Co zrobić z jabłkami: sprawdzone pomysły i przepisy

Jabłka to prawdziwy skarb każdej kuchni. Można z nich wyczarować zarówno klasyczne desery, jak i bardziej nowoczesne dania na słodko i słono. Jeśli zastanawiasz się, co zrobić z jabłkami, dobrze trafiłeś. Przedstawiamy sprawdzone pomysły i przepisy, dzięki którym w pełni wykorzystasz ich potencjał.

Desery i wypieki z jabłkami

Szarlotka w różnych odsłonach

Szarlotka to niekwestionowana królowa jesiennych wypieków, ale smakosze sięgają po nią chętnie przez cały rok. Tradycyjna wersja na kruchym spodzie z dużą ilością jabłek i cynamonu nigdy się nie nudzi. Coraz większą popularnością cieszą się także szarlotka z bezą, z orzechami, a nawet w wersji bezglutenowej. Równie pyszna jest szarlotka sypana, którą przygotowuje się bez zagniatania ciasta. To świetny wybór, gdy mamy mało czasu.

My szczególnie polecamy szarlotkę z papierówek oraz szybką szarlotkę z chia. Zrób też tartę z jabłkami i kaszanką.

Przepis na szarlotkę orzechowo-orkiszową

Smaki mąki z orzechów włoskich i ciemnej mąki orkiszowej świetnie się łączą. Ciasto z warstwą jabłek usmażonych na maśle pod bezą najlepiej podawać jeszcze ciepłą, z kulką lodów waniliowych. 

Składniki (na okrągłą formę o średnicy 24 cm)

Ciasto:

• 180 g orzechów włoskich, uprażonych na patelni i zmielonych na grubą mąkę (lub mąki orzechowej),
• 280g  mąki orkiszowej ciemnej,
• 150 g masła, zimnego, pokrojonego na kawałki,
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia,
• 120 g cukru pudru,
• ½ łyżeczki soli,
• 3 żółtka (białka wykorzystasz do zrobienia bezy),
• 2 łyżki cukru z naturalną wanilią.

• 1,3 kg jabłek, obranych, pokrojonych w plasterki,
• garść rodzynek (opcjonalnie),
• ½ łyżki cynamonu,
• szczypta soli,
• 4 łyżki masła,
• 4 łyżki miodu,
• 1 opakowanie cukru z prawdziwą wanilią.

Beza:

• 3 białka (te, które zostały z ciasta),
• szczypta soli,
• 3 łyżki białego cukru drobnego,
• 3 łyżki cukru z naturalną wanilią.

Sposób przygotowania:

• Ubij białka ze szczyptą soli na w miarę sztywną pianę, stopniowo dodawaj cukier, cały czas ubijając, aż piana będzie lśniąca, a po wyjęciu końcówek miksera zostaną sztywne stożki.
• Mąkę orkiszową wymieszaj z solą, proszkiem do pieczenia, cukrem waniliowym i cukrem pudrem.
• Dodaj masło pokrojone w kawałeczki, rozetrzyj palcami na kruszonkę.
• Dodaj zmielone orzechy i żółtka, szybko zagnieć ciasto. Jeżeli masa jest za sucha, dodaj odrobinę zimnej wody. Ciasto podziel na dwie części: 1/3 i 2/3. Mniejszą zawiń w folię spożywczą i włóż do zamrażalnika. Większą wylep spód formy wyłożonej papierem do pieczenia, a potem włóż do zamrażalnika na 30 min.
• Na patelni rozgrzej masło, na roztopione i gorące wrzuć jabłka i smaż, aż przestaną oddawać sok.
• W trakcie smażenia dodaj miód, cynamon, cukier waniliowy i rodzynki.
• Gotowe jabłka wyłóż na zamrożony spód. Na jabłkach rozłóż pianę na bezę. Wyjmij zamrożoną 1/3 ciasta z zamrażalnika i zetrzyj na tarce o grubych oczkach, rozsyp na bezie.
• Piecz w 180°C przez 50-55 minut, aż kruszonka z wierzchu będzie złocista.
• Podawaj jeszcze ciepłą.

