Odmiany dyni pozwalają na kulinarną różnorodność. Właśnie trwa sezon to warzywo. Ma wyjątkowy kolor, smak i mnóstwo walorów odżywczych. Poznaj jej najpopularniejsze odmiany i sprawdź, do czego możesz ją wykorzystać.
Odmiany dyni. Po które warto sięgnąć?
Spośród owoców i warzyw uprawianych w Polsce dynia jest jednym z bogatszych źródeł beta-karotenu (to jemu zawdzięcza żółtopomarańczową barwę), który wraz z witaminą C chroni przed wolnymi rodnikami. Beta-karoten jest odporny na działanie wysokiej temperatury, więc dynia duszona, pieczona lub gotowana jest równie zdrowa i wartościowa.
Sprawdźcie, jakie są najpopularniejsze odmiany dyni. Zachęcamy również do przeczytania artykułu, z którego dowiecie się, co można zrobić z dyni.
Dynia zwyczajna
Dynia zwyczajna (Cucurbita pepo) to jedna z najczęściej uprawianych odmian dyni. Wyróżnia się małymi i średnimi owocami o kulistym lub lekko spłaszczonym kształcie. Pochodzi z Ameryki Północnej i jest dobrze przystosowana do uprawy w polskich ogrodach, zarówno w gruncie, jak i w tunelach foliowych.
Jej różnorodne odmiany znajdują szerokie zastosowanie – dekoracyjne „Halloween” idealnie nadają się do ozdób, miniaturowa „Jack Be Little” sprawdza się w kuchni i dekoracji stołu, a większa „Howden” o intensywnie pomarańczowym miąższu nadaje się do pieczenia, zup i puree.
Dynia makaronowa
Charakteryzuje się tym, że po ugotowaniu miąższ rozpada się na pasemka, co upodabnia ją do makaronu i tej właściwości właśnie zawdzięcza swoją nazwę.
Dynia makaronowa jest bardzo delikatna w smaku. Można z niej robić te wszystkie potrawy, które przyrządza się z innych gatunków dyni, ale najefektowniejsze z nich to dynia gotowana w różnych sosach oraz dynia marynowana w occie. W tej formie zachowuje ona swoją niezwykłą „makaronową” postać. Trzeba jednak pamiętać, by przekroić ją w poprzek i widelcem delikatnie usunąć miąższ.
Dynię makaronową często podaje się jako niskokaloryczne spaghetti. To również dobra propozycja dla osób będących na diecie bezglutenowej. Warzywo zawiera niewiele węglowodanów, stosunkowo dużo cukrów i soli mineralnych, zwłaszcza fosforu, wapnia, żelaza.
Dynia piżmowa
Dynia piżmowa (Cucurbita moschata) to odmiana pochodząca z Ameryki Środkowej, ceniona przede wszystkim za słodki i gęsty miąższ. W Polsce jej uprawa staje się coraz popularniejsza. Dobrze rośnie zarówno w przydomowych ogródkach, jak i na większych plantacjach (pod warunkiem zapewnienia odpowiednio nasłonecznionego stanowiska).
Miąższ dyni piżmowej doskonale nadaje się do przygotowania kremowych zup, puree, ciast czy musów. Do najpopularniejszych odmian należą „Butternut”, charakteryzująca się gruszkowatym kształtem, oraz aromatyczna „Muscat de Provence”.
Dynia Butternut
To dynia odmiany piżmowej o bladożółtej skórce i jasnopomarańczowym miąższu w kształcie dzwonu. Bardzo słodka, o orzechowym smaku. Idealnie nadaje się do przechowywania. Świetnie smakuje w postaci pieczonej (przekrojona na pół).
W przypadku dyni Butternut, komora nasienna jest niewielka, a warzywo jest niemal w całości wypełnione miąższem. Można z niego przygotować smaczną zupę dyniową, np. z dodatkiem ziemniaków i orzechów nerkowca. Nadaje się też do marynowania i pieczenia. Polecamy zrobić z jej dodatkiem duszoną dynię w indyjskim wydaniu. Danie idealne na jesienno-zimowe dni.
Dynia olbrzymia
Dynia olbrzymia jest…. naprawdę olbrzymia! To gatunek dobrze rosnący w polskich warunkach klimatycznych i dający wysokie plony (przeczytaj, jak uprawiać dynię ekologicznie). Warzywo średnio ma 40-60 kg, co daje nam wiele kulinarnych możliwości.
Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie jest uprawiana od tysiącleci. Tam też do dziś wykorzystuje się ją w kuchni (Amerykanie uwielbiają ciasto dyniowe!).
Odpowiedni skład soli, znaczna zawartość karotenoidów i niska zdolność do wiązania azotanów sprawiają, że dynia olbrzymia stanowi cenny dodatek do wielu dań. Znajduje zastosowanie również jako składnik odżywek dla niemowląt. Często jej owoce służą również jako jesienne dekoracje.
Dynia Hokkaido
Zalicza się do najbardziej lubianych dyń jadalnych. Ma czerwono-pomarańczową skórkę, miąższ ciemnożółty, jest dość twarda. Przy przygotowywaniu z niej potraw nie trzeba usuwać skórki. Do tego jest niewielka, więc nie ma obaw, że nie będziemy mieć pomysłu na jej wykorzystanie. Dobrze rośnie w przydomowym ogródku, będąc dodatkowo jego ozdobą.
