Bluszczyk kurdybanek jest dziś powszechnie występującą rośliną, przez niektórych uznawaną wręcz za uciążliwy chwast. Najczęściej można ją spotkać w ciemnych, wilgotnych lasach, ale także w sadach, ogrodach i na łąkach. W miejscach nasłonecznionych i suchych rośnie słabo. Jak wygląda i do czego warto ją wykorzystywać?
Bluszczyk kurdybanek. Co to jest?
Jest to roślina wieloletnia spokrewniona z majerankiem, tymiankiem i macierzanką. Rośnie na przydrożach i w zaroślach, ale sadzi się ją też na skalniakach. Jest też uważana za pospolity chwast ogrodowy na ziemiach próchniczych. A jak wygląda bluszczyk kurdybanek?
Jego łodygi się rozgałęziają i pełzają po ziemi. Dorastają do 40 cm długości. Liście mają kształt nerkowaty lub sercowookrągły, z brzegiem grubo karbowanym. W ich kątach wiosną pojawiają się po 1-3 drobne kwiaty w kolorze niebieskofioletowym.
Przeczytaj, co to są → zioła ←, jakie dawniej miały znaczenie i skąd je pozyskiwać.
Jeszcze na początku XX wieku była to roślina dobrze znana i traktowana z szacunkiem. Używano jej zamiennie z natką pietruszki, ale prawdopodobnie to właśnie jej uprawa zepchnęła bluszczyk z piedestału. A szkoda, bo jak mówią znawcy tematu, mamy do czynienia z jednym z najcenniejszych ziół leczniczych i przyprawowych.
Bluszczyk kurdybanek. Kiedy kwitnie?
Surowcem zielarskim jest część naziemna rośliny, czyli ziele bluszczyka. Najlepsza pora zbioru to maj lub początek czerwca, czyli czas kwitnienia. Możliwy jest również późniejszy zbiór, ale wtedy należy wybierać jedynie młode pędy. A dlaczego warto?
Kurdybanek zawiera liczne olejki eteryczne, sole mineralne, saponiny, kwasy triterpenowe, a także witaminy. Szczególnie ceniła ją św. Hildegarda z Binden.
Bluszczyku kurdybanka używano na różne dolegliwości, m.in.:
- by pobudzić trawienie (stymuluje wydzielanie żółci oraz soków trawiennych, a także wspiera pracę wątroby)
- wspomagająco przy nieżytach oskrzeli, kaszlu, astmie
- zewnętrznie na problemy skórne (rany, wrzody, trądzik)
- w leczeniu dny moczanowej (podagry)
- w procesie oczyszczania i odtruwania wątroby (zawiera składniki chroniące miąższ wątroby przed toksynami)
Jakie dania z bluszczykiem kurdybankiem?
Drobne listki tej rośliny mają ciekawy smak. Niektórzy kojarzą go z selerem i pietruszką, inni z lubczykiem. Kurdybanka dodawano do wielu potraw, m.in. zup (zwłaszcza rosołu). Dobrze uzupełnia smak dań ziemniaczanych i mięsnych. W połączeniu ze szczypiorkiem i koperkiem stanowi dobry dodatek do twarogu.
Kurdybanek – przepisy
- Herbata z kurdybanka: łyżeczkę suchego ziela zalej szklanką wrzątku. Pij po pół szklanki, 2-3 razy dziennie przy skłonnościach do wysypek i problemach skórnych.
- Możesz też dodać roślinę do kąpieli: około 50 g suchego ziela zalej wrzątkiem, zaparz, wlej do miski. Raz dziennie przez 20 min mocz nogi przy dolegliwościach związanych z podagrą (temperatura kąpieli powinna wynosić ok. 35°C).
- Okłady z bluszczykiem kurdybankiem na zmiany skórne i świąd: kilka garści świeżego ziela lekko zmiażdż, a następnie przykładaj na chorobowe zmienione miejsca (najlepiej zrobić okład z gazy i zmieniać go co kilka godzin).
Jak pozbyć się z trawnika bluszczyka kurdybanka?
Wspominając o bluszczyku kurdybanku, nie można zapominać o ozdobnym charakterze tej rośliny. Można ją sadzić zamiast trawnika, szczególnie w miejscach cienistych. Doskonale okrywa glebę, zwabia owady, a do tego intensywnie pachnie. Jej kwiaty są chętnie zapylane przez pszczoły. Do tego idealnie wpisuje się w charakter ogrodu rustykalnego. Same zalety, prawda?
Wiele osób szuka jednak sposobów na to, jak zwalczyć bluszczyk kurdybanek. Jeśli faktycznie mamy go za dużo (choć nie jest to roślina ekspansywna, nie zagraża naszym kwiatom i warzywom), trzeba usuwać ją ręcznie, Konieczne jest też pozbycie się jej z okolicy.
Gdybyście chcieli jednak rozważyć pozostawienie bluszczyka w swoim ogrodzie, przeczytajcie rozmowę z Małgorzatą Kalembą-Drożdż, dlaczego warto → Chwasty to dodatkowy plon, gratis od Matki Natury
Najczęściej zadawane pytania
Bluszczyk kurdybanek. Z czym można pomylić?
W teorii kurdybanek bluszczyk to roślina na tyle charakterystyczna, że trudno z ją pomylić z innym zielem. Doświadczony ogrodnik nie będzie miał żadnych wątpliwości.
Osoby, które dopiero stawiają pierwsze kroki w ogrodnictwie, mogą natomiast pomylić kurdybanek z jasnotą różową. O ile jednak liście obu roślin są podobne, o tyle mocno różną się ich kwiaty. W przypadku jasnoty są bladopurpurowe i mają dwuwargową budowę (warga górna jest ciemniejsza, dolna jest plamista).
Jak zbierać bluszczyk kurdybanek?
Zrywa się części nadziemne rośliny (liście, łodygi i kwiaty) w początkach jej kwitnienia (w maju i na początku czerwca). Najlepiej jest robić to ręcznie lub przy pomocy nożyczek.
Pamiętajmy też, by surowiec zbierać z miejsc oddalonych od ulic i torów kolejowych. Im bardziej naturalne miejsce, tym lepiej.