O układzie limfatycznym (chłonnym) nie wiemy zbyt dużo. To najmniej znany ludzkości układ organizmu człowieka. Często traktujemy go po macoszemu. To błąd! Jakie funkcje pełni układ limfatyczny? Co to jest limfa? I jak jej zastój wpływa na nasze zdrowie, wygląd i samopoczucie?
Budowa układu limfatycznego
Układ limfatyczny to niewidoczny mechanizm, który na co dzień wykonuje tytaniczną pracę: oczyszcza każdą komórkę ludzkiego ciała i odpowiada za zachowanie równowagi płynów w organizmie. A mimo to niewielu z nas ma na jego temat jakąkolwiek wiedzę. Ze szkoły pamiętamy lekcje biologii na temat układu krwionośnego, ale czy przypominamy sobie coś na temat układu limfatycznego, choć jest dwukrotnie większy?
W skład centralnych narządów limfatycznych wchodzą szpik kostny i grasica. To tu namnażają się, różnicują i wstępnie dojrzewają limfocyty, strażnicy naszej odporności. Węzły chłonne, śledziona, migdałki i grudki chłonne związane z układem pokarmowym i oddechowym to elementy obwodowych narządów limfatycznych.
Przeczytaj: 7 produktów, które szkodzą trzustce
Układ limfatyczny zbudowany jest warstwowo. W skórze właściwej, tuż pod naskórkiem, znajdują się powierzchowne naczynia limfatyczne, które biegną wzdłuż sieci żył. Narządy i wewnętrzne rejony ciała drenują głębokie naczynia limfatyczne.
Największym naczyniem limfatycznym człowieka jest przewód piersiowy. Biegnie z przodu tułowia, od brzucha do lewej żyły podobojczykowej.
Jakie funkcje pełni układ limfatyczny?
Układ limfatyczny ma bardzo duże znaczenie w kontekście naszej odporności, m.in. produkuje białe krwinki, ale też:
- oczyszcza organizm (w bardzo dużym uproszczeniu: układ limfatyczny to swego rodzaju system uzdatniania – wychwytuje bakterie i toksyny),
- stanowi ważny element układu krwionośnego,
- pochłania tłuszcz i kwasy tłuszczowe z jelit, następnie transportuje je z powrotem do krwioobiegu,
- utrzymuje równowagę wody w organizmie.
Sprawