Makowiec to jedno z ciast, którego nie może zabraknąć na wigilijnym stole. Jaka jest jego symbolika? I jak zrobić makowiec, który się zawsze udaje? Przeczytajcie!
Makowiec: ciasto świąteczne i nie tylko
Przepis na makowiec dawniej znała chyba każda domowa gospodyni. To kulinarna tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. Wierzono bowiem, że ziarna maku przyciągają bogactwo. Stanowiły symbol pomyślności i płodności. Wierzono, że jeśli makowiec pojawi się wśród ciast na Boże Narodzenie, rodzina będzie miała zapewniony dobrobyt i szczęście w nadchodzącym roku.
→ Zobacz przepis na pierniki
Przygotowywano więc nie tylko makowce, ale też kutię, kluski z makiem oraz łamańce (kruche placuszki). Dziś grono to powiększyło się o makowiec japoński (z jabłkiem).
Mak mielony. Jak przygotować?
By zrobić makowiec, niezbędny jest mielony mak. Masę makową można co prawda kupić w puszce, jednak my odradzamy takie rozwiązanie. Dlaczego?
W wielu produktach tego typu mak i bakalie stanowią tylko połowę wszystkich składników. Uzupełniają je m.in. syrop glukozowo-fruktozowy, skrobia modyfikowana, mąka pszenna, błonnik bambusowy, aromat i kwas cytrynowy (E 330) oraz woda i substancje konserwujące (najczęściej dwutlenek siarki). Nie brzmi smacznie i zdrowo, prawda?
Zdecydowanie lepiej jest poświęcić pół godziny i przygotować masę do makowca samodzielnie. Wiemy wówczas, co jest w środku, a i smak ciasta jest zdecydowanie lepszy.
→ Przeczytaj również: Potrawy wigilijne: co przygotować na świąteczny stół?
Makowiec – przepis
Makowiec
Składniki
Masa makowa
- 400 g suchego maku niebieskiego
- 400 ml mleka
- 75 g śmietanki kremówki 30 proc.
- 60 g masła 2 białka
- 220 g miodu
- 2 łyżki soku z cytryny
- 3 łyżki rumu
- 1 laska wanilii
- 100 g migdałów
- 100 g orzechów włoskich łuskanych
- 100 g rodzynek sułtańskich
- 100 g skórki pomarańczowej smażonej opcjonalnie
- 2 białka
Ciasto
- 13 g świeżych drożdży
- 40 g miodu
- 100 ml mleka
- 225 g mąki orkiszowej
- szczypta soli
- 75 g masła
- 2 żółtka
Dodatkowo
- 2 arkusze papieru do pieczenia
- 1 białko jajka
- 1 łyżka oleju roślinnego
Przygotowanie
Masa makowa
- Zagotuj mleko. Dodaj suchy mak, a następnie praż na małym ogniu przez około 15 min, mieszając od czasu do czasu. Płyn powinien całkowicie odparować. W przeciwnym razie odcedź mak.
- Mak wystudź i zmiel 2-krotnie w maszynce lub blenderze.
- Śmietankę, masło i miód zagrzej i rozpuść. Przelej do maku razem z rumem, sokiem z cytryny i wydrążoną zawartością laski wanilii.
- Migdały sparz i obierz ze skórki. Rodzynki sparz i odsącz. Orzechy pokrój na mniejsze kawałki. Wszystkie bakalie (także skórkę pomarańczową, jeśli używasz) dodaj do masy i wymieszaj.
- Białka ubij na sztywno i dodaj do masy makowej, delikatnie wymieszaj.
Ciasto
- Drożdże rozetrzyj z miodem w szklanym naczyniu. Dodaj ciepłe mleko, wymieszaj. Posyp 1 łyżką mąki. Przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce do wyrośnięcia (na około 10-20 min, do podwojenia objętości).
- Kiedy ciasto będzie rosło, w mikserze umieścić mąkę, sól i pokrojone na kawałki masło. Zmiksuj.
- Dodaj żółtka i wyrośnięty zaczyn. Ciasto wyrabiaj ok. 3 min, ręcznie lub mikserem, jeśli ma funkcję do wyrabiania ciasta drożdżowego.
- Ciasto podziel na 2 części. Każdą część rozwałkuj na prostokąt o szerokości 20 cm i długości 30 cm. Posmaruj roztrzepanym białkiem, a następnie na każdy prostokąt nałóż połowę masy makowej. Przy długim górnym brzegu zostaw ok. 2 cm wolnego ciasta, a przy bocznych – ok. 1 cm.
- Srucle zwiń dość ciasno, zaczynając do dolnego długiego brzegu. Boki zlep i zwiń pod spód.
- Dwa arkusze papieru do pieczenia posmaruj olejem. W każdy z nich zawiń makowiec. Brzeg ciasta powinien być na spodzie, a między papierem a ciastem powinno być 1,5 cm wolnej przestrzeni.
- Makowce odstawić do wyrośnięcia na ok. 15 min. W tym czasie nagrzej piekarnik do 180°. Piecz ok. 50 min.
- Makowce ostudź i delikatnie odwiń z papieru. Możesz udekorować je lukrem i posypać posiekanymi orzechami.
Makowiec: jak zrobić?
Pamiętaj, że:
- nadmiar masy makowej możesz zamrozić i przechowywać nawet rok,
- w lodówce możesz ją trzymać w szklanym naczyniu przez tydzień,
- do masy możesz dodać ulubione bakalie (polecamy bakalie ekologiczne) i orzechy, np. włoskie; idealne będą też: suszona żurawina, miechunka, morele, daktyle, miękkie figi, jagody goi lub morwa biała,
- gotowe ciasto możesz polać lukrem lub polewą czekoladową.
→ Zobacz przepis na makowiec bezglutenowy
Jak zrobić lukier?
Najlepszy będzie lukier królewski. By go przygotować, wlej do kubka 3 łyżki wody i 8-10 łyżek cukru pudru.
→ Przeczytaj również: Ozdoba świąteczna DIY: jak ją zrobić?
Jak zrobić polewę z czekolady?
Do rondelka przelej 200 ml śmietanki kremówki i dodaj dwie połamane w kostki czekolady deserowe. Podgrzewaj i mieszaj aż czekolada się rozpuści, a masa stanie się jednolita.
Możesz też skorzystać z podpowiedzi Violi Grzelki, autorki książek „Mamucie Przysmaki”, która polewę robi następująco:
3 łyżki śmietany (18 proc.), 3 łyżki cukru, 3 łyżki kakao i łyżeczkę spirytusu lub octu spirytusowego (10 proc.) zagotowuje i miesza, aż wszystko połączy się w jednolitą masę. Po chwili przestudzenia, polewę trzeba szybko rozsmarować na powierzchni ciasta (by nie zdążyła zgęstnieć).
