Teraz czytasz...
Jak susza wpływa na rośliny?
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl

Jak susza wpływa na rośliny?

Woda to jeden z podstawowych czynników warunkujących życie nie tylko człowieka, ale także roślin. Jest potrzebna, by zachodził proces fotosyntezy. Odgrywa też znaczącą rolę w formowaniu liści, pąków, kwiatów oraz owoców. Nadaje roślinom odpowiedniego turgoru i zapewnia utrzymanie ich w pionie. Rośliny, gdy ich nie podlewamy, wodę pozyskują z opadów oraz z wód gruntowych. A co w sytuacji, gdy Polska bryka się z suszą? Jak wpływa na rośliny?

Rodzaje suszy

  • Susza atmosferyczna – oznacza brak opadów, wysoką temperaturę, niską wilgotność  spowodowaną cyrkulacją atmosferyczną.
  • Suszą rolnicza, inaczej nazywana suszą glebową – oznacza, że ilość dostarczanych opadów jest zdecydowanie mniejsza niż zapotrzebowanie na nią różnych gatunków roślin.
  • Susza hydrologiczna – oznacza, że dochodzi do przepływu w rzekach poniżej średniej wieloletniej. Obserwujemy zmniejszone zasoby wód powierzchniowych i podziemnych.
  • Susza hydrogeologiczna – w jej przebiegu dochodzi do długotrwałego obniżenia się zasobów wód gruntowych. Możemy wtedy zaobserwować zjawisko wysychania studni.

Poszczególne rodzaje suszy są także elementami ogólnego pojęcia suszy. Niestety, praktycznie od 50 lat odnotowujemy w Polsce suszę rolniczą na różnych terenach. Nasz klimat wcale nie polepsza sytuacji. Na obszarach Polski często styka się klimat oceaniczny z kontynentalnym. Mimo nagłych ulew to odstęp czasowy między nimi jest bardzo duży. Podczas intensywnych opadów woda nie jest wchłaniania w glebę, a spływa do rzek i morza. Zdecydowanie lepiej dla środowiska, gdy deszcz siąpi przez kilka dni, a nie intensywnie pada z dużymi odstępami czasu.

Czytaj więcej: Jak oszczędzać wodę w ogrodzie?

Susza fizjologiczna

Znane jest pojęcie suszy fizjologicznej. Mimo to, że nie do końca towarzyszy ono suszy letniej, to warto zaznaczyć, że rośliny zmagają się z problem pobierania wody nie tylko od maja do sierpnia.

Susza fizjologiczna jest to czas, gdy roślina nie może pobierać wody z otoczenia mimo to, że ona się tam znajduje. Przyczyną takiego stanu jest zbyt niski potencjał osmotyczny roztworu glebowego. Prowadzi do tego niska temperatura powietrza (zamarzanie wody) lub za duże zasolenie gleby. Aby zapobiec suszy fizjologicznej warto pamiętać o podlewaniu roślin również jesienią i wczesną zimą, żeby miały one czas na zgromadzenie jej. Starajmy się nie przenawozić rabat, stosowanie się do zalecanych dawek jest bardzo istotne.

Susza a wzrost i rozwój roślin

Konsekwencje suszy możemy obserwować od początku uprawy. Do prawidłowego kiełkowania, rośliny potrzebują odpowiedniej wilgotności powietrza i gleby. Brak takich warunków powoduje upośledzenie w kiełkowaniu, wydłuża ten proces w czasie, a nawet powoduje uszkodzenia w budowie młodej siewki.

Nawożenie roślin podczas suszy nie może zachodzić prawidłowo, ponieważ pobieranie składników pokarmowych jest mało efektywne. Składniki pokarmowe nie mogą się dostatecznie rozpuścić i przemieścić do każdej części rośliny. W większości przypadków takie nawożenie podczas suszy jest bezcelowe. Podobnie jeśli chodzi o stosowanie środków ochrony roślin. Bez wody gleba ani rośliny nie potrafią w całości usunąć zbędnych produktów powstających podczas zabiegu. Nawet pobieranie składników pokarmowych z gleby jest utrudnione, a objawia się to niedoborem mikro- i makroskładników.

Wszelkie zabiegi pielęgnacyjne polegające na przesadzaniu, rozmnażaniu czy odchwaszczaniu są utrudnione. Twarda, słabo nawodniona gleba powoduje, że każde z tych zabiegów zdecydowanie ciężej wykonywać. Rośliny po takich zabiegach podczas suszy słabo się regenerują. A przecież pielęgnacja ma na celu pomóc im lepiej się rozwijać i wzrastać, a nie przysparzać im dodatkowego stresu i straty.

