Pasteryzacja w piekarniku (na sucho) to jeden ze sposób na zachowanie świeżości naszych przetworów. To proces łatwy i wygodny, jednak by się udał, trzeba przestrzegać kilku zasad. O czym zatem trzeba pamiętać?
Pasteryzacja w piekarniku. Dlaczego warto?
Buraczki na zimę, sałatka szwedzka czy papryka konserwowa – bez względu na to, jakie warzywa i owoce zamykasz w słoiku lub puszce (bo przybywa także amatorów domowego wyrobu konserw), by zachowały świeżość przez kilka miesięcy trzeba poddać je procesowi pasteryzacji. To konieczne, by zabezpieczyć słoiki przed dostępem powietrza i namnażaniem się drobnoustrojów powodujących psucie się przetworów.
Nasze babcie najczęściej stosowały pasteryzację na mokro. To nadal sposób praktykowany przez wiele domowych gospodyń. Polega na zanurzeniu słoików w garnku z wodą i ich zagotowaniu.
Jak pasteryzować słoiki w garnku?
- Zanim włożysz słoiki do garnka, na jego dnie połóż bawełnianą ściereczkę, by zabezpieczyć dna słoików przed zbyt dużym nagrzaniem, a w konsekwencji pęknięciem.
- Słoiki lub butelki z sokiem ustaw tak, by się nie stykały.
- Zalej garnek wodą do 3/4 wysokości słoików (jeśli słoiki są zimne, użyj zimnej wody).
- Czas pasteryzacji liczymy od momentu zagotowania się wody!
- Gorące słoiki ostrożnie wyciągnij i odwróć do góry dnem (wcześniej zabezpiecz blat ściereczką). W ten sposób sprawdzisz, czy są szczelnie zamknięte.
- Kiedy ostygną, schowaj do spiżarni.
Pasteryzacja przetworów w piekarniku
Pasteryzowanie w piekarniku jest przez wiele osób uważane za prostsze. Wiele zależy od naszych preferencji, jednak i tu musimy pamiętać o kilku zasadach.
- Słoiki ułóż na blaszce, wcześniej wyłóż ją bawełnianą ścierką. Nie mogą się ze sobą stykać ani dotykać ścianek piekarnika.
- Pamiętaj: zimne słoiki wkładaj do zimnego piekarnika, a jeszcze gorące do już nagrzanego.
- Włącz piekarnik i ustaw odpowiednią temperaturę.
- Kiedy piekarnik osiągnie pożądaną temperaturę, zacznij liczyć czas pasteryzacji.
- Wieczka słoików powinny się uwypuklić.
- Po wyłączeniu urządzenia, zostaw słoiki w środku przez co najmniej pół godziny przy uchylonych drzwiczkach. Zanim je wyciągniesz, powinny przestygnąć.
- Odwróć słoiki do góry dnem, by sprawdzić, czy się zamknęły.
- Kiedy będą zimne, schowaj je do spiżarni lub piwnicy.
Wekowanie przetworów w piekarniku jest najlepsze w przypadku słoików typu twist-off. Tradycyjne weki lepiej pasteryzować na mokro. Wtedy jest mniejsze ryzyko, że gumowe elementy zniszczą się pod wpływem wysokiej temperatury.
Pasteryzacja w zmywarce
O ile pasteryzacja w piekarniku jest już dość znana, o tyle pasteryzacja w zmywarce budzi zdziwienie. Ale działa, więc to najważniejsze 😉 Jest też ekonomiczna, bo możemy włożyć do urządzenia więcej słoików niż do garnka czy piekarnika. A jak ją przeprowadzić?
- Ułóż w koszach zmywarki słoiki do góry dnem.
- Ustaw w zmywarce program z temperaturą 70-75°C i włącz urządzenie.
- Nie dodawaj żadnych detergentów.
- Kiedy cykl prania (pasteryzowania ;-)) się zakończy, nie wyciągaj słoików, tylko poczekaj aż ostygną.
