Majeranek, zwany też lebiodką pospolitą, to chętnie wykorzystywana w kuchni przyprawa, ale też niezwykle cenna roślina lecznicza. Zaleca się ją m.in. w łagodzeniu kaszlu i kataru. W jakiej postaci ją stosować? I co warto wiedzieć o majeranku?
Majeranek – właściwości
Majeranek znany był już w starożytnej Grecji, gdzie wykorzystywano go jako surowiec leczniczy przy nadmiernych skurczach mięśni oraz jako odtrutka. Grecy mówili na niego orosganos („radość z góry”). Girlandy splecione z jego świeżych gałązek miały zapewnić szczęście i wszelką pomyślność nowożeńcom. W średniowieczu uważano, że jest lekiem na ukąszenia i chroni przed skorpionami.
Dziś trudno wyobrazić sobie dobry żurek czy bigos bez majeranku. Tę przyprawę ma w kuchni wielu z nas. Ale czy wiemy, że oprócz walorów smakowych, ma też wiele prozdrowotnych właściwości?
Majeranek jest niewielką, dochodzącą do 30 cm wysokości, byliną. Występuje głównie na południu Europy. Rośnie dziko na obrzeżach Morza Śródziemnego, w Afryce Północnej i w Azji Zachodniej. W Polsce jest coraz chętniej uprawiana. Dobrze czuje się zarówno w gruncie, jak i w doniczce. Jest rośliną miododajną i lubi sąsiedztwo innych ziół, np. bazylii.
Majeranek bywa mylony z oregano (z którym jest zresztą spokrewniony). Rośliny najłatwiej jest jednak odróżnić w czasie kwitnienia. Majeranek ma wówczas białe lub jasnoróżowe kwiatki, a oregano – jasnoczerwone lub purpurowe. Majeranek łodygi ma wzniesione, rozgałęzione, liście drobne i tępo zakończone. Ma intensywny zapach i ostro-gorzki smak. Jest dobrym zamiennikiem soli.
Majeranek i jego właściwości lecznicze
Przyprawa jest cennym środkiem leczniczym, mogącym przynieść ulgę w wielu dolegliwościach. Za jego dobroczynne właściwości odpowiada olejek eteryczny.
Ziele majeranku posiada działanie żółciopędne, wiatropędne oraz przeciwwirusowe. Napar z ziela spożywany po obfitych i tłustych posiłkach ułatwia ich trawienie oraz likwiduje uczucie ciężkości i przejedzenia
– mówi dr n. farm. Marek Ellnain, autor książek „Konfekty, morselki, syropy i inne zdrowe łakocie z serwantki farmaceuty” oraz “Nalewki z piwniczki farmaceuty“.
W majeranku znajdziemy m.in. magnez, który reguluje czynność nerwów i mięśni, a także potas, żelazo i cynk. Stanowi też dobre źródło witaminy A i witaminy C. Olejek majerankowy wykazuje właściwości antybakteryjne w stosunku do bakterii gram-dodatnich (Staphylococcus ureus) i słabiej gram-ujemnych (Escherica coli). Przyprawa bywa stosowana pomocniczo przy biegunkach.
Herbata z majeranku na przeziębienie
Przyprawa jest też dobrym środkiem stosowanym pomocniczo w leczeniu przeziębienia. Działa wykrztuśnie, stąd poleca się ją w łagodzeniu kaszlu. Ułatwia usuwanie mokrej wydzieliny. Działa też przeciwzapalnie.
Inhalacje z dodatkiem olejku majerankowego są pomocne w leczeniu kataru, zapalenia oskrzeli oraz zapalenia zatok przynosowych. Można pić napar z majeranku lub płukać nim gardło.
Przepis na herbatę z majeranku na kaszel
Do kubka wsyp łyżkę suszonego majeranku i zalej wrzącą wodą. Zostaw pod przykryciem na ok. 15 min. Przecedź napar, a gdy ostygnie, dodaj miód i wymieszaj. Napar można pić 2-3 razy dziennie.
Warto też stosować maść majerankową, która jest uniwersalnym i bezpiecznym środkiem przynoszącym ulgę w katarze i zapaleniu zatok. Zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa. Można ją stosować nawet u małych dzieci. Kosztuje niewiele, można też zrobić są samemu (mieszamy suszony majeranek i maść ochronną z witaminą A w proporcji 1:1).
Stosujemy ją, smarując cienko pod noskiem. Z kolei odwar dodany do kąpieli jest pomocny w przypadku trudno gojących się ran. Ma także działanie odświeżające oraz poprawia samopoczucie
– podpowiada Marek Ellnain.
Sprawdź także: antygrypina
Majeranek – zastosowanie w kuchni
Majeranek dodawany jest do mięs, farszy mięsnych i pasztetów. Dobrze komponuje się także z ziemniakami. Stanowi podstawową przyprawę do tłustych dań z roślinami strączkowymi, m.in. grochówki i fasolki po bretońsku. Dodaje się ją również do bigosu i flaków.
Majeranek charakteryzuje się korzennym smakiem. Jest odpowiednią przyprawą do zup, past, dziczyzny, wołowiny, drobiu, pieczeni. Wzbogaca smak dań wegetariańskich i roślin strączkowych. Warto wiedzieć, że w postaci świeżej ma delikatniejszy zapach i smak
– podpowiada Katarzyna Kosmala, autorka książki „Ziołowe smaki„, w której znaleźć można m.in. przepis na siekane ziemniaki z grochem, majerankiem, cząbrem i okrasą z boczku.
Oprócz poprawy walorów smakowych, majeranek sprawia, iż potrawy te stają się mniej obciążające dla naszego żołądka oraz łatwiej przyswajalne. Jest też naturalnym konserwantem. Suszony i rozdrobniony majeranek często dodawano do smalcu, który przez to nie jełczał i dłużej zachowywał świeżość.
Niepozorny majeranek jest z pewnością rośliną godną uwagi, mogącą oddać nieocenione usługi człowiekowi. Umiejętnie stosowany ułatwi terapię wielu schorzeń oraz poprawi smak potraw. Nie sposób pominąć także jego walorów ozdobnych. Z kolei majeranek na przeziębienie jest naturalnym sposobem na pozbycie się kaszlu i kataru.
