Grzanki to prosty i szybki sposób na urozmaicenie posiłku. Mogą być podane jako dodatek do zupy, sałatki lub samodzielnie jako przekąska. Są dostępne niemal w każdym sklepie, ale zdecydowanie lepiej zrobić je samemu, np. z czerstwego pieczywa. Podpowiadamy, jak zrobić grzanki i jak je przechowywać.
Metody przygotowania grzanek
Grzanki to prosty, a zarazem niezwykle smaczny dodatek do wielu potraw. Można je przygotować na wiele sposobów, w zależności od preferencji i okazji. Pozwalają też na wykorzystanie czerstwego chleba.
W moim rodzinnym domu nigdy nie wyrzucało się chleba. Zwykle było go tyle, ile trzeba. Jeśli coś zostawało, mama suszyła, a potem pracowicie ścierała na drobnej tarce i powtarzała: „Kto chleb marnuje, temu brakuje”.
– wspomina Viola Grzelka, autorka książki „Mamucie Przysmaki„.
Z czerstwego chleba, na który już nikt nie ma ochoty, można przygotować proste, ale naprawdę pyszne jedzenie. Zwykłe lub ziołowe grzanki tak szybkie i łatwe do przygotowania – do zup, sałatek czy podjadania są idealne. Najsmaczniejsze są od razu po przygotowaniu i szybko znikają, ale jeśli jakimś cudem zostaną, to po wystudzeniu przełóż je do szczelnego pojemnika i wykorzystaj w ciągu najbliższych 2 dni.
Grzanki na patelni – krok po kroku
Pokrój chleb na kawałki, rozgrzej patelnię, dodaj odrobinę oleju lub masła i smaż pieczywo z obu stron na złoty kolor. Możesz też przygotować grzanki francuskie (zwane również tostami francuskimi): zanurz kromki chleba w rozmąconym jajku z mlekiem, a następnie smaż na patelni z obu stron. Podawaj obsypane cukrem pudrem lub z dżemem.
→ Przeczytaj również: Jaki olej do smażenia?
Grzanki w piekarniku – przepis na chrupiące grzanki
Pokrój chleb w kostkę, skrop oliwą z oliwek, posyp ulubionymi przyprawami (np. czosnkiem, ziołami prowansalskimi, solą, pieprzem) i piecz w piekarniku nagrzanym do 180°C przez ok. 10-15 minut, aż będą chrupiące i złote. Możesz też przed pieczeniem posypać grzanki startym serem (np. parmezanem, cheddar, mozzarellą), ale pamiętaj, że kaloryczność potrawy znacznie wzrośnie.
Grzanki w duchu zero waste – wykorzystanie czerstwego pieczywa
Marnowanie chleba to poważny problem. Jest to jeden z najczęściej wyrzucanych produktów. To nie tylko marnowanie żywności, ale także zasobów naturalnych wykorzystywanych do produkcji zboża. Taka sytuacja jest nie tylko nieetyczna, ale również ekonomicznie nieopłacalna. Warto więc pamiętać, że suche pieczywo można wykorzystać na kilka sposobów. Zrobienie grzanek to tylko jeden z nich.
→ Przeczytaj również: Jagna Niedzielska: W kuchni najważniejszy jest produkt
Rodzaje grzanek
Możliwości przygotowania grzanek są niemal nieograniczone. Warto eksperymentować z różnymi smakami i dodatkami, by znaleźć swoje ulubione połączenie.
Grzanki z chleba – idealne do zupy i sałatki
Można je zrobić w kilka minut. Wystarczy pokroić chleb (pszenny, żytni, razowy), ułożyć na blaszce i polać oliwą z oliwek. Alternatywnym sposobem jest usmażenie ich na patelni. W takiej wersji są dobrym dodatkiem do sałatek i zup, ale dobrze smakują też jako samodzielna przekąska.
→ Zobacz przepis na chleb z masłem bazyliowo-czosnkowym
Grzanki z bułki – bagietka, kajzerka i inne opcje
Są równie łatwe w przygotowaniu, co te z chleba. Warto jednak zrobić też domowe zapiekanki z czerstwych bułek. Wystarczy usunąć miękką część pieczywa (ale jej nie wyrzucaj, bo po wysuszeniu można ją zmielić na bułkę tartą). Do środka wkładamy usmażone wcześniej pieczarki z cebulą, na to kładziemy ser i zapiekamy w piekarniku. W podobny sposób można też zrobić zapiekane bułki z jajecznicą, które są ciekawą propozycją na śniadanie.
Z kolei czerstwa bagietka jest świetna do przygotowania bułki czosnkowej. Natnij ją w kilku miejscach i wypełnij masłem z czosnkiem.
Grzanki z chałki – słodko-wytrawne inspiracje
Pokrojona w kostkę chałka, lekko podsmażona na maśle, dobrze komponuje się ze świeżymi owocami takimi jak truskawki, maliny, jagody czy banany. Możemy dodać odrobinę miodu lub syropu klonowego. Grzanki z chałki można też posmarować masłem orzechowym albo posypać mieszanką cynamonu i cukru pudru. To prosty, a zarazem smaczny sposób na słodką przekąskę.
Grzanki z chałki można również przygotować w sposób wytrawny.
- Posmaruj je masłem, a następnie ułóż na nich plasterki sera (np. cheddar, mozzarella) i szynki. Zapiekaj przez kilka minut, aż ser się roztopi.
- Usmaż jajko sadzone i połóż na ciepłej grzance. Dodaj sól, pieprz i ulubione zioła.
