Majeranek, zwany też lebiodką pospolitą, to chętnie wykorzystywana w kuchni przyprawa, ale też niezwykle cenna roślina lecznicza. Zaleca się ją m.in. w łagodzeniu kaszlu i kataru. W jakiej postaci ją stosować? I co warto wiedzieć o majeranku?
Majeranek – właściwości
Majeranek znany był już w starożytnej Grecji, gdzie wykorzystywano go jako surowiec leczniczy przy nadmiernych skurczach mięśni oraz jako odtrutka. Grecy mówili na niego orosganos („radość z góry”). Girlandy splecione z jego świeżych gałązek miały zapewnić szczęście i wszelką pomyślność nowożeńcom. W średniowieczu uważano, że jest lekiem na ukąszenia i chroni przed skorpionami.
→ Przeczytaj również: Co na przeziębienie w ciąży?
Dziś trudno wyobrazić sobie dobry żurek czy bigos bez majeranku. Tę przyprawę ma w kuchni wielu z nas. Ale czy wiemy, że oprócz walorów smakowych, ma też wiele prozdrowotnych właściwości?
→ Zobacz przepis na syrop z buraka na kaszel
Majeranek jest niewielką, dochodzącą do 30 cm wysokości, byliną. Występuje głównie na południu Europy. Rośnie dziko na obrzeżach Morza Śródziemnego, w Afryce Północnej i w Azji Zachodniej. W Polsce jest coraz chętniej uprawiana. Dobrze czuje się zarówno w gruncie, jak i w doniczce. Jest rośliną miododajną i lubi sąsiedztwo innych ziół, np. bazylii.
Majeranek bywa mylony z oregano (z którym jest zresztą spokrewniony). Rośliny najłatwiej jest jednak odróżnić w czasie kwitnienia. Majeranek ma wówczas białe lub jasnoróżowe kwiatki, a oregano – jasnoczerwone lub purpurowe. Majeranek łodygi ma wzniesione, rozgałęzione, liście drobne i tępo zakończone. Ma intensywny zapach i ostro-gorzki smak. Jest dobrym zamiennikiem soli.
Majeranek i jego właściwości lecznicze
Przyprawa jest cennym środkiem leczniczym, mogącym przynieść ulgę w wielu dolegliwościach. Za jego dobroczynne właściwości odpowiada olejek eteryczny.
Ziele majeranku posiada działanie żółciopędne, wiatropędne oraz przeciwwirusowe. Napar z ziela spożywany po obfitych i tłustych posiłkach ułatwia ich trawienie oraz likwiduje uczucie ciężkości i przejedzenia
– mówi dr n. farm. Marek Ellnain, autor książek „Konfekty, morselki, syropy i inne zdrowe łakocie z serwantki farmaceuty” oraz “Nalewki z piwniczki farmaceuty“.
W majeranku znajdziemy m.in. magnez, który reguluje czynność nerwów i mięśni, a także potas, żelazo i cynk. Stanowi też dobre źródło witaminy A i witaminy C. Olejek majerankowy wykazuje właściwości antybakteryjne w stosunku do bakterii gram-dodatnich (Staphylococcus ureus) i słabiej gram-ujemnych (Escherica coli). Przyprawa bywa stosowana pomocniczo przy biegunkach.
Herbata z majeranku na przeziębienie
Przyprawa jest też dobrym środkiem stosowanym pomocniczo w leczeniu przeziębienia. Działa wykrztuśnie, stąd poleca się ją w łagodzeniu kaszlu. Ułatwia usuwanie mokrej wydzieliny. Działa też przeciwzapalnie.
→ Zobacz również: Domowe sposoby na kaszel
Inhalacje z dodatkiem olejku majerankowego są pomocne w leczeniu kataru, zapalenia oskrzeli oraz zapalenia zatok przynosowych. Można pić napar z majeranku lub płukać nim gardło.
Przepis na herbatę z majeranku na kaszel
Do kubka wsyp łyżkę suszonego majeranku i zalej wrzącą wodą. Zostaw pod przykryciem na ok. 15 min. Przecedź napar, a gdy ostygnie, dodaj miód i wymieszaj. Napar można pić 2-3 razy dziennie.
Warto też stosować maść majerankową, która jest uniwersalnym i bezpiecznym środkiem przynoszącym ulgę w katarze i zapaleniu zatok. Zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa. Można ją stosować nawet u małych dzieci. Kosztuje niewiele, można też zrobić są samemu (mieszamy suszony majeranek i maść ochronną z witaminą A w proporcji 1:1).
Stosujemy ją, smarując cienko pod noskiem. Z kolei odwar dodany do kąpieli jest pomocny w przypadku trudno gojących się ran. Ma także działanie odświeżające oraz poprawia samopoczucie
– podpowiada Marek Ellnain.
→ Sprawdź także: antygrypina
Majeranek – zastosowanie w kuchni
Majeranek dodawany jest do mięs, farszy mięsnych i pasztetów. Dobrze komponuje się także z ziemniakami. Stanowi podstawową przyprawę do tłustych dań z roślinami strączkowymi, m.in. grochówki i fasolki po bretońsku. Dodaje się ją również do bigosu i flaków.
Majeranek charakteryzuje się korzennym smakiem. Jest odpowiednią przyprawą do zup, past, dziczyzny, wołowiny, drobiu, pieczeni. Wzbogaca smak dań wegetariańskich i roślin strączkowych. Warto wiedzieć, że w postaci świeżej ma delikatniejszy zapach i smak
– podpowiada Katarzyna Kosmala, autorka książki „Ziołowe smaki„, w której znaleźć można m.in. przepis na siekane ziemniaki z grochem, majerankiem, cząbrem i okrasą z boczku.
Oprócz poprawy walorów smakowych, majeranek sprawia, iż potrawy te stają się mniej obciążające dla naszego żołądka oraz łatwiej przyswajalne. Jest też naturalnym konserwantem. Suszony i rozdrobniony majeranek często dodawano do smalcu, który przez to nie jełczał i dłużej zachowywał świeżość.
Niepozorny majeranek jest z pewnością rośliną godną uwagi, mogącą oddać nieocenione usługi człowiekowi. Umiejętnie stosowany ułatwi terapię wielu schorzeń oraz poprawi smak potraw. Nie sposób pominąć także jego walorów ozdobnych. Z kolei majeranek na przeziębienie jest naturalnym sposobem na pozbycie się kaszlu i kataru.