Autorka przepisu jest Maja Skorupska.

Ciasto z samopszy z jabłkami i cynamonem

Składniki:

• 5 jajek,
• ¾ szkl. cukru trzcinowego,
• cukier waniliowy,
• 2 szkl. mąki z samopszy,
• 200 ml oleju,
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia,
• 1 płaska łyżeczka sody,
• 4 łyżki rumu,
• cynamon,
• 4-5 jabłek.

Sposób przygotowania

• Jajka połącz z cukrem trzcinowym i waniliowym, następnie ubij mikserem na puch.
• Dodaj olej i rum, miksuj.
• Mąkę połącz z proszkiem do pieczenia i sodą (dosyp do masy jajecznej i miksujemy na najwolniejszych obrotach).
• Ciasto wyłóż na wysmarowaną masłem tortownicę. Ułóż na nim pokrojone w plastry jabłka i posyp cynamonem.
• Piecz ok. 1 h w temperaturze 170-180°C (do tzw. suchego patyka).

Autorką przepisu jest Agnieszka Szeffler-Grudkowska.

Racuchy i placki z jabłkami

Puszyste racuchy to smak dzieciństwa, który łatwo przywołać. Jabłka starte na tarce lub pokrojone w cienkie plasterki idealnie komponują się z ciastem drożdżowym lub jogurtowym. To świetny pomysł na ciepłe śniadanie lub słodki podwieczorek. Można je serwować z cukrem pudrem, konfiturą albo jogurtem.

→ Sprawdź, jak zrobić ocet jabłkowy

Przepis na placki z kaszy kukurydzianej z jabłkami

Składniki:

• 100 g kaszy kukurydzianej (nie polenty),
• 500 ml wody,
• 1/2 kg kwaśnych jabłek (Szara Reneta, Antonówka),
• 200 g mąki pszennej uniwersalnej,
• 125 napoju owsianego,
• 2 łyżki cukru,
• olej do smażenia.

Sposób przygotowania:

• Kaszę wsyp do garnka i wlej wodę. Gotuj 5 minut na bardzo małym ogniu pod przykryciem.
• Zdejmij pokrywkę i gotuj jeszcze 5 minut, mieszając od czasu do czasu. Odstaw do wystudzenia.
• Jabłka obierz i zetrzyj na dużych oczkach. Dodaj wraz z mąką i cukrem oraz napojem do kaszy. Dokładnie wymieszaj.
• Smaż placki na rumiano z obu stron na oleju.

Autorem przepisu jest Paweł Ochman, autor książek: „Pyszności z roślin. Szybkie wypieki, desery, śniadania bez jajek i nabiału”, „Roślinna kuchnia regionalna”, „Kasze w roślinnej kuchni regionalnej” i „Roślinna kuchnia kresowa”.

Jabłka w cieście i pod kruszonką

Kiedy zależy nam na szybkim, domowym deserze, jabłka w cieście sprawdzą się znakomicie. Alternatywą są jabłka zapiekane pod kruszonką. Do tego deseru można dodać garść orzechów, płatków owsianych lub odrobinę lodów waniliowych.

Pieczone jabłka

Jeśli masz w kuchni kilka jabłek i ochotę na coś słodkiego, pieczone jabłka to strzał w dziesiątkę. Wystarczy wydrążyć gniazda nasienne i uzupełnić środek dodatkami, np. orzechami, rodzynkami, miodem, cynamonem czy masą marcepanową. Po kilkunastu minutach pieczenia dom wypełni się cudownym aromatem.

Przepis na pieczone jabłka pod jesienno-zimową pierzynką

Składniki:

• 1 kg jabłek,
• 5 łyżek mrożonych jagód,
• 1 dojrzały banan,
• 1 łyżka masła,
• 2-3 łyżki brązowego cukru lub płynnego miodu,
• 1 łyżeczka świeżo startego imbiru,
• 1 łyżeczka cynamonu,
• 1 łyżeczka soku z cytryny,
• wiórki kokosowe.

