Co zrobić z maślaków, które obok prawdziwków i podgrzybków, są najczęściej zbierane przez grzybiarzy? Czy nadają się wyłącznie do marynowania? A może są odpowiednie na sos grzybowy? Sprawdzamy!
Co zrobić z maślaków?
Maślak zwyczajny rośnie w lasach sosnowych od sierpnia do października. Nie straszne mu piaszczyste ziemie, można go też spotkać przy drogach. Rzadko kiedy występuje pojedynczo – zdarza się, że znalezienie jednego okazu szybko pozwala zapełnić cały koszyk.
→ Przeczytaj również: Jak suszyć grzyby w piekarniku?
Jest to grzyb smaczny, ale dość problematyczny: obieranie go ze śluzowatej skórki jest sporym utrudnieniem. Błona pokryta mazią do wszystkiego się klei, a ręce później trudno domyć. Wielu grzybiarzy to jednak nie odstrasza. I słusznie, bo z maślaków można przygotować wiele smacznych dań.
W tej rodzinie grzybów występuje:
- maślak zwyczajny,
- maślak żółty,
- maślaczek pieprzowy,
- maślak sitarz,
- maślak ziarnisty,
- maślak pstry.
Wszystkie te grzyby są jadalne.
Jak wygląda maślak zwyczajny?
- kapelusz ma od 4 do 12 cm średnicy, jest ciemnobrązowy, młody ma półkulisty kształt, a starszy jest parasolowaty,
- rurki są jasnożółte,
- trzon jest biały i sprawia wrażenie brudnego (ma brązowe plamki),
- miąższ jest biały, neutralny w smaku.
Czy maślaki trzeba obierać ze skóry?
Jeden grzybiarz powie tak, inny nie. Tych pierwszy jest jednak zdecydowanie więcej, choć faktycznie obieranie maślaków to dla wielu prawdziwe utrapienie. Zaleca się jednak to robić, bo śluz pokrywający skórę tych grzybów nie jest co prawda trujący, ale bardzo ciężkostrawny dla naszego układu pokarmowego. I to do tego stopnia, że u osób wrażliwych może wywołać gastryczne dolegliwości.
→ Przeczytaj również: Grzybów w polskich lasach nie brakuje. Rozmowa z Zofią Leszczyńską-Niziołek, autorką książki „Polowanie na grzyby: od borowika do grzybowej”
Jest jednak sposób, by ułatwić sobie obieranie maślaków. Wystarczy przygotować rozwór wody i soli (10:1), w którym zanurzamy grzyby i zostawiamy np. na całą noc (śluz rozpuści się w słonej wodzie). Tak przygotowane maślaki nadadzą się jednak wyłącznie do marynowania, bo podczas duszenia się rozpadną.
→ Przeczytaj również: Czy dzieci mogą jeść grzyby?
Jaka potrawa z maślaków?
Przejdźmy teraz do konkretów: co zrobić z maślaków, jeśli mamy ich cały koszyk (a tak jest najczęściej, bo jak już pisaliśmy, grzyby te prawie nigdy nie rosną same)? Większość grzybiarzy decyduje się na marynowanie maślaków. Podstawą zalewy jest tu ocet (proporcje uzależnione są od preferencji smakowych), dodaje się do niej również liście laurowe, ziele angielskie, pieprz ziarnisty, cukier i sól (moja babcia dodawała też cebulę i gorczycę). Do tak przygotowanej marynaty wrzuca się krótko obgotowane grzyby (1-2 min), następnie gotuje 5 min, wrzuca do słoików i zalewa wrzącą jeszcze zalewą.
Najczęściej maślaki w occie (jak i inne marynowane grzyby) się pasteryzuje, ale jeśli mamy w planach zjeść je przed upływem roku, nie jest to konieczne.
→ Przeczytaj również: Pasteryzacja w piekarniku krok po kroku
A może maślaki w śmietanie?
Grzyby w śmietanie to szybka i smaczna potrawa, którą najczęściej przygotowuje się tuż po powrocie z lasu (świeże grzyby są tu bowiem najlepsze). Nadadzą się tu również maślaki (same lub w towarzystwie podgrzybków, borowików).
W pierwszej kolejności trzeba je obrać i usunąć z nich skórkę, następnie gotować 10-15 minut, odcedzić na durszlaku i przelać zimną wodą.
Przygotowujemy sos: na maśle klarowanym (→ zobacz, jak zrobić masło klarowane) podsmażamy cebulkę, ewentualnie przeciśnięty przez praskę ząbek czosnku, dodajemy grzyby i smażymy przez 5-7 minut, regularnie mieszając. Wlewamy gęstą śmietanę albo dodajemy mascarpone, doprawiamy solą i pieprzem, a przed podaniem natką pietruszki.
→ Przeczytaj również: Jak wygląda kania?
Jak zrobić sos z maślaków?
Sos z maślaków przygotowuje się podobnie jak z innych gatunków grzybów. W pierwszej kolejności trzeba je obrać i oczyścić, następnie pokroić i wrzucić na głębszą patelnię z usmażoną wcześniej cebulką. Całość dusić 10-15 min w niewielkiej ilości wody z przyprawami (listkiem laurowym, zielem angielskim, pieprzem i solą). Na koniec dodajemy śmietanę z 1-2 łyżkami mąki. Jeśli sos jest za gęsty, można dodać niewielką ilość wody.
→ Zobacz, jak zrobić sos grzybowy
Tak przygotowane danie z maślaków jest dobrym dodatkiem do makaronu, kaszy i różnych gatunków mięs.
Ile gotować maślaki?
Maślaki to dość miękkie grzyby, więc wystarczy im 15-20 minut gotowania (czas zaczynamy odliczać od momentu zagotowania się wody).
→ Przeczytaj więcej na temat mrożenia grzybów
Jak gotować maślaki?
W zależności od tego, jakie danie danie z maślaków przygotowujemy, nieco inaczej będziemy je gotować. W przypadku marynowanych grzybów potrzebna jest zalewa z przyprawami, ale z maślaków można też ugotować zupę grzybową.
Warto jednak zawsze pamiętać, że:
- maślaków, jak i innych grzybów, nie myjemy przed gotowaniem,
- gotowane grzyby solimy pod koniec gotowania,
- wytrącającą się w trakcie gotowania pianę należy ściągać,
- grzyby gotujemy pod przykryciem, uważając, by nie wykipiały.
