Pestki dyni robią ostatnio furorę. Nic dziwnego, bo ich walory prozdrowotne znane są od lat. Co zatem się w nich kryje? W jaki sposób je pozyskiwać? I dlaczego warto włączyć je do diety najmłodszych? Spróbujmy odpowiedzieć na te pytania.
Pestki dyni: zdrowe czy nie?
Dynia, będąca symbolem jesieni, jest bardzo zdrowa, choć trzeba przyznać, że w ostatnich latach nieco o niej zapomnieliśmy. Powoli jednak wraca na zasłużone jej miejsce wśród zdrowych i wartościowych pod względem kulinarnym warzyw. W naszych jadłospisach zaczynają pojawiać się takie dania z jej udziałem jak ciasto z dynią, zupa dyniowa czy kluski z dyni.
→ Przeczytaj również: Co można zrobić z dyni?
Chętniej też sięgamy po jej nasiona. Nic w tym dziwnego, bo pestki dyni to wartościowa przekąska, która nierzadko wymieniana jest na równi z bakaliami. Jest jednak od nich o wiele zdrowsza.
Pestki dyni: co zawierają?
W 100 g pestek dyni jest:
- 180 kcal,
- 24,49 g białka,
- 540 mg magnezu,
- 66 mg wapnia,
- 15 mg żelaza (→ Produkty bogate w żelazo)
- 278 mg potasu,
- 1325 mg fosforu,
- 6,43 mg selenu,
- 210 µg witaminy B1 (tiaminy),
- 320 µg witaminy B2 (ryboflawiny),
- 60 µg kwasu foliowego,
- 26 µg witaminy E [1].
→ Przeczytaj również: Ekologiczna uprawa dyni zwyczajnej
W pestkach dyni jest też spora ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, błonnika pokarmowego, β-sitosterolu, kwasu p-aminobenzoesowego oraz kwasu γ-aminomasłowego [2]. Są ponadto bogate w lecytynę, która wspomaganie pamięć i koncentrację, oraz w cynk.
Jakie właściwości mają pestki dyni?
Najczęściej wymieniane właściwości pestek z dyni to:
- zdolność do hamowania procesów starzenia,
- wspomaganie funkcjonowania układu nerwowego,
- działanie przeciwpasożytnicze (obecne w nich substancje zwalczają pasożyty u dzieci: glisty i owsiki),
- wsparcie płodności u mężczyzn i zapobieganie schorzeniom prostaty,
- obniżenie poziomu cholesterolu we krwi,
- wspomaganie leczenia choroby wieńcowej.
Z pestek dyni produkuje się także olej bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe korzystnie wpływające na zdrowie człowieka. Jest wśród nich m.in. kwas oleinowy należący do MUFA, który zwiększa stężenie frakcji HDL cholesterolu, zmniejsza
frakcję LDL (przy jednoczesnym zmniejszeniu cholesterolu całkowitego), działa żółciopędnie oraz ogranicza agregację płytek krwi [3].
W oleju z pestek dyni jest też sporo antyoksydantów, które chronią organizm przed wolnymi rodnikami.
→ Przeczytaj również: Olej z pestek malin – właściwości i zastosowanie
Do czego wykorzystać pestki dyni?
Nasiona dyni można spożywać jako świeże (zaraz po wydrążeniu z dyni) lub suszone.
→ Zobacz przepis na: Owsianka z karmelizowanym jabłkiem i pestkami dyni
Są dobre jako samodzielna przekąska (zwłaszcza, że są dość duże, więc łatwo je podjadać), ale też stanowią odpowiedni dodatek do zup (zwłaszcza dyniowej zupy-krem), sałatek, pieczywa (np. jako posypka), musli oraz płatków śniadaniowych.
Uwaga: do jedzenia nie nadają się pestki dyni hokkaido (są dość twarde i mogą wywołać efekt przeczyszczający)
Mąka z pestek dyni
Taka mąka powstaje z odtłuszczonych pestek dyni, stąd stosunkowo krótko pozostaje świeża. Lepiej więc nie robić jej większych zapasów na raz. Przechowuje się ją w ciemnym, chłodnym miejscu, najlepiej w szczelnym opakowaniu. Ma delikatny, zielonkawy kolor.
Jest idealna do zagęszczania zup, sosów i past kanapkowych, ale będzie też odpowiednia do ciast (zwłaszcza kruchych) i naleśników. Nie zawiera glutenu. Stanowi dobre źródło cynku, żelaza, selenu, potasu, wapnia i magnezu. Obecne są w niej też fitosterole roślinne i błonnik pokarmowy.
→ Przeczytaj również: Dynia makaronowa: właściwości, przepisy i uprawa
Mąkę z pestek dyni można też wykorzystywać jako kosmetyk, np. po wymieszaniu z olejem lub jogurtem sprawdzi się w roli naturalnej maseczki, która odżywi i nawilży skórę.
Czy można jeść niełuskane pestki dyni?
Lepiej, by osoby mające wrażliwy układ pokarmowy sięgały po łuskane pestki dyni.
Łuska w przypadku dyni jest dość twarda i może wywołać bóle brzucha i biegunkę.
Warto też zwracać uwagę na jakość produktu. I to bez względu na to, czy wybieramy łuskane czy niełuskane pestki dyni. W obu przypadkach najlepsze będą ziarna z certyfikatem ekologicznym (bez chemii, oprysków i nawozów sztucznych).
Jak obierać pestki dyni z łupin?
Jeśli zdecydujesz się samodzielnie pozyskać pestki z dyni, wówczas należy je oddzielić od miąższu i dokładnie osuszyć, np. pozostawiając na kilka godzin na papierowym ręczniku. Możesz też ułożyć je na blaszce i włożyć do piekarnika nagrzanego w granicach 50-60°C. Po godzinie powinny być gotowe, ale zostaw je jeszcze w cieple.
Jak uprażyć pestki dyni?
Pestki dyni można też uprażyć, następnie schować do szczelnego słoika i mieć zawsze pod ręką.
Możesz to zrobić na dwa sposoby: w piekarniku albo na suchej patelni. W przypadku pierwszej z opcji włóż wyłożone na blaszce nasiona do piekarnika nagrzanego do 75°C. Po 20 minutach powinny być gotowe. Z kolei jeśli chcesz uprażyć pestki dyni na patelni, to mocno ją nagrzej, następnie wsyp nasiona i mieszaj od czasu do czasu. Uważaj, by ich nie spalić.
Bibliografia
[1] Achrem-Achremowicz, B., Ceglińska, A., Darmetko, M., Haber, T., Jankowska, J., Karpiński, P., Obiedziński, M., & Tarasiewicz, R. (2017). Charakterystyka wybranych surowców roślinnych i możliwości ich wykorzystania jako dodatków do ciast chlebowych. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 97–109.
[2] Kulczyński B, Człapka-Matyasik M, Gramza-Michałowska A, Wartość żywieniowa dyni, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna – XLIX, 2016, 3, str. 698 – 701
[3] Antoniewska A, Adamska A, Rutkowska J, Zielińska M, Olej z nasion dyni jako źródło cennych składników w diecie człowieka, Problemy Higieny i Epidemiologii 2017, 98(1): 17-22.