Susza w znaczący sposób powoduje stres u roślin. Dochodzi do zamykania się aparatów szparkowych, aby ograniczyć transpirację. Stres spowodowany niedoborem wody zaburza gospodarkę azotową w roślinach. Zaburzony jest też transport substancji odżywczych w roślinie. Wszystkie substancje oddawane są do korzenia rośliny, a co za tym idzie biomasa nadziemna znacząco na tym traci. Plon ulega pomniejszeniu, podobnie jeśli chodzi o rośliny ozdobne. Kolor ich liści i kwiatów (jeśli uda się im je zawiązać) jest bledszy. Niestety, rośliny są słabsze i przez to częściej atakują je szkodniki oraz choroby.

Gatunki roślin uprawnych, które są najbardziej narażone na suszę to:

  • ziemniaki
  • buraki
  • kukurydza
  • zboża i trawy
  • ogórek
  • sałata

Problem suszy dotyczy nas wszystkich. Zmniejszona ilość plonów z hektara powoduje wzrost cen rynkowych warzyw, owoców i zbóż. Wzrastają też ceny produktów przetworzonych. Bardzo często plony posuszowe słabiej się przechowują i są mniej atrakcyjne dla konsumenta.

Jak walczyć z suszą?

Starajmy się regularnie lustrować nasze plantacje, aby w odpowiednim czasie zapobiec konsekwencji suszy.

Warto wspomnieć również o deszczówce, którą – jeśli mamy taką możliwości – warto zbierać. Dzięki temu oszczędzamy wodę pitną, której w niektórych krajach na świecie brakuje. Najłatwiej ustawić pojemniki pod rynną, wtedy woda będzie do nich swobodnie spływała. Na rynku jest pełno gotowych pojemników, które estetycznie wyglądają i mogą być nawet ozdobą naszego ogrodu. Woda deszczowa uwielbiana jest przez rośliny, gdyż ma niskie pH, jest miękka (mniejsza ilość wapnia i magnezu), a jej temperatura jest dostosowana do potrzeb roślin. Dodatkowo nie zawiera chloru, który jest obecny w wodzie kranowej do zbijania szkodliwych bakterii. Starajmy się żyć w zgodzie z naturą i wykorzystywać to, co nam daje. Ogród uprawiajmy świadomie, zasoby wody także mają określony limit.

Czytaj więcej: Łąka kwietna w ogrodzie – wady i zalety

Zamiast trawnika, który aby był piękny, trzeba w upalne dni podlewać nawet dwa razy dziennie, lepiej zainwestować w łąkę kwietną. Gatunki wykorzystywane na łąkę kwietną lepiej znoszą suszę, a koszenia wymagają tylko raz do roku.

Jeśli to możliwe warto zainwestować w ściółkowanie. Dzięki temu ograniczymy parowanie wody z podłoża i zmniejszymy ilość chwastów na naszej rabacie. Rośliny same wykształciły w swojej budowie morfologicznej i fizjologicznej wiele mechanizmów, które polepszają jej życie podczas suszy. Przykładem jest system palowy, który umożliwia pobieranie wody z głębszych partii gleby. Przekształcenie liści w szpilki czy pokrycie blaszek liściowych i łodyg kutnerem jest kolejnym przystosowaniem się roślin do deficytu wody.

Czytaj więcej: Ekologiczna uprawa i pielęgnacja trawnika wysianego z nasion

Niestety, susza dla roślin jest na tyle niebezpieczna, że niektóre uszkodzenia jakie spowoduje, są nieodwracalne. Wszystkie poszczególne fazy wzrostu i reakcje chemiczne zachodzące w roślinie mają swój czas. W momencie, gdy do nich nie dojdzie, ma możliwości nadrobienia straconego czasu. Dlatego tak ważne jest utrzymanie odpowiednich warunków wilgotnościowych podłoża. Woda to życie dla każdej istoty na tej ziemi.

Literatura

  1. Poradnik dla mojego pracownika – sadzenie drzew, J. Smolorz.
  2. Niżówki i susze, B. Nowicka, Geografia fizyczna Polski, PWN, 2005.
  3. Echo leśne, Mała letnia retencja, lekarstwo na suszę, Praca zbiorowa, Lasy Państwowe, nr: 2, 2020.
  4. Potencjalne zagrożenie suszą rolniczą w północnej części województwa małopolskiego, M. Kopacz, S. Twardy, Woda, Środowisko, Obszary Wiejskie, tom 16, 2016.

 

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.