Zapalenie zatok przynosowych wiąże się za mało przyjemnymi objawami, które mogą być bardzo uciążliwe. Infekcja może mieć charakter ostry lub przewlekły. W jaki sposób radzić sobie z zapaleniem zatok? Jak dochodzi do rozwoju choroby oraz co wpływa na jej wystąpienie? I co na zatoki stosować, by je udrożnić i szybko poczuć ulgę?
Co na zatoki z apteki?
Pytanie jest o tyle uzasadnione, że zapalenie zatok to problem szalenie uciążliwy. Zapchany nos uniemożliwia nam swobodne oddychanie, przez co czujemy się osłabieni i trudniej o koncentrację. Nic zatem dziwnego, że swoje pierwsze kroki kierujemy do apteki, gdzie prosimy o skuteczny lek na zatoki.
→ Przeczytaj również: Jak szybko wyleczyć przeziębienie?
I oczywiście, tych nie brakuje, ale nasze organizmy nie lubią tak zdecydowanych działań, zwłaszcza w przypadku tego rodzaju infekcji, które mają tendencję do samoograniczania się. Czas, odpoczynek i naturalne sposoby powinny wyleczyć chore zatoki. Leki lepiej zostawić sobie na czas, kiedy będzie potrzeba bardziej zdecydowanych ruchów.
→ Przeczytaj również: Domowe sposoby na przeziębienie. Które działają?
To może krople na chore zatoki? Te mogą zawierać co prawda roślinne ekstrakty, ale też antybiotyki, sterydy donosowe, substancje przeciwhistaminowe, których nie należy nadużywać.
→ Zobacz przepis na syrop z buraka na kaszel
O wiele lepiej więc na początek płukać nos solą fizjologiczną za pomocą specjalnego irygatora. W ten sposób rozrzedzimy zalegającą w zatokach wydzielinę i ułatwimy jej ewakuację. A oto nam właśnie chodzi: by katar spływał i dawał się „wydmuchać”, a nie zalegał w zatokach (w takich warunkach stan zapalny tylko się nasila).
Na zatkane zatoki: leki z domowej apteki
Zamiast prosić w aptece o „coś na zatoki„, warto sprawdzić, co na to schorzenie ma do zaoferowania natura. I nie chodzi o żadne ludowe mądrości, a o faktyczne działanie roślin (fototerapia to nauka, a nie „czary-mary”😊).
→ Przeczytaj również: Syrop z mniszka lekarskiego – przepis i zastosowanie
Rośliny takie jak: korzeń goryczki (łac. Gentianae radix), kwiat pierwiosnka z kielichem (łac. Primulae flos cum calycibus), kwiat bzu czarnego (łac. Sambuci flos), ziele werbeny (łac. Verbenae herba), to tylko przykłady surowców roślinnych, które rozrzedzają śluz, co w efekcie prowadzi do zmniejszenia obrzęku błon śluzowych.
→ Przeczytaj również: Co na przeziębienie w ciąży?
W aptekach można kupić preparaty z tymi składnikami. Są skuteczne, o ile jednak są dawkowane zgodnie z zaleceniami wskazanymi na ulotce oraz odpowiednio długo stosowane.
Gdy dojdzie do zakażenia bakteryjnego zatok konieczne jest zastosowanie antybiotyku
Bardzo ważne jest też nawodnienie organizmu oraz odpoczynek. Można też sięgnąć po dobrej jakości miód (my polecamy miód ekologiczny ⟵ przeczytaj dlaczego), a także sok z czarnego bzu oraz herbatę z lipy.
→ Przeczytaj również: Grypa u dziecka – objawy i leczenie
Pomóc też mogą:
Inhalacje
Najlepszy i najmniej problematyczny jest sposób naszych babć – dodatnie kilku kropli olejku eterycznego do gorącej wody, a następnie nachylenie się nad miską i przykrycie głowy ręcznikiem. Najlepsze efekty da zastosowanie surowców lub olejków z takich roślin, jak:
- mięta pieprzowa,
- eukaliptus,
- majeranek,
- tymianek,
- olejek sosnowy.
Olejki te nawilżą błony śluzowe oraz ułatwią usuwanie zalęgającej w zatokach wydzieliny. Do inhalacji zastosować można również sól kuchenną.
Nawodnienie organizmu
By usuwanie śluzu przebiegało sprawnie, zaleca się picie dużej ilości płynów, zwłaszcza płynów obojętnych takich jak woda. Warto też sięgnąć po herbatę imbirową lub napary ziołowe, np. z suszonych malin lub kwiatu lipy, który dodatkowo działa napotnie.
