Szczypior to jedna z bardziej charakterystycznych roślin wiosennych. Świetnie sprawdza się do kanapek, ale też dobrze uzupełnia smak innych dań. A jakie ma prozdrowotne właściwości? I czy jest tym samym co szczypiorek?
Szczypior a szczypiorek
Choć obie nazwy używamy zamiennie, wcale nie są to te same rośliny. Szczypior to liście cebuli zwyczajnej (Allium cep). Są grube, długie i puste w środku. Rosną na wysokość 30-40 cm. Mają ostry smak i charakterystyczny aromat. Jesienią stają się suche i niejadalne.
→ Przeczytaj również: Produkty bogate w żelazo [lista top 10]
Z kolei szczypiorek (Allium schoenoprasum L.) to znana na niemal całym świecie roślina przyprawowa i ozdobna (zwłaszcza w czasie kwitnienia). Nie tworzy typowej cebuli, a jej częścią użytkową są delikatne, rurkowate, cienkie liście o lekko ostrym smaku, które osiągają ok. 15-60 cm wysokości.
Roślina rośnie w stanie dzikim, ale można też uprawiać ją w ogrodzie lub w doniczce. Sprawdzi się zarówno wtedy, gdy mamy warzywniak w skrzyniach, jak i wtedy, gdy dysponujemy tylko niewielkim kawałkiem ziemi.
Szczypiorek – witaminy
Świeży szczypiorek ma ok. 53–140 mg witaminy C w 100 gramach (jej ilość zmniejsza się wraz ze wzrastającą temperaturą podczas wzrostu). Jest też cennym źródłem witamin z grupy B (w tym kwasu foliowego) oraz witaminy A.
Najwięcej witaminy C znajdziemy w szczypiorku dobrze wyrośniętym, wtedy gdy puszcza on pąki kwiatowe i zaczyna kwitnąć. Nie warto więc go często i mocno przycinać. Lepiej pozwolić mu solidnie wyrosnąć.
Najbogatszy w witaminę C jest szczypiorek uprawiany metodami ekologicznymi w gruncie
W szczypiorku ukrytych jest też sporo innych korzystnych dla zdrowia składników: olejek lotny ze związkami siarki (który odpowiada za specyficzny zapach szczypiorku), duża ilość sodu, łatwo przyswajalny magnez, fosfor i wapń oraz potas. Roślina wyróżnia się także dużą zawartością żelaza. Pod tym względem szczypiorek znajduje się na drugim miejscu wśród warzyw i owoców (po szpinaku). Roślina ma też dużą aktywność antyoksydacyjną.
Czas na szczypior! Dlaczego warto?
- Działa jak naturalny bakteriostatyk (hamuje rozwój chorobotwórczych mikroorganizmów)
- Ułatwia trawienie
- Obniża ciśnienie krwi
- Wzmacnia odporność
- Dobrze smakuje i ładnie wygląda na talerzu
- Łatwy w uprawie
Jak sadzić cebulę, by mieć szczypior?
Wiosną sadzimy główki cebuli na głębokości 4 cm, regularnie podlewamy i… czekamy na zbiory. Szczypiorek można też uprawiać z siewu, rozsady oraz rozmnażać wegetatywnie przez podział kęp. Najprościej co prawda jest kupić doniczkę ze szczypiorkiem już wyrośniętym, jednak bywa on silnie nawożony.
Roślina lubi rosnąć w pełnym świetle, tworzy wtedy pełne pęczki. Jeśli nie potrzebujemy jego dekoracyjnych, kulistych kwiatów, pojawiających się w środku lata, warto przycinać pędy kwiatostanowe.
Możemy też hodować szczypior na parapecie. I to przez cały rok! By móc się cieszyć jego smakiem, wybrana przez nas cebula na szczypior musi być zdrowa, bez uszkodzeń. Idealnie, gdy już zaczyna puszczać zielone listki. Wsadzamy ją wówczas do ziemi na 2/3 wysokości. Zapewniamy dostęp światła, odpowiednią temperaturę oraz wilgotność ziemi (uwaga: zwilżamy podłoże, nie lejemy wody bezpośrednio na cebulę!) i w ciągu tygodnia możemy już cieszyć się z pierwszych zbiorów.
A do czego wykorzystać szczypior? Świetnie pasuje do kanapek, past jajecznych, jajecznicy, omletów i twarogu. Dobrze uzupełnia smak niektórych zup, ale uwaga: dodajemy go, podobnie jak natkę pietruszki, tuż przed podaniem.
Poza kuchnią w gospodarstwie domowym i medycynie szczypiorek wykorzystywany bywa przeciw mszycom, parchowi jabłoni, rdzom i mączniakom (czosnek i jego liście). Posadzony pod brzoskwiniami zapobiega kędzierzawości liści.
Co warto wiedzieć?
- Specyficzny szczypiorkowy oddech zniweluje nieco żucie natki pietruszki lub ziarenek kardamonu.
- Nadmiar szczypiorku można zamrozić. W ten sposób nie straci swoich właściwości odżywczych.
- Co prawda szczypiorek dobrze znosi suszę, ale rośnie zdecydowanie lepiej, gdy jest dobrze zaopatrzony w wodę i składniki mineralne.
- Roślina najintensywniej rośnie od końca czerwca do końca sierpnia.