Sposób przygotowania:

• Jabłka, najlepiej kwaskowate i bardzo dojrzałe, obierz ze skórki, pokrój na plasterki i wrzuć na rozgrzane na patelni masło.
• Dodaj obranego i pokrojonego w plasterki banana, zasyp cukrem lub polej płynnym miodem. Wymieszaj i chwilkę podduś (ok. 5 min), mieszając od czasu do czasu, by owoce zmiękły. Pod koniec dodaj mrożone jagody.
• Ciepłe owoce dopraw świeżo startym imbirem, cynamonem i sokiem z cytryny.
• Całość wymieszaj i przełóż do pucharków.
• Owoce podawaj na ciepło posypane wiórkami kokosowymi.

Pieczone owoce, wcześniej schłodzone, można także zmiksować z jogurtem naturalnym i zjeść na śniadanie jako samodzielne danie lub w połączeniu z płatkami owsianymi, bakaliami i amarantusem

– podpowiada autorka przepisu, Magdalena Przybylak-Zdanowicz.

→ Przeczytaj również: Jak zrobić owsiankę?

Przetwory z jabłek na zimę

Jesień to idealny moment, by pomyśleć o domowej spiżarni i przygotować przetwory. Jabłka nadają się do tego doskonale. Są łatwo dostępne, niedrogie i uniwersalne. Od musu po kompot, od marmolady po jabłka w syropie. A to tylko kilka pomysłów na to, jak zachować smak jabłek na dłużej.

→ To ważne: Słoiki na przetwory. Gdzie kupić i na co zwracać uwagę?

Mus jabłkowy i jego zastosowania

To jeden z najprostszych i najpopularniejszych przetworów. Mus jabłkowy można wykorzystać na wiele sposobów, np. jako dodatek do naleśników, owsianki czy gofrów, ale też jako bazę do wypieków. W wersji bez cukru będzie idealny także dla najmłodszych.

Przepis na klasyczny mus jabłkowy

Składniki:

• 1 kg jabłek (najlepiej lekko kwaśnych, np. Szara Reneta, Antonówka, Ligol)
• 100 ml wody
• 1–2 łyżki cukru (opcjonalnie, zależnie od słodkości jabłek)
• szczypta cynamonu (opcjonalnie)

Sposób przygotowania:

• Jabłka umyj, obierz i usuń gniazda nasienne. Pokrój na mniejsze kawałki.
• Wrzuć jabłka do garnka, dodaj wodę i przykryj.
• Gotuj na małym ogniu przez 15–20 min, aż jabłka całkowicie zmiękną.
• Gdy lekko przestygną, zblenduj je na gładki mus (lub przetrzyj przez sito, jeśli nie używasz blendera).
• W razie potrzeby dosłodź do smaku i dodaj odrobinę cynamonu.
• Podawaj na ciepło lub zimno. Możesz też zawekować w słoikach na zimę.

Mus jabłkowy z dodatkami – wariacje smakowe

Z cynamonem i goździkami

Dodaj do gotujących się jabłek 1/2 łyżeczki cynamonu i 2–3 goździki. Przed blendowaniem usuń goździki. Nadaje się jako dodatek do naleśników lub ryżu.

Z wanilią

Do gorącego musu dodaj 1/2 laski wanilii (lub 1/2 łyżeczki pasty waniliowej). Mus będzie pachnący i idealny jako deser z bitą śmietaną lub jogurtem.

Z gruszką i imbirem

Ugotuj jabłka razem z pokrojoną gruszką (proporcje 3:1) i dodaj szczyptę mielonego imbiru.

Z marchewką i pomarańczą

Do gotujących się jabłek dodaj startą marchewkę i odrobinę soku oraz skórki z pomarańczy. Mus będzie słodko-orzeźwiający i bogaty w witaminy.

→ Przeczytaj również: Ocet jabłkowy na włosy. Jak go stosować?