- Połącz awokado z pokrojonym pomidorem, posól, popieprz i wyłóż na upieczone/usmażone pieczywo.
- Posmaruj hummusem i udekoruj pokrojoną papryką, ogórkiem i oliwkami.
Grzanki z przyprawami – zioła i aromatyczne dodatki
Przypraw do wyboru jest całe mnóstwo:
- Czosnek, oregano, bazylia, tymianek to podstawowe przyprawy, które zawsze pasują.
- Papryka chili, pieprz cayenne, imbir dodadzą grzankom ostrości.
- Cynamon, gałka muszkatołowa i wanilia sprawią, że nabiorą słodkiego aromatu.
- Zioła prowansalskie czy mieszanki włoskie dodadzą grzankom śródziemnomorskiego charakteru.
- Kumin, kolendra, koriander będą odpowiednie dla osób preferujących orientalne smaki.
Grzanki czosnkowe – klasyka na patelni i w piekarniku
- Bagietkę pokrój na ok. centymetrowe kostki.
- Roztop masło, dodaj przeciśnięty przez praskę ząbek czosnku, sól, pieprz i zioła prowansalskie. Dobrze wymieszaj.
- Rozgrzej patelnię, dodaj kostki chleba i smaż na złoty kolor z każdej strony, polewając je wcześniej przygotowanym masłem czosnkowym.
Dla bardziej intensywnego smaku czosnku, możesz przed smażeniem potrzeć każdą kostkę chleba przeciętą połówką ząbka czosnku.
Jeśli chcesz zrobić grzanki czosnkowe w piekarniku, rozgrzej go 200°C. Skrop olejem czosnkowym i rozłóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Piecz przez około 10-15 minut, aż będą złote i chrupiące.
Grzanki z serem – pomysły na serowe dodatki
Robiąc serowe grzanki, warto eksperymentować z różnymi rodzajami serów, np. cheddar lub parmezan. Sprawdzą się też sery pleśniowe, np. roquefort (ser owczy), gorgonzola (włoski ser podpuszczkowy) lub blue cheese (amerykański odpowiednik roquefortu o nieco łagodniejszym smaku).
Można ze sobą łączyć różne rodzaje serów, np. cheddar i niebieski ser lub mozzarellę i parmezan.
Zastosowanie grzanek
Chrupkie grzanki pasują zarówno do słodkich, jak i wytrawnych dań.
Grzanki do zupy – jak je przygotować?
Idealnie pasują do zup kremów, np. kremu z pomidorów, dyni, brokułów, pieczonej marchwi czy grzybów. Są dobrym dodatkiem do zupy cebulowej.
Grzanki do sałatki – chrupiący dodatek do dań
Uzupełnią smak sałatki z kurczakiem, tuńczykiem, warzywami czy owocami.
Jak przechowywać grzanki, aby zachowały chrupkość?
Aby jak najdłużej zachowały swoją chrupkość, warto przestrzegać kilku prostych zasad:
- Najlepiej przechowywać grzanki w szczelnie zamkniętym pojemniku. Może to być słoik, pudełko plastikowe lub metalowe z dobrze dopasowaną pokrywką. Dzięki temu ograniczymy dostęp powietrza i wilgoci.
- Miejsce przechowywania powinno być suche.
- Najlepiej przechowywać je w temperaturze pokojowej. Chłodzenie może skrócić trwałość wypieczonego pieczywa.
- Aby uniknąć przenikania zapachów innych produktów, warto przechowywać grzanki osobno.
Przy odpowiednim przechowywaniu, grzanki mogą zachować chrupkość przez kilka dni. Jeśli zmiękną, można je odświeżyć, krótko podpiekając w piekarniku. Dzięki temu odzyskają chrupkość.
Najczęstsze błędy przy przygotowywaniu grzanek i jak ich uniknąć
Przygotowanie pysznych i chrupiących grzanek wydaje się proste, jednak nawet w tak prostym zadaniu można popełnić kilka błędów. Oto najczęstsze z nich i sposoby, aby ich uniknąć:
- Chleb, który jest zbyt świeży, może spowodować, że grzanki będą miękkie i gumowate. Lekko podsusz chleb przed krojeniem, np. w tosterze lub w piekarniku na najniższej temperaturze. Możesz również użyć lekko czerstwego chleba.
- Brak odpowiedniej ilości tłuszczu sprawi, że grzanki będą suche i mogą przywrzeć do patelni. Użyj wystarczającej ilości masła, oleju lub innego tłuszczu do smażenia. Możesz również posmarować tłuszczem kromki chleba przed pieczeniem lub smażeniem.
- Zbyt wysoka temperatura może spowodować, że zewnętrzna część pieczywa szybko się przypali, a środek pozostanie niedopieczony. Ustaw odpowiednią temperaturę piekarnika lub patelni.
- Złe dobranie przypraw może zepsuć smak. Eksperymentuj, ale pamiętaj o zachowaniu umiaru. Klasyczne połączenia to czosnek, zioła prowansalskie, sól, pieprz. Możesz również dodać słodkie przyprawy, takie jak cynamon czy cukier, w zależności od rodzaju grzanek, które chcesz przygotować.
- Zbyt długie pieczenie spowoduje, że grzanki będą twarde i suche. Regularnie sprawdzaj poziom ich wypieczenia i wyjmij z piekarnika, gdy będą złote i chrupiące.
- Nie każdy chleb nadaje się do przygotowania grzanek. Najlepiej sprawdzają się chleby o zwartej strukturze, takie jak bagietka, chleb tostowy lub chleb żytni.