→ Przeczytaj również: Peeling cukrowy z dynią
Dynia hokkaido jest znakomita na zupę-krem oraz do pieczenia. Z jej udziałem dobrze smakują dyniowe zapiekanki. Nadaje się też do wypieków. Jest m.in. składnikiem dyniowych brioszek z sosem karmelowym.
Dynia Delica
Ma wspaniały kolor miąższu, co wskazuje na dużą zawartość beta-karotenu i lekko sypką strukturę, co sprawia, że to jedna z lepszych odmian nadających się do ciast i muffin. Możemy też ją piec i dodawać jako składnik gulaszu czy curry. Możemy też ją gotować, wtedy jej słodki i lekko orzechowy smak przenika do wywaru.
Do czego wykorzystać dynię?
Dynie mają to do siebie, że można je przygotować na różne sposoby. To produkt niezwykle zdrowy i wartościowy. Rzadko wywołuje alergię i nie kumuluje metali ciężkich, stąd jest odpowiednia dla niemowląt na etapie rozszerzania diety.
→ Przeczytaj również: Syrop pumpkin spice: skład, zastosowanie i domowe przepisy
Dodatkowo dynię dobrze się przechowuje. Można ją mrozić lub przygotować z niej mus (będzie idealny do dyniowych klusek z masełkiem szałwiowym). To też idealny produkt zero waste, który da się wykorzystać niemal w całości. np. by przygotować jesienne ozdoby zero waste.
→ Ciekawy smak i oryginalna receptura: nalewka dyniowa – przepis krok po kroku
Odmiany dyni: podsumowanie
1. Jakie odmiany dyni warto uprawiać w Polsce?
Najpopularniejsze odmiany dyni obejmują dynię zwyczajną (Cucurbita pepo), charakteryzującą się małymi i średnimi owocami o kulistym lub lekko spłaszczonym kształcie, do której należą odmiany takie jak „Halloween”, „Jack Be Little” czy „Howden”. Dynia piżmowa (Cucurbita moschata) wyróżnia się słodkim, gęstym miąższem i obejmuje odmiany „Butternut” oraz „Muscat de Provence”. Dynia Hokkaido (Cucurbita maxima) jest mała, kulista, intensywnie pomarańczowa i doskonale nadaje się do zup oraz pieczenia. Z kolei dynia olbrzymia (Cucurbita maxima) ma bardzo duże owoce, które sprawdzają się zarówno w kuchni, jak i do dekoracji.
2. Jakie warunki są najlepsze do uprawy dyni?
Dynie lubią stanowiska słoneczne, osłonięte od wiatru, z żyzną, przepuszczalną glebą. W Polsce najlepiej sadzić je w maju–czerwcu, po ustąpieniu przymrozków. Regularne podlewanie i nawożenie zwiększa plon i słodycz owoców.
3. Kiedy zbierać dynię i jak ją przechowywać?
Dynię najlepiej zbierać, gdy skórka jest twarda, a owoc osiągnie pełną dojrzałość. Przechowywać w suchym, chłodnym i przewiewnym miejscu. W takich warunkach może leżeć nawet kilka miesięcy.
4. Jakie wartości zdrowotne mają dynie?
Dynie są bogate w witaminy (A, C, E), minerały (potas, magnez), błonnik i antyoksydanty. Regularne spożywanie dyni wspiera odporność, wspomaga trawienie i zdrowie serca, a jej niski indeks glikemiczny sprawia, że jest dobrym składnikiem diety dla dzieci i dorosłych.
5. Jak wykorzystać dynię w kuchni?
Dynia piżmowa i dynia Hokkaido są idealne do przygotowania zup krem, puree, musów, ciast oraz do pieczenia. Większe odmiany dyni zwyczajnej doskonale sprawdzają się w pieczeniu i zupach, natomiast miniaturowe owoce tej odmiany można wykorzystać do dekoracji lub farszów. Dynia makaronowa po ugotowaniu rozdziela się na nitki przypominające spaghetti, co daje ciekawą alternatywę dla tradycyjnego makaronu. Dynia olbrzymia świetnie nadaje się zarówno do pieczenia i nadziewania, jak i jako efektowna dekoracja, np. na Halloween.
6. Czy dynia może uczulać lub szkodzić dzieciom?
Dynie są zazwyczaj bezpieczne dla dzieci i rzadko wywołują alergie. Warto jednak wprowadzać ją stopniowo do diety najmłodszych, najlepiej w formie gotowanej, pieczonej lub puree, unikając surowego miąższu.
7. Jakie odmiany dyni nadają się do dekoracji, a jakie do jedzenia?
Do dekoracji najlepiej nadają się odmiany dyni takie jak „Halloween” czy „Jack Be Little”. Natomiast w kuchni najlepiej sprawdzają się dynia piżmowa, dynia Hokkaido, dynia makaronowa oraz większe odmiany dyni zwyczajnej i dyni olbrzymiej.