Dżem, marmolada i masło jabłkowe

Dżem jabłkowy to klasyka, która dobrze komponuje się z pieczywem, ciastami czy twarogiem. Marmolada jabłkowa, gęsta i intensywna w smaku, nadaje się do pączków czy kruchych ciastek.

Masło jabłkowe (ang. apple butter) pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, ale jego korzenie sięgają aż do średniowiecznych Niemiec i Niderlandów. To właśnie tam, w klasztorach, przygotowywano gęste owocowe przetwory, które dzięki długiemu smażeniu zyskiwały intensywny smak i trwałość.

Do Ameryki Północnej receptura trafiła z europejskimi osadnikami, a szczególną popularność zdobyła wśród Amiszów i Mennonitów w Pensylwanii. W USA masło jabłkowe przez wieki było domowym sposobem na przedłużenie trwałości zbiorów, zanim powszechnie zaczęto używać cukru i lodówek. Masło jabłkowe to zatem nie tłuszcz, lecz długo smażony mus jabłkowy, zagęszczony i przyprawiony cynamonem, goździkami czy gałką muszkatołową. Sprawdza się jako smarowidło do tostów czy naleśników.

Przepis na masło jabłkowe (apple butter)

Składniki:

• 2 kg jabłek (najlepiej lekko kwaśnych, np. Szara Reneta, Antonówka, Ligol)
• 200 ml wody
• 150–200 g cukru (białego lub trzcinowego)
• 1,5 łyżeczki cynamonu
• 1,5 łyżeczki mielonego imbiru
• 0,5 łyżeczki mielonych goździków (lub mniej, jeśli wolisz łagodniejszy smak)
• 0,5 łyżeczki soli
• 1 łyżka soku z cytryny (opcjonalnie, dla zachowania koloru)

Sposób przygotowania

• Przygotuj jabłka. Umyj je, obierz, usuń gniazda nasienne i pokrój w kostkę.
• Wrzuć jabłka do dużego garnka z grubym dnem, dodaj wodę i gotuj na małym ogniu przez ok. 20–30 min, aż całkowicie zmiękną. Mieszaj co jakiś czas.
• zblenduj masę na gładko (można też przetrzeć przez sito, jeśli nie chcesz żadnych skórek).
• Dodaj cukier, przyprawy i sok z cytryny. Gotuj bez przykrycia na bardzo małym ogniu przez 1,5–2 h, aż masa mocno zgęstnieje i nabierze ciemniejszego koloru. Często mieszaj, szczególnie pod koniec, by nie przypalić.
• Gotowe masło jabłkowe powinno być gęste, kremowe, łatwo rozsmarowujące się. Jeśli kapniesz je na zimny talerzyk, nie powinno się rozpływać.
• Gorące masło przełóż do wyparzonych słoików, zakręć i odwróć do góry dnem na 5 min. lub pasteryzuj przez 15 min. Możesz je też przechowywać w lodówce do kilku tygodni.

Kompot jabłkowy i sok jabłkowy

Tradycyjny kompot z jabłek to smak dzieciństwa, który warto zachować na chłodne miesiące. Można dodać do niego cynamon, wanilię lub skórkę cytrynową.

→ Sprawdź przepis na kompot z jabłek, śliwek i moreli

Z kolei sok jabłkowy, tłoczony i pasteryzowany, będzie zdrowym napojem na każdą porę dnia (szczególnie, gdy przygotujemy go bez dodatku cukru).

Zobacz także

Objawy zatrucia grzybami

Przepis na domowy sok jabłkowy (metoda klasyczna)

Składniki:

• ok. 3 kg jabłek (najlepiej mieszanka słodkich i lekko kwaśnych odmian, np. Ligol, Szampion, Antonówka)
• 200 ml wody
• cukier do smaku (opcjonalnie)
• sok z cytryny (opcjonalnie)

Wykonanie:

• Jabłka dokładnie umyj, usuń gniazda nasienne i pokrój na ćwiartki. Nie musisz obierać skórki.
• Włóż je do dużego garnka, dodaj wodę i gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez 20–30 min, aż puszczą sok i zmiękną.
• Przecedź przez sito, gazę lub pieluchę tetrową (dokładnie odciśnij płyn).
• Uzyskany sok możesz lekko dosłodzić i dodać sok z cytryny.
• W razie potrzeby zagotuj ponownie i przelej gorący sok do wyparzonych butelek lub słoików. Szczelnie zakręć i pasteryzuj przez 10–15 min lub odwróć do góry dnem.