→ Zobacz też przepis na antygrypinę i złote mleko (z kurkumą i imbirem)
Maści rozgrzewające
Maści rozgrzewające ułatwią oddychanie, zwłaszcza nocą. W aptekach dostępna jest na przykład maść majerankowa, którą można stosować już u rocznych dzieci. Działa poprzez zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa.
Są również maści, kremy, balsamy lub plastry, które zawierają olejki eteryczne lub aromaty z sosny.
→ Przeczytaj również: Maść nagietkowa: właściwości i zastosowanie
Ważne, by stosować produkty zawierające naturalne olejki eteryczne, a nie ich syntetyczne odpowiedniki, które poza zapachem nie mają innych właściwości.
Maść kamforowa również działa rozgrzewająco, natomiast przeciwwskazana jest u dzieci poniżej 6. roku życia.
Ciepłe okłady
Zapalenie zatok często przebiega z intensywnym bólem. Można go nieco złagodzić, stosując ciepłe okłady. Ulgę przynosi przyłożenie ciepłego okładu do nasady nosa lub w okolice czoła. Należy je robić wieczorem, tak by już nie trzeba było wychodzić z domu.
Uwaga: samoleczenie może trwać maksymalnie 3-5 dni. Jeśli ono nie pomaga, konieczna staje się wizyta u lekarza.
Zapalenie zatok: objawy
Zatoki przynosowe, czyli powietrzne jamy zlokalizowane wewnątrz kości twarzoczaszki, pełnią wiele istotnych funkcji, m.in. nawilżają, ogrzewają i oczyszczają powietrze, którym oddychamy, zanim dostanie się ono do płuc.
Człowiek posiada cztery pary zatok: szczękowe, czołowe, sitowe i klinowe, które przez naturalne ujścia łączą się z jamami nosa, tworząc wspólną przestrzeń. Noworodki rodzą się z zawiązkami zatok, z których najlepiej rozwinięte są zatoki sitowe, a zatoki szczękowe są bardzo małych rozmiarów (wielkości ziarna grochu). W kolejnych latach życia kształtują się kolejno zatoki klinowe i czołowe, które ostatecznie są w pełni rozwinięte dopiero w okresie dojrzewania.
→ Zobacz również: Domowe sposoby na kaszel
Zatoki przynosowe wyścielone są błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym urzęsionym, która odpowiada za tzw. transport śluzowo-rzęskowy. Jego zadaniem jest m.in. nawilżenie dróg oddechowych. Ponieważ są one połączone z jamami nosa, w momencie pojawienia się przeziębienia przebiegającego z katarem i blokadą nosa, proces zapalny stopniowo obejmuje nie tylko błonę śluzową nosa, ale również zatok przynosowych. Dochodzi wówczas do zaburzenia ich drożności, wentylacji i drenażu, co jest podstawą rozwoju ostrego zapalenia zatok przynosowych. Osłabieniu ulegają też naturalne mechanizmy obronne.
Objawy ostrego i przewlekłego zapalenia zatok
Infekcja zatok może mieć charakter ostry. Na taki przebieg choroby wskazują objawy:
- zatkanie i blokada nosa,
- katar,
- ból głowy,
- wrażenie ucisku u nasady nosa (nasila się rano oraz przy pochylaniu głowy),
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła (co często powoduje kaszel),
- upośledzenie węchu,
- obrzęk tkanek miękkich w okolicy oczu,
- gorączka.
W przypadku przewlekłego zapalenia zatok przynosowych, objawy chorobowe są podobne, choć mogą mieć mniejsze natężenie, utrzymują się co najmniej 12 tygodni. Choroba przewlekła może przebiegać z tworzeniem się polipów nosa i zatok lub bez polipów.
Choroby zatok: co je wywołuje?
Najczęstszą przyczyną zapalenia zatok jest początkowa infekcja wirusowa wywołana przez rhinowirusy, koronawirusy, adenowirusy czy wirus grypy, gdzie objawy przypominają typowe przeziębienie. Za etiologię bakteryjną odpowiadają głównie Streptococcus pneumoniae, Haemofilus influenzae i Moraxella catarrhalis.
W niektórych przypadkach dochodzi również do grzybiczego zapalenie zatok, zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością lub słabo kontrolowaną cukrzycą.
Nieleczona, nierozpoznana lub źle kontrolowana alergia może być również czynnikiem sprawczym zapalenia zatok przynosowych.
Coraz częściej podkreśla się rolę przewlekłego drażnienie błon śluzowych przez zanieczyszczenia (dym tytoniowy, smog).
Rozwojowi zmian zapalnych w obrębie zatok sprzyjają również wady anatomiczne w obrębie jam nosa (np. skrzywienie przegrody nosa), infekcje zęba pochodzenia korzeniowego oraz refluks żołądkowo-przełykowy.
