Sok z brzozy, nazywany też bzowiną i oskołą, to niezwykle cenny płyn, jaki można pozyskać u progu wiosny. W smaku przypomina świeżą, lekko słodkawą wodę bez wyraźnego aromatu. Co jednak ważne, ma wiele cennych wartości odżywczych. Sprawdzamy, jakie właściwości ma sok z brzozy i w jaki sposób go pozyskać.
Sok z brzozy – właściwości
Polskie lasy mają nam wiele do zaoferowania. Jest w nich nie tylko pięknie i można znaleźć ukojenie, ale też oferuje nam surowce o działaniu leczniczym. Jednym z nich jest doskonale znany naszym przodkom sok z brzozy. W medycynie ludowej zalecano stosować go w leczeniu chorób skóry i nerek oraz w zaburzeniach funkcji rozrodczych. To też kolejny, obok czosnku niedźwiedziego, naturalny składnik diety wzmacniającej odporność na przednówku.
Woda brzozowa jest bogatym źródłem magnezu, wapnia, żelaza, fosforu, potasu, miedzi oraz witamin, zwłaszcza witaminy C oraz witamin z grupy B. Sporo w nim też związków polifenolowych, kwasów organicznych i cukru.
Warto dodać, że drzewo w całości jest niezwykle cenne. Prozdrowotne właściwości medycyna ludowa przypisywała również jej liściom i korze.
Oskoła – zastosowanie
Nasi przodkowie po sok z brzozy sięgali z powodów czysto praktycznych. W większości gospodarstw kończyły się już zimowe zapasy, a na świeże warzywa i owoce trzeba było jeszcze poczekać. Sok brzozy pozwalał im uzupełnić niedobory witamin i minerałów, a przy tym dodawał sił i energii.
Polecano go też stosować przy kłopotach z układem moczowym, zwłaszcza przy małej diurezie (działa moczopędnie). Wiadomo również, że wykazuje działanie przeciwgorączkowe i spazmolityczne. Wspomaga rozpuszczanie złogów w nerkach i drogach moczowych. Usprawnia też przemianę materii.
Jest dobrym elementem profilaktyki artretyzmu, podagry, szkorbutu i anemii. Wspomaga gojenie się ran. Oczyszcza wątrobę i dodaje energii witalnej. Ze względu na obecność wielu witamin i minerałów, poleca się go rekonwalescentom.
Dawniej brzozowy sok wykorzystywano również jako kosmetyk. Kobiety oczyszczały nim cerę, by nadać jej elastyczności i odpowiednio ją nawilżyć. Wcierano go też w skórę głowy, by pobudzić cebulki włosa do wzrostu.
Sok z brzozy. Kiedy zbierać?
Sok brzozy zaczyna płynąć w drzewie na przedwiośniu, kiedy temperatura w dzień zaczyna wynosić ok. 8°C, czyli najczęściej na przełomie marca a kwietna. Wtedy też można próbować ją pozyskać. Sposobów na to jest kilka:
- Możemy wwiercić się w pień drzewa na głębokość 0,5-1 cm, następnie włożyć w otwór rurkę pod kątem 45°, pod którą podkładamy naczynie (metoda ta zwiększa jednak ryzyko infekcji grzybowych drzewa).
- Robimy nacięcie w kształcie litery V, u dołu podkładamy metalową rurkę lub słomkę oraz miskę lub butelkę.
- Odginamy brzozową gałązkę (najlepiej grubości palca) z obciętym wierzchołkiem i wkładamy ją do butelki (to najbardziej czasochłonna metoda pozyskiwania wody brzozowej).
Wiele osób martwi się, że zbierając sok z brzozy, niszczy drzewo i naraża je na infekcje grzybowe. Natura, dając nam ten wyjątkowy składnik, zadbała jednak również o roślinę. Nacięcia same się goją po kilku dniach, a specjaliści podkreślają, że zabiegi pozyskiwania wody nie osłabiają żywotności drzewa.
Warto też pamiętać, że:
- W nocy sok z brzozy praktycznie nie płynie (chyba że jest bardzo ciepła)
- Najwięcej wody z drzewa pozyskamy od strony południowej, na którą pada najwięcej słońca.
- Jeśli mamy wybór, pozyskujmy sok z brzozy, która rośnie na otwartej przestrzeni (z dala od innych drzew).
- Oskołę pozyskuje się z drzew zdrowych, nieosłabionych, rosnących w czystych rejonach.
- Zbór kończymy w czasie, kiedy na gałęziach zaczną pojawiać się młode liście brzozy.
- Pozyskiwanie soku z brzozy powinno być odpowiedzialne. Bierzmy od natury tylko tyle, ile jesteśmy w stanie wypić.
Sok z brzozy – jak pić i przechowywać?
Oskoła najlepiej smakuje na świeżo. Wtedy też ma najwięcej witamin i minerałów. W smaku jest słodka i orzeźwiająca. Jej nadmiar należy przechowywać w lodówce, ale nie dłużej niż cztery dni. Jeśli zmętnieje, to znaczy, że rozpoczął się proces fermentacji i taki sok nie jest już dobry do spożycia.
Jeśli decydujemy się na zakup gotowego soku, znajdźmy taki, który nie zawiera konserwantów i jest naturalnie słodki. By zachować jego świeżość na dłużej, producenci (również z certyfikatem ekologicznym) mogą dodawać do niego kwas cytrynowy.
Uwaga: oskoła nie powinna być spożywana przez osoby, które mają alergię na pyłki.