Pasteryzacja w piekarniku. Ile stopni?
Czas pasteryzacji nie zawsze jest taki sam. Wiele zależy od tego, co pasteryzujemy (soki, dżemy czy kawałki owoców, warzyw i grzybów) oraz jak duży jest słoik (im większy, tym proces ten trwa dłużej). Nie róbmy też tego na oko: długa pasteryzacja prowadzi do utraty cennych wartości odżywczych warzyw i owoców, a zbyt krótka – stwarza ryzyko, że przetwory się popsują.
- Przetwory owocowe pasteryzujemy krócej niż warzywne, podobnie jak soki i przetwory o jednorodnej konsystencji (np. przeciery).
- Zaprawy w małych słoikach pasteryzujemy krócej niż w dużych pojemnościach.
- Dżemy i soki z dużą zawartością cukru nie potrzebują pasteryzacji. Cukier zabezpieczy je przed psuciem. Tak samo jest w przypadku marynat, w których stężenie octu sięga 2-3 proc.
W innych przypadkach:
- przeciery pomidorowe, ketchup – pasteryzujemy: w garnku 10-15 min || w piekarniku: do 30 minut małe słoiki, do 40 min duże słoiki, w obu przypadkach temperaturze 110-130°C (grzanie góra-dół),
- soki owocowe, kompoty i konfitury niskosłodzone – pasteryzujemy: w garnku 15-20 min || w piekarniku: do 30 minut małe słoiki, do 40 min duże słoiki, w obu przypadkach temperaturze 110-130°C (grzanie góra-dół),
- pomidory w kawałkach – w garnku 30-40 min || w piekarniku: do 30 minut małe słoiki, do 40 min duże słoiki, w obu przypadkach temperaturze 110-130°C (grzanie góra-dół),
- ogórki konserwowe, papryka marynowana w occie, gruszki lub śliwki w zalewie octowej – pasteryzujemy: w garnku 10 min (małe słoiki), 15-20 min (duże słoiki) || w piekarniku: do 12 minut małe słoiki, do 15-20 min duże słoiki, w obu przypadkach temperaturze 120-130°C (grzanie góra-dół)
Buraki na zimę, ale też fasolka, dynia, groszek, ogórki i cukinia pokrojone w kostkę lub słupki wymagają dwukrotnej pasteryzacji w dobowych odstępach (jeśli zalewa nie jest kwaśna). Słoiki pasteryzujemy wówczas 30-40 min w garnku lub 40 minut w temperaturze 120-130°C (grzanie góra-dół).
Robisz przetwory? O tym warto pamiętać!
- Słoiki do przetworów powinny być dobrze umyte i wyparzone. Nie mogą też być wyszczerbione.
- Umytych słoików nie wycieraj. Zostaw na ścierce, by wyschły.
- Sprawdź zakrętki. Wyrzuć te, które są zardzewiałe.
- Słoiki możesz używać wielokrotnie pod warunkiem, że nie mają żadnych wad. Trzymaj się zasady, że jeżeli w słoiku były ogórki konserwowe, to nie zamykasz w nim kompotu.
- Opisuj słoiki, by wiedzieć, co się w nich znajduje.
- Jeśli chcesz podarować komuś przetwory w formie prezentu, pomyśl o tym już na etapie ich przygotowania: wykorzystaj nowy słoik, przygotuj dekoracyjną kartkę z opisem produktu i nałóż na wieczko tkaninę jutową obwiązaną sznurkiem.
- Jeżeli jesteś zainteresowany/a wyrobem konserw, sprawdź książki z serii: Wyrób konserw w słoikach i puszkach oraz Tradycyjna spiżarnia . Znajdziesz w nich mnóstwo sprawdzonych przepisów.
A może tyndalizacja?
Tyndalizacja to pasteryzacja przeprowadzona kilkukrotnie (zazwyczaj trzy razy). Przydaje się przede wszystkim podczas konserwowania mięsa. Dowiedz się więcej na temat tyndalizacji
