianek – właściwości
Rumianek pospolity (lekarski, Chamomilla recutita) należy do rodziny astrowatych. Rośnie na terenie Europy, Azji, Ameryki i Australii. Jest rośliną jednoroczną. Rośnie na polach, nieużytkach, przy zabudowaniach i przydrożach. Nierzadko zdobi łąki kwietne i ogrody w stylu rustykalnym.
→ To może Cię zainteresować: Zioła na żołądek: naturalne wsparcie dla układu trawiennego
Jak wygląda rumianek, wie chyba każdy. Jej charakterystyczne białe kwiaty pojawiają się w maju i cieszą oko do wczesnej jesieni. Roślina ma przyjemny, aromatyczny zapach. Zdarza się jednak, że mylimy ją z innymi roślinami. Najczęściej ze złocieniem właściwym, potocznie nazywanym margerytką, maruną bezwonną albo rumianem polnym.
Od wieków cennym surowcem leczniczym jest kwiat rumianku. Działanie jego potwierdziły liczne badania naukowe.
Przeczytaj, co to są → zioła ←, jakie dawniej miały znaczenie i skąd je pozyskiwać.
Dlaczego warto pić rumianek?
Dowiedziono, że obecne w nim substancje działają przeciwzapalne, spazmolityczne, przeciwbólowe, antyseptyczne, uspokajające, antyalergiczne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne i immunostymulujące. Napary z tej rośliny, ale też płynne wyciągi stosowano w leczeniu takich problemów zdrowotnych jak:
- wzdęcia, biegunki,
- wrzody żołądka (zmniejsza uszkodzenia błony śluzowej żołądka)
- bezsenność
- bóle mięśni, reumatyzm
- zapalenie pęcherza (objawy łagodziła nasiadówka z rumianku)
- zgaga
Herbata z rumianku poprawiała apetyt i pomagała złagodzić objawy niestrawności. Wyciągiem z tej rośliny płukano też gardło (działa podobnie jak szałwia). Stosowano ją też jako składnik maści zalecanej w chorobach skóry (ale również w owrzodzeniach, oparzeniach). Rumianek na oczy w postaci kompresów przynosił ulgę w przypadku jęczmienia i gradówki.
Na co jest rumianek?
Rumianek, właściwości lecznicze którego są bardzo dobrze opisane i udokumentowane, zawiera wiele składników czynnych biologicznie. Wśród nich są m.in. związki należące do grupy flawonoidów, seskwiterpenów
i azulenów, które znacząco zmniejszają stan zapalny i obniżają gorączkę.
Dowiedziono ponadto, że rumianek działa ochronnie na komórki β trzustki i ma właściwości przeciwhiperglikemiczne. Jest też cenną rośliną o właściwościach przeciwalergicznych. Obecne w olejku eterycznym azuleny (m.in. chamazulen) wykazują silne działanie przeciwhistaminowe (→ przeczytaj „Rośliny na alergię. Które mogą pomóc?„).
Rumianek ma też właściwości spazmolityczne, co potwierdziło prospektywne, podwójnie zaślepione, randomizowane badanie kliniczne. 79 dzieci (w wieku od sześciu miesięcy do pięciu lat) z ostrą biegunką, bez dodatkowych komplikacji, otrzymywało przez trzy dni (jako uzupełnienie zwykłej diety i nawadniania) preparat zawierający ekstrakt z rumianku i pektyny z jabłek lub placebo. Okazało się, że w tej pierwszej grupie badanych biegunka trwała krócej średnio o 5 godzin.
Roślina ma ponadto w swoim składzie substancje przyspieszające gojenie i regenerację naskórka. Miejscowe zastosowanie preparatów z rumianku okazało się porównywalne do działania kremu zawierającego 0,75 proc. hydrokortyzonu (w przypadku toksycznego zapalenia skóry lub oparzenia słonecznego).
Rumianek na wszystko i dla wszystkich? Zdecydowanie nie!
Jest to co prawda bezpieczna roślina – nie jest toksyczna i nie wykazuje działania teratogennego (stąd rumianek w ciąży nie jest przeciwwskazany). Ale uważać muszą osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe, m.in. warfarynę. Dowiedziono bowiem, że równoczesne przyjmowanie obu substancji może zwiększać ryzyko krwotoku.
Wykazano też, że przyjmowanie dużych ilości rumianku i jego przetworów może wchodzić w interakcję z hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi.
Bardzo ostrożnie muszą też podchodzić do stosowania rumianku osoby, które wykazują nadwrażliwość na rośliny z rodziny astrowatych (m.in. ambrozję, chabry, bylicę).
Jak zbierać rumianek?
Kiedy znajdziemy odpowiednie stanowisko (daleko od ulic i torów kolejowych, jak najbardziej naturalne), upewnijmy się, że na pewno mamy do czynienia z rumiankiem (będzie intensywnie pachniał, a dno koszyczka będzie wypukłe i puste w środku).
Kwiaty rośliny zbieramy najlepiej na początku kwitnienia (białe kwiaty są skierowane ku górze lub prostopadle do szypułki). Robimy to delikatnie, odrywając szypułki pod samym koszyczkiem, następnie rozkładamy do suszenia (z 5 kg świeżych kwiatów otrzymuje się średnio 1 kg suszu).
Napar z rumianku: jak zrobić?
- Łyżkę stołową kwiatów rumianku zalewamy szklanką wrzątku. Trzymamy pod przykryciem 10 min.
- Herbatę możemy też zrobić z dodatkiem mięty (wówczas parzymy po łyżce stołowej każdego z ziół).
Najczęściej zadawane pytania
Czy picie rumianku odchudza?
Cudów nie ma. Samo picie herbaty rumiankowej (ale i każdej innej herbaty ziołowej) niewiele pomoże. Jeśli jednak jesteśmy na diecie, możemy sięgnąć po napar z rumianku, bo nie tylko dobrze smakuje, ale też przyspiesza metabolizm.
Rumianek czy mięta na zaparcia?
Oba zioła sprawdzą się tu doskonale. Można pić je osobno lub razem. Rumianek, podobnie jak mięta, ma działanie rozkurczowe i przeciwzapalne (→ poznaj też inne sposoby na zaparcia)
Czy rumianek jest moczopędny?
Tak, rumianek wykazuje lekkie działanie moczopędne. Dawniej polecano tę roślinę w stanach zapalnych nerek.
Rumianek – ile razy dziennie można pić?
Zaleca się, by dziennie pić maks. 2-3 szklanki naparu.
Przeczytaj także: Interakcje ziół z lekami. Czego ze sobą nie łączyć
Czy mogę posadzić rumianek w ogrodzie?
Oczywiście, tylko trzeba pamiętać, że to roślina wysoka (dorosłej osobie sięga maksymalnie do kolan). Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Lubi ziemię gliniastą z domieszką wapnia oraz miejsca słoneczne. Sieje się ją na wiosnę lub na początku lata. Nasiona łatwo pozyskać samemu.