Truskawki to owoce sezonowe, goszczące na naszym stole od przełomu maja i czerwca do połowy lipca. Warto wiedzieć, że kryją w sobie bogactwo nie tylko walorów smakowych, ale i odżywczych, dzięki czemu stanowią smaczną i zdrową przekąskę w ciągu dnia, a także ciekawy dodatek do wielu dań obiadowych i deserów.
1. Zaskakujące pochodzenie
Truskawka jest gatunkiem stosunkowo młodym, wytworzonym we Francji blisko 250 lat temu. Powstała w wyniku skrzyżowania poziomki wirginijskiej (Fragaria virginiana) z poziomką chilijską (Fragaria chiloensis). Do dziś zwana jest poziomką ananasową lub wieloowocową. Jej uprawa szybko rozprzestrzeniła się w Europie oraz Ameryce Północnej, a obecnie stanowi cenny materiał uprawny, głównie w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Hiszpanii. W Polsce zajmuje 8. miejsce wśród producentów tych owoców na świecie.
Czekoladowa pianka truskawkowa [przepis]
2. Właściwości odżywcze
Truskawki należą do owoców niskokalorycznych, ponieważ zawierają jedynie 34 kcal na 100 g produktu.
W ich składzie dominuje woda (80%). Na kolejnych miejscach znajdują się węglowodany (7-8%), tłuszcz (6%), a także błonnik pokarmowy i pektyny. W tych soczystych owocach znajdziemy też minerały (potas, magnez, wapń, fosfor, cynk, żelazo, mangan), witaminy, m.in. A, z grupy B, C, E, K, kwas foliowy oraz substancje bioaktywne (flawonoidy i antocyjany). W porównaniu do owoców cytrusowych, truskawki posiadają więcej witaminy C, której działanie jest istotne w zwiększeniu odporności komórek NK i limfocytów B i T na choroby wirusowe, bakteryjne i nowotworowe w naszym organizmie.
Truskawki pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu pokarmowego, moczowego i kostnego, dlatego polecane są w leczeniu kamicy nerkowej, chorób reumatycznych i artretyzmu. Zarówno same owoce, jak i sok wykazują właściwości bakteriobójcze, które doceniane są także w czosnku i cebuli. Regularne spożycie truskawek (szczególnie poprzez obecność w niej flawonoidu – fizetyny) pozwala zminimalizować powikłania cukrzycy – nefropatię i retinopatię cukrzycową, charakteryzujące się obrzękiem nerek i upośledzeniem działania układu nerwowego. Obniża też poziom złego cholesterolu (LDL) z jednoczesnym utrzymaniem na stałym poziomie jego dobrej frakcji (HDL).
3. Zalety truskawek z upraw ekologicznych
Żywność ekologiczna polecana jest m.in. ze względu na wyższą zawartość substancji bioaktywnych, np. polifenoli, pozytywnie wpływających na nasze zdrowie. W przypadku truskawki zaobserwowano, że uprawa ekologiczna w porównaniu do konwencjonalnej cechuje się większą ilością składników mineralnych i witamin. Prowadzone badania zawartości kwasu askorbinowego w truskawkach wykazały o ponad połowę wyższą jego obecność w uprawach ekologicznych (1,23 g/100 g produktu) niż w konwencjonalnych (0,57 g/100 g).
Zmiękczająca maseczka z truskawek – czas na naturalne kosmetyki
Z kolei w wyniku badań żelaza stwierdzono, że truskawka ekologiczna zawiera 1,01 g mikroelementu w 100 g świeżej masy, natomiast konwencjonalna 0,80 g. Biorąc pod uwagę fakt, że przyswajamy jedynie 10% żelaza z diety, jego wyższa zawartość w owocach może mieć istotny wpływ na nasze zdrowie.
Truskawki ekologiczne posiadają mniej pozostałości pestycydów i metali ciężkich. Trzeba bowiem pamiętać, że owoce jagodowe są podatne na gromadzenie się szkodliwych substancji z gleby.
4. Liście z truskawek dla zdrowia
Mało kto wie, że liście truskawek od lat były używane w medycynie ludowej jako środek łagodzący dolegliwości żołądkowo-jelitowe i leczący otarcia skóry. Napar z nich przygotowany pobudza też apetyt, leczy ból gardła spowodowany stanem zapalnym i aftami, a także wspomaga kurację w trakcie anemii, stanów zapalnych wątroby i wykazuje działanie przeciwalergiczne.
Liście truskawki posiadają właściwości wysoce przeciwutleniające, zdecydowanie wyższe niż owoce, i wpływają na likwidację wolnych rodników powodujących stres oksydacyjny i przyczyniających się do powstania licznych chorób cywilizacyjnych.
Napar przygotowujemy poprzez zalanie 2 łyżek liści szklanką gorącej wody. Parzymy go ok. 15 minut. Pijemy pół szklanki 2 razy dziennie podczas leczenia biegunek. Z kolei w dolegliwościach skórnych i moczowych zalewamy 1 łyżkę liści w takiej samej ilości wody i zaparzamy. Pijemy małymi łyczkami 2-3 razy dziennie. W czasie stosowania profilaktycznego, zaleca się picie naparu z kilku liści truskawki.
5. Truskawkowe Kaszuby
Truskawka kaszubska należy do tradycyjnych specjalności naszego kraju, co poświadcza jej wpisanie do rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych w Unii Europejskiej. Na teren Pojezierza Kaszubskiego została sprowadzona w XX wieku, a ze względu na specyficzne właściwości, szybko zwiększono jej uprawę w tym rejonie. Owoce te cechują się ciemnoczerwonym, równomiernym zabarwieniem i lekko błyszczącą powierzchnią.
Truskawki wywodzące się z Kaszub są bardziej soczyste, jędrne i smaczne, na co wpływa specyficzny mikroklimat (duże wahania temperatury w dzień i w nocy).
O popularności truskawek kaszubskich świadczy organizowane od lat 70. XX wieku Truskawkobranie, odbywające się co roku w pierwszą niedzielę lipca w Złotej Górze. Jest to impreza plenerowa, w której udział bierze 30-40 tys. osób, a w jej trakcie sprzedaje się ok. 2 tony owoców.
Małgorzata Cyran
