Szpinak, uprawa którego jest stosunkowo prosta, to roślina dobra dla początkujących ogrodników. Mając ją w swoim ogrodzie wiele zyskujemy. Na wyciągnięcie ręki możemy mieć listki pełne witamin i minerałów o wielu kulinarnych zastosowaniach.
Szpinak – uprawa dla każdego
O właściwościach szpinaku już pisaliśmy [kliknij, by przejść do artykułu „Dania ze szpinakiem. Dlaczego warto je jeść?„]. W dużym skrócie powtórzymy jednak: to roślina, która stanowi cenne źródło witaminy C, kwasu foliowego, chlorofilu, wapnia, żelaza i fosforu, a także błonnika pokarmowego (świetnie sprawdza się w profilaktyce zaparć).
Daje się ją też przygotować na wiele różnych sposobów. Szpinak świetnie sprawdza się jako naturalny barwnik (zob. przepis na placek szpinakowy z mango i zielone gofry). To też świetny dodatek do zielonych koktajli. Dobrze smakuje też w formie zapiekanej.
Szpinak to roślina, która dobrze sprawdzi się u osób stawiających pierwsze kroki w ogrodnictwie. Urośnie w ogrodzie, ale też na balkonie w doniczce. Najczęściej stosowane odmiany to:
- ’Olbrzym zimowy’ – odmiana odporna na mróz, posiada bardzo duże, jędrne, zielone liście
- ’Matador’ – najbardziej popularna odmiana szpinaku; ma owalne, nieco wydłużone liście; nadaje się zarówno do uprawy w pojemnikach, jak i wprost do gruntu
- ’Silverwhale’ – odmiana przeznaczona do uprawy od wiosny do jesieni; nadaje się do produkcji 'baby leaf’ (małe, okrągłe, wyrównane liście)
- ’Uniwersal’ – odmiana wczesna, posiada zielone, lekko karbowane liście
Szpinak – uprawa i wymagania
Uprawa szpinaku nie jest trudna. Jego zielone listki dobrze czują się na glebach żyznych, piaszczysto-gliniastych, o odczynie obojętnym. Ważne, aby podłoże było umiarkowanie wilgotne oraz niezakwaszone.
Zanim jednak zabierzemy się za sadzenie szpinaku, miejsce pod wysiew nasion powinno dobrze przekopane oraz wyrównane. Trzeba też usunąć chwasty, bo mogą szybko zakłócić prawidłowy wzrost rośliny. Wskazane jest też zastosowanie kompostu.
Szpinak lubi dużo światła, dlatego konieczne jest słoneczne stanowisko (w miejscach zacienionych będzie szybko produkował pędy nasienne, co zmniejsza jego zastosowanie jako warzywo do spożycia).
Pamiętajmy, że szpinak w ogrodzie ekologicznym wymaga jedynie nawożenia organicznego (naturalnego). Stosowanie sztucznych nawozów jest niewskazane i bardzo szkodliwe, bo roślina ma skłonności do nadmiernego kumulowania azotanów w liściach.
Kiedy siać szpinak?
Szpinak ma krótki okres wegetacji, można więc go sadzić jako przedplon, poplon, a także międzyplon. Aby uniknąć chorób i szkodników szpinaku, to na tym samym stanowisku warto siać go co 3 lata.
Czas siewu szpinaku uzależniony jest od tego, jaką odmianę siejemy oraz na jakim czasie zbioru nam zależy.
Są trzy podstawowe terminy siewu:
- od marca do kwietnia na zbiór w maju,
- od czerwca do sierpnia na zbiór październikowy,
- od sierpnia do września na zbiór w kolejnym roku na wiosnę (wtedy siejemy wyłącznie odmiany odporne na mróz).
Szpinak ogrodowy w naszym klimacie sieje się głownie wprost do gruntu w rzędach oddalonych od siebie około 20 cm. Nasiona umieszczamy w rowkach na głębokości około 2 cm i przysypujemy ziemią. Całość należy intensywnie podlać.
Jeżeli zauważymy, że nasza plantacja jest za gęsto wysiana, trzeba usunąć nadmiar sadzonek (w przeciwnym razie liście nie urosną, bo nie będą miały odpowiednio dużo miejsca)
Szpinak nadaje się także do uprawy w pojemnikach na balkonie czy parapecie.
