Uprawa pomidorów wymaga trochę pracy, ale warto: ich smak jest wyjątkowy. Tylko jakich błędów się wystrzegać?
Uprawa pomidorów na działce. Dlaczego warto?
Pomidor zwyczajny to źródło wielu cennych i dobrych dla zdrowia substancji. Jest skarbnicą likopenu, czyli przeciwutleniacza. A co za tym idzie, działa antynowotworowo, zwłaszcza na raka prostaty (więcej na ten temat zależności między dietą a chorobami nowotworowymi dowiesz się z rozmowy z mgr inż. Paulą Nagel, ekspertem ds. żywienia, dietetykiem i psychodietetykiem z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – PIB).
Roślina zawiera też witaminy z grupy B, witaminę C i PP oraz sód, magnez, wapń, miedz i cynk. Jest cennym składnikiem diety śródziemnomorskiej. Zawiera błonnik pokarmowy, który wspomaga trawienie.
Pomidory – uprawa w ogrodzie
Pomidor zwyczajny to roślina jednoroczna. W tym samym roku wytwarza łodygę, liście oraz pęd kwiatostanowy i owoce. Należy do rodziny psiankowatych (Solanaceae). Częścią jadalną są owoce.
Miejsce pod wysiew pomidorów powinno być słoneczne i najlepiej w miarę płaskie. Wszelkie obniżenia terenu czy górki wpływają mało korzystnie na naszą uprawę.
Ważne, aby gleba była dość żyzna, przewiewna i o pH oscylującym w granicy 5,5-6,5. Pole powinno być dokładnie oczyszczone z resztek pożniwnych i przekopane. Na koniec pamiętajmy, aby dobrze wyrównać ziemię, dzięki temu siew będzie łatwiejszy.
Pomidor należy do niezwykle „żarłocznych” warzyw. Roślina wymaga nawożenia nawozami organicznymi obornikiem lub kompostem. Zalecana dawka obornika to 20-40 kg/ha, najlepiej stosować go jesienią. W przypadku kompostu przeważnie stosuje się 20-60 kg/ha (wiosną).
Ciekawym, a przy tym ekologicznym sposobem nawożenia pomidorów jest zastosowanie pokrzywy zwyczajnej. Jej garść (świeżo zerwaną) umieszczamy w wykopanym dołku pod wysiew pomidorów i przysypujemy ziemią.
Jak sadzić pomidory?
Pomidor to warzywo, które przeważnie sadzi się do gruntu po wykonaniu rozsady. Nasiona siejemy do wielodoniczek lub skrzynek już w marcu. Ważne, aby siew zakończył się mniej więcej do 15 kwietnia. Wybierajmy nasiona wyłącznie od sprawdzonych hodowców lub pozyskane samemu (→ przeczytaj, kiedy siać ogórki, pomidory i inne warzywa).
Ziemia do rozsady powinna być bogata w próchnicę i przewiewna. Nasiona umieszczamy na głębokość około 2 cm i delikatnie przysypujemy ziemią. Rozsadę obficie i regularnie podlewamy. Roślina kiełkuje po 7-10 dniach. Idealna temperatura dla wschodów to 22-25°C (później można obniżyć ją nawet do 16°C).
Mniej więcej po miesiącu, gdy siewka posiada dwa liścienie, jeżeli zastosowaliśmy siew w skrzynce, możemy młode rośliny przepikować do większych pojemników. Już wtedy można zastosować im delikatne nawożenie ekologiczne, np. kompostem, gnojówką z pokrzywy, dzikiego bzu lub gotowymi ekologicznymi mieszankami.
Po ostatnich przymrozkach, czyli po 15 maja, można wysadzać sadzonki do gruntu. Około 7 dni przed wysadzaniem dobrze jest zahartować rozsadę, aby nie doznała szoku termicznego.
Najlepsza rozstawa w gruncie to mniej więcej 3-4 rośliny na metr kwadratowy (odmiany wzniesione w rozstawie 40 do 50 cm, z kolei odmiany krzaczaste w rozstawie 30 do 90 cm). Dobrze, aby rosły około centymetr głębiej niż w doniczce. Pomidory szybko się krzewią i lepiej, aby wzajemnie sobie nie przeszkadzały.
Możliwa jest uprawa pomidorów w gruncie, jak i w doniczkach na balkonie (tu sprawdzą się zwłaszcza pomidorki koktajlowe). Sprawdzi się też tunel foliowy.
Pomidory w ogrodzie – korzystne i niekorzystne sąsiedztwo
W ekologicznej uprawie roślin bardzo ważne jest stosowanie odpowiedniego sąsiedztwa roślin oraz prawidłowego następstwa roślin na polu. Zaleca się stosować 4-5 letnią przerwę w uprawie na tym samym polu roślin z rodziny psiankowatych. Zapobiega to pojawianiu się na polu nicieni i innych szkodników oraz chorób, na które podatne są rośliny tej rodziny.