Sok jabłkowy z sokowirówki lub wyciskarki wolnoobrotowej

• Jabłka umyj, usuń ogonki i gniazda nasienne.
• Przepuść owoce przez sokowirówkę lub wyciskarkę.
• .Gotowy sok możesz przelać do butelek i przechowywać w lodówce do 2–3 dni lub pasteryzować do dłuższego przechowywania (przeczytaj → Pasteryzacja w piekarniku krok po kroku)
• Jeśli chcesz uzyskać klarowniejszy sok, odstaw go na kilka godzin i przecedź przez gazę.

Jak pasteryzować sok jabłkowy?

• Wlej gorący sok do wyparzonych butelek lub słoików.
• Zakręć szczelnie i wstaw do garnka z gorącą wodą sięgającą do 3/4 wysokości naczyń.
• Gotuj na małym ogniu przez ok. 15 min od momentu zagotowania.
• Ostrożnie wyjmij, odstaw do ostygnięcia (możesz odwrócić do góry dnem).

Śniadania i przekąski z jabłkami

Jabłka świetnie sprawdzają się nie tylko w deserach i przetworach, ale także jako składnik pożywnych śniadań i lekkich przekąsek.

Naleśniki z jabłkowym nadzieniem

Miękkie, ciepłe naleśniki wypełnione podsmażonymi jabłkami z cynamonem to pomysł na idealne śniadanie lub podwieczorek. Można dodać do nich odrobinę miodu, rodzynki czy orzechy, by wzbogacić smak i konsystencję. Dla urozmaicenia warto zapiec je pod warstwą twarożku lub polać jogurtem naturalnym.

Gofry, owsianki i ryż z jabłkami

Pokrojone w kostkę, starte lub lekko prażone jabłka doskonale sprawdzają się jako dodatek do gofrów, owsianek i ryżu na mleku. W połączeniu z cynamonem, miodem lub jogurtem tworzą pełnowartościowy posiłek, który zadowoli i dzieci, i dorosłych.

→ Sprawdź, jak ugotować ryż [kompletny przewodnik]

Sałatki z dodatkiem jabłek

Jabłka w sałatkach? Jak najbardziej! Świetnie łączą się z selerem naciowym, orzechami, rukolą, kozim serem czy nawet kurczakiem. Dodają lekkości i naturalnej słodyczy. Sałatka z jabłkiem to szybka i zdrowa przekąska – idealna do lunchboxa, na spotkanie z przyjaciółmi czy jako dodatek do obiadu.

Obiady i dania wytrawne z jabłkami

Choć jabłka kojarzą się głównie ze słodkimi wypiekami i deserami, mają także ogromny potencjał w daniach wytrawnych.

Kaczka i wątróbka z jabłkami

To duet doskonały. Jabłka dobrze komponują się z mięsami o wyrazistym, głębokim smaku. Klasyczna kaczka pieczona z jabłkami to świąteczny hit, ale i wątróbka podsmażana z jabłkami i cebulą to danie, które warto znać.

Jabłka duszone z cebulą jako dodatek

Podsmażane jabłka z cebulą to szybki i aromatyczny dodatek do mięs, klusek, pasztetów czy placków.

Przepis na jabłka duszone

Składniki:

• 2 średnie jabłka,
• 1 duża cebula (biała lub czerwona),
• 1-2 łyżki masła (lub klarowanego masła),
• 1 łyżeczka cukru (opcjonalnie),
• sól i świeżo mielony pieprz,
• 1 łyżeczka octu jabłkowego lub soku z cytryny (opcjonalnie),
• szczypta tymianku, majeranku lub odrobina musztardy (opcjonalnie).