Korzystne i niekorzystne sąsiedztwo szpinaku
Szpinak to wdzięczna roślina. Nie ma specjalnych wymagań, jeśli chodzi o sąsiedztwo. Praktycznie nie ma rośliny, która by mu zupełnie nie sprzyjała podczas uprawy. To raczej on może wpływać niekorzystne na niektóre warzywa, np. na buraki czy ziemniaki, gdyż ma skłonność do szybkiego pobierania składników pokarmowych z podłoża.
Szpinak dobrze czuje się w towarzystwie truskawek, kapusty, marchwi, ogórków, pasternaku, pomidorów, pora, rzepy, rzodkiewki, selera czy cukinii i fasoli. Im też nie szkodzi jego towarzystwo.
Szpinak. Jak rośnie i jak go pielęgnować?
Szpinak przez cały okres uprawy wymaga regularnego odchwaszczania oraz lustrowania. Może to w dużym stopniu przyczynić się do zmniejszenia wystąpienia na nim szkodników i chorób.
Pozytywnie wpływa na szpinak także spulchnianie międzywęźli. W okresie wysokiej suszy pamiętajmy o regularnym podlewaniu naszej plantacji. Szpinak to roślina liściasta, więc brak dostępu do wody powoduje jej szybkie więdnięcie (przeczytaj, jak susza wpływa na rośliny).
Jeżeli decydujemy się na uprawę odmian zimujących w gruncie, nie zapominajmy o okrywaniu ich słomą albo agrowłókniną.
Choć szpinak to z reguły bezproblemowa roślina, może się zdarzyć, że zaatakują ją szkodniki lub choroby. O profilaktyce i ekologicznych sposobach ich zwalczania przeczytacie na Ekologicznym Poradniku Księżycowym w artykule „Uprawa szpinaku – najczęstsze choroby i szkodniki”.
By wzmocnić roślinę, można wykonywać naturalny oprysk. Sprawdzi się tu gnojówka z pokrzywy lub ogórecznika lekarskiego*. Pamiętajmy jednak, by nawozem nie polewać liści, gdyż może prowadzić to do szybkiego rozwoju chorób grzybowych. Nawożenie powinno się wykonywać raz lub dwa razy w tygodniu przez cały okres uprawy.
*Przepis na gnojówkę z ogórecznika: 1/3 wiaderka ogórecznika (liście, kwiaty, łodygi, a nawet korzenie) zalewamy do pełna wodą z kranu lub deszczówką. Mieszaninę odstawiamy na 2-3 tygodnie, regularnie mieszamy. Kiedy na jej powierzchni pojawią się bąble, oznacza to, że gnojówka jest gotowa i po rozcieńczeniu w proporcji 1:10 można zastosować oprysk (raz w tygodniu).
Więcej przepisów na naturalne opryski i sposoby pielęgnacji roślin znajdziecie w serii książek „Tradycyjny Ogród Ekologiczny„.
Jak zrywać szpinak?
Szpinak posiada krótki okres wegetacji, który wynosi około 50 dni. Po tym czasie zbieramy wyłącznie rośliny dojrzałe, posiadające 6-7 liści. Zbioru dokonujemy przed kwitnieniem, bo później liście są gorzkie i mają mniejszą zawartość witaminy C i beta-karotenu. Nie należy zbierać liści chorych i uszkodzonych.
Na małych plantacjach szpinak zbieramy ręcznie poprzez ścinanie rośliny na wysokości 2-3 cm nad powierzchnią ziemi. Regularne ścianie liści powoduje ich odnawianie się.
Idealny czas na zbiór szpinaku to wczesny ranek lub wieczór. To czas, kiedy liście są jędrne i nie będą więdły.
Jak przechowywać szpinak?
Szpinak to roślina, która najlepiej smakuje na świeżo. Zerwane, niemyte liście można przechowywać w lodówce w pojemniku na żywność przez około 3-5 dni.
Nadmiar liści można zamrozić, wcześniej jednak warto poddać liście procesowi blanszowania (wrzucamy je do wrzątku na ok. 3 min, następnie całość chłodzimy w misce z lodem).