Na rabacie z pomidorem warto sadzić rośliny ozdobne, takie jak: aksamitki, nagietki i rumianek. Swoim zapachem odstraszają wiele szkodników.
Idealne sąsiedztwo dla pomidorów to również:
- czosnek,
- cebula,
- pietruszka,
- sałata,
- seler,
- szczypiorek,
- szpinak,
- marchew.
Natomiast pomidor nie lubi towarzystwa:
- grochu,
- bobu,
- rzodkiewki,
- ogórka,
- papryki
- warzyw z rodziny kapustowatych.
Sadzenie i pielęgnacja pomidorów
Bardzo istotne jest właściwe nawadnianie rabaty z pomidorami. Róbmy to dość rzadko, np. raz w tygodniu, ale obficie. Zbyt częste zalewanie pomidorów prowadzi do rozwoju chorób grzybowych. Starajmy się jak najmniej dostarczać wody na liście, a raczej bezpośrednio do podłoża (→ przeczytaj, jak susza wpływa na rośliny).
Równie istotne jest dokładnie i regularne odchwaszczanie. Nie dość, że chwasty zaburzają wzrost pomidora, to jeszcze mogą być żywicielami pośrednimi dla chorób i szkodników. Dobrym sposobem przy pielęgnacji pomidorów jest ściółkowanie folią, agrowłókniną albo zwykłą słomą. Dzięki temu zmniejszymy proces parowania wody z podłoża, a także zminimalizujemy wzrost chwastów na tym obszarze.
Wiele odmian pomidorów wymaga podpór. Ciężkie i duże owoce mogą szybko doprowadzić do załamywania się łodygi. Dlatego już od początku produkcji stosujmy podpory i dostosowujmy je do wielkości naszych roślin.
Pomidory mają to do siebie, że dość szybko się rozkrzewiają. Aby tego uniknąć, prowadźmy naszą roślinę na jeden pęd i stosujmy uszczykiwanie wszelkich bocznych pędów i liści. Uzyskamy dzięki temu owoce o wiele większe i lepszej jakości.
Aby przyspieszyć proces dojrzewania pomidorów, bo np. zależy nam na zbiorze przed przymrozkami, warto zastosować ogławianie. Polega to na usuwaniu wierzchołka pędu głównego, aby roślina dalej nie rosła. Pamiętajmy, aby pozostawić kilka liści nad najwyższym kwitnącym gronem, aby dojrzewające owoce były wyżywione.
Uprawa pomidorów a czas i sposób zbioru
Biorąc pod uwagę inne warzywa, pomidory mają długi okres wegetacji. Dokładny czas zależy od odmiany i wynosi od 40 do 80 dni (najczęściej przypada na przełom lipca i sierpnia).
Jeżeli posiadamy niewielkie areały z pomidorami, przeważnie zbieramy je na bieżąco, kiedy są czerwone i całkowicie wybarwione. Całkowity zbiór może potrwać nawet ponad miesiąc (owoce stopniowo dojrzewają). Oczywiście największą wartość mają pomidory dojrzewające na roślinie. Dobrze zbierać owoce 2-3 razy w tygodniu w godzinach porannych, podczas suchej, bezdeszczowej pogody. Pamiętajmy, aby zdążyć ze zbiorem przed przymrozkami.
Zbiór dokonuje się ręcznie, owoce dobrze odchodzą od szypułek. Niektóre odmiany zbiera się w pękach razem z szypułkami, np. pomidory cherry. Na rynku obecne są także kombajny służące do zbiorów pomidorów. Niestety, przeważnie takie owoce nadają się już tylko i wyłącznie na przetwory, a nie do bezpośredniego spożycia.
Z pomidorów samodzielnie przyrządzisz wiele przetworów, m.in.: domowy ketchup oraz suszone pomidory koktajlowe z oregano.
Warunki przechowywania
- Pomidor zwyczajny należy do warzyw miękkich. Nie nadaje się do długotrwałego przechowywania.
- Czas oraz warunki przechowywania pomidorów zależą od ich dojrzałości. Pomidory zapalone (mające lekki rumieniec) najlepiej przechowywać w temperaturze 12-15°C i 90 proc. wilgotności, maksymalnie przez trzy tygodnie.
- Miejsce do przechowywania powinno być suche i ciepłe. Nie zaleca się przechowywania pomidorów zwyczajnych w lodówkach, grozi to przemrożeniem. Tracą one też smak, konsystencję i mogą gnić.
- Pomidory bardzo dobrze przechowują się w postaci wszelakich przecierów, soków, sosów czy np. w zalewie z octu lub oleju. Tak przetworzone mają jeszcze więcej wartości odżywczych.
- Z tych warzyw przyrządziś znakomitą passatę albo pulpę.
Uprawa pomidorów nie jest skomplikowana. Jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki uprawy oraz będziemy obserwować ich potrzeby, obdarzą nas dużym plonem.
Dowiedz się, jak w sposób ekologiczny uprawiać rukolę, czosnek, rzodkiewkę, brokuł, fasolę szparagową i buraki.
