Domowe sposoby na kaszel wracają do łask! Trzeba jednak stosować je z rozwagą. Po które zioła warto sięgać? Jak o siebie dbać, kiedy męczy nas kaszel i co może być jego przyczyną?
Domowe sposoby na kaszel. Co może pomóc?
Okres jesienno-zimowy to czas, kiedy częściej dopadają nas infekcje wirusowe. Niby zwykle przeziębienie, a solidnie potrafi nas osłabić i zachwiać nasza odpornością.
→ Przeczytaj również: Co na przeziębienie w ciąży?
Męczący katar, zapchane zatoki i kaszel to najczęściej trapiące dorosłych objawy. Kiedy się pojawiają, robimy co w naszej mocy, by szybko pozbyć się przeziębienia. Tylko czy to coś da? Jest to o tyle uzasadnione pytanie, że powrót do zdrowia to proces, w którym nie należy organizmowi przeszkadzać. Dotyczy to też przyjmowanych leków: w pierwszej fazie infekcji powinny być naturalne (zwłaszcza, że w przypadku wirusów mają za zadanie łagodzić objawy, a nie neutralizować przyczynę choroby).
Podstawą jest zatem odpoczynek. Trudno o to w dzisiejszym świecie, ale z doświadczenia wiem, że do zdrowia szybciej i sprawniej dochodzi się po dwóch/trzech dniach leżenia w łóżku. To czysta ekonomia: zwolnienie życiowego tempa pozwoli nam szybciej stanąć na nogi, z kolei niedoleczona infekcja i dokładanie organizmowi zmęczenia to prosta droga do zaostrzenia choroby, która może prowadzić do nadkażenia bakteryjnego i konieczności przyjęcia antybiotyku, co wyłączy nas z zawodowego życia na co najmniej kilka dni.
Co jednak z męczącym kaszlem, który na początku infekcji bywa suchy, trudny do odkaszlnięcia, z czasem jednak staje się mokry i pozwala na odksztuszanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny? Jak sobie poradzić z tym mocno uciążliwym objawem? Pomóc mogą domowe sposoby na kaszel, dobrze znane naszym mamom i babciom.
Sposoby na kaszel z domowej apteczki
Jest całe mnóstwo ziół, które mogą pomóc w infekcji przebiegającej z kaszlem. Należą do nich:
- majeranek – ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, wspomaga leczenie kataru, kaszlu, zapalenia oskrzeli oraz zapalenia zatok przynosowych [1],
- babka lancetowata – wykazuje działanie wykrztuśne i rozkurczowe na mięśnie gładkie górnych dróg oddechowych, a także przeciwzapalne na błony śluzowe jamy ustnej i gardła (stąd bywa pomocniczo stosowana na zapalenie gardła),
- mięta pieprzowa – łagodzi kaszel i można stosować ją pomocniczo na zapalenie oskrzeli,
- dziewanna trójlistkowa – działa wykrztuśnie (ułatwia odkrztuszanie przy mokrym kaszlu), poleca się stosować ją w stanach zapalnych i infekcjach dróg oddechowych, m.in. przeziębieniach, nieżytach oskrzeli, krtani i gardła [2],
- prawoślaz lekarski – zmniejsza częstotliwość ataków suchego kaszlu, będącego wynikiem podrażnień błony śluzowej gardła, krtani lub tchawicy [3],
- tymianek właściwy – nie bez przyczyny jest to składnik wielu preparatów stosowanych w schorzeniach górnych dróg oddechowych w celu łagodzenia objawów związanych z kaszlem i chrypką; działa wykrztuśnie i rozkurczowo, wpływa na ruchliwość i pracę nabłonka migawkowego w układzie oddechowym, przez co przyspiesza ewakuację zalegającego śluzu [4].
Wszystkie te zioła są dostępne w aptece w postaci syropu lub ziela, z którego można przygotować napar.
Do kupienia jest też wyciąg z liści bluszczu pospolitego (Hedera helix L.), który stosuje się w leczeniu ostrych stanów zapalnych układu oddechowego, którym towarzyszy kaszel produktywny. Można go podawać dzieciom i dorosłym. Zalecenia dotyczące jego stosowania w ostrych zapaleniach oskrzeli znalazły się w krajowych rekomendacjach postępowania w zakażeniach układu oddechowego [5]
→ Przeczytaj również: Objawy przeziębienia u dzieci. Jak sobie radzić?