Sposób przygotowania:

• Cebulę obierz i pokrój w cienkie piórka lub półplasterki. Jabłka obierz (lub zostaw skórkę, jeśli cienka), usuń gniazda nasienne i pokrój w cienkie plasterki lub kostkę.
• Na patelni rozgrzej masło. Wrzuć cebulę, posól lekko i smaż na średnim ogniu przez ok. 5–8 minut, aż zacznie się szklić i lekko karmelizować.
• Do cebuli dodaj jabłka. Wymieszaj, zmniejsz ogień i duś wszystko razem ok. 10 minut, aż jabłka zmiękną, ale się nie rozpadną całkowicie.
• Dopraw do smaku solą, pieprzem, cukrem (jeśli chcesz więcej słodyczy) i odrobiną octu jabłkowego lub soku z cytryny dla przełamania smaku. Możesz dodać zioła lub odrobinę musztardy dla ostrości.
• Podawaj na ciepło, jako dodatek do mięs, pasztetów, kasz lub serów.

Jak przygotować jabłka do przetworów i dań

Obieranie, krojenie i ścieranie jabłek

Przygotowanie jabłek do przetworów i dań zaczyna się najczęściej od ich obierania. Najłatwiej zrobić to za pomocą obieraczki do warzyw, szczególnie gdy jabłka są świeże i jędrne. Twarda skórka lub bardzo duży rozmiar owocu może utrudniać pracę, dlatego w takich przypadkach warto pokroić jabłko na ćwiartki i obrać każdą część osobno. Po obraniu należy usunąć gniazda nasienne — najlepiej ostrym nożem lub specjalnym wykrawaczem do jabłek.

→ Przeczytaj również: Przetwory na zimę. Czy to się opłaca?

Sposób krojenia zależy od przeznaczenia owocu: do szarlotki sprawdzą się cienkie plasterki, a do sałatek drobna kostka. W przypadku przygotowywania musów, ciast lub placków jabłkowych dobrze sprawdzi się ścieranie jabłek na tarce o dużych oczkach. Jeśli skórka jest miękka i cienka, nie trzeba jej zdejmować, zwłaszcza że zawiera sporo błonnika i wartości odżywczych.

Jak zamrozić starte jabłka?

Aby zamrozić starte jabłka, należy je dokładnie umyć, ewentualnie obrać, usunąć gniazda nasienne i zetrzeć na tarce o średnich lub dużych oczkach. Świeżo starte jabłka mają tendencję do szybkiego ciemnienia, dlatego warto je od razu skropić sokiem z cytryny (ok. jednej łyżeczki na kilogram jabłek) lub wymieszać z lekko kwaśną wodą.

Gotową masę jabłkową należy podzielić na porcje i przełożyć do szczelnych woreczków do mrożenia. Przed zamknięciem warto usunąć z opakowania jak najwięcej powietrza. Zamrożone w ten sposób jabłka najlepiej spożyć w ciągu 6-12 miesięcy.

Jakie odmiany jabłek wybrać do konkretnych potraw

Do pieczenia, np. szarlotek czy crumble, najlepiej nadają się jabłka lekko kwaskowate, które nie rozpadną się całkowicie w piekarniku, takie jak Szara Reneta, Antonówka, Ligol czy Cox Orange. W przypadku musów i przecierów idealne będą odmiany słodsze i miękkie, które łatwo się rozgotowują, np. Jonagold, Idared i Gloster. Do sałatek i surówek warto wybierać jabłka chrupiące i soczyste o słodko-kwaśnym smaku, jak Gala, Golden Delicious czy Pink Lady. Z kolei do gotowania i kompotów najlepiej sprawdzą się jabłka bardziej zwarte, które zachowają kształt i strukturę, np. Szampion i Cortland.

Jak wykorzystać jabłka po kompocie?