„Coś” na kaszel: domowe sposoby, które działają!
Jeśli nie macie pod ręką ziół, możecie zrobić syrop z buraka na kaszel. Naprawdę działa, do tego jest tani i szybki w przygotowaniu. Jest też łagodniejszy w smaku niż syrop z cebuli, choć i on sprawdzi się przy przeziębieniu.
Dobry na kaszel, zwłaszcza jeśli jest on związany z zapaleniem gardła i podrażnieniem jej błony śluzowej, jest również miód (my niezmiennie polecamy miód ekologiczny 👌). Jak działa? Powoduje sukcesywne zanikanie uczucia suchości w gardle i odpowiednie nawilżenie śluzówek. Ma też działanie wykrztuśne, gdyż rozrzedza wydzielinę z oskrzeli. Poleca się go stosować w ostrym i przewlekłym zapaleniu tchawicy, krtani, zatok przynosowych i zakażeniu zatok czołowych [6].
→ Przeczytaj również: Miód dla dziecka: od kiedy i w jakich ilościach?
Pamiętaj też o nawodnieniu. Najlepiej mieć pod ręką letnią wodę (nie za ciepłą, nie za zimą). Unikaj soków, kompotów i kolorowych napojów gazowanych, bo mogą podrażniać błonę śluzową gardła, nasilając kaszel.
Regularnie wietrz też mieszkanie, utrzymując temperaturę 20-21°C.
Lekarstwo na kaszel: domowe czy z apteki?
Kaszel to fizjologiczny odruch o charakterze obronnym. Służy oczyszczeniu dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny, pyłów, gazów i/lub ciał obcych [7]. Kaszlemy więc wtedy, gdy się zachłyśniemy, gdy drażni nas dym tytoniowy lub zanieczyszczone powietrze, ale też wówczas, gdy w drogach oddechowych dochodzi do skurczu mięśni gładkich czy obrzęku śluzówki oskrzeli oraz gdy po ścianie gardła spływa wydzielina z zatok.
Istotne jest zatem rozpoznanie przyczyny kaszlu. W większości przypadków za ten objaw odpowiada zakażenie górnych dróg oddechowych, zwykle wirusowe (zapalenia ucha środkowego, nosa i zatok, gardła, krtani oraz tchawicy). Wtedy też towarzyszą mu:
- katar,
- ból głowy,
- osłabienie,
- ból lub podrażnienie gardła,
- kichanie,
- chrypka.
Kaszel to też objaw COVID-19 oraz ostrego zapalenia oskrzeli i krztuśca. Zwłaszcza ta ostatnia infekcja budzi spory niepokój: w ostatnim czasie odnotowuje się wzrost zachorowań.
Krztusiec podejrzewa się wtedy, gdy kaszel utrzymuje się przez ponad dwa tygodnie bez innej przyczyny i spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
- ma napadowy charakter (bywa nasilony w nocy),
- prowadzi do wymiotów,
- towarzyszy mu głośny świst wdechowy („pianie”).
Lekarstwo na kaszel (domowe czy nie) zawsze więc powinno być stosowane tymczasowo, do złagodzenia lub ustąpienia objawów. Jeśli jednak po 3-4 dniach nie ma poprawy, należy zgłosić się do lekarza.
Bibliografia
[1] Nowak K, Ogonowski J, Olejek majerankowy, jego charakterystyka i zastosowanie, CHEMIK 2010, 64, 7-8, 539-548.
[2] Zielińska-Pisklak M, Szeleszczuk Ł, Wilczek K, Dziewanna – starosłowiańska bogini wiosny, Lek w Polsce vol. 23, nr 3’13 (263).
[3] Krajewska J, Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) tradycyjne zastosowanie i nowe perspektywy, Lek w Polsce vol 24, nr 10’14 (281).
[4] Ambroziak M, Stanowska M, Sikorska-Zimny K, Tymianek – roślina o wielu zastosowaniach, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 1 (4)/2020.
[5] Krenke K et al, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci – aktualizacja, Lekarz POZ 3/2022, 173-192.
[6] Bąkowska M, Janda K, Właściwości prozdrowotne wybranych miodów, Pomeranian Journal of Life Sciences, 2018;64(3):147-151.
[7] Krenke R et al, Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Lekarz POZ 6/2018, 425-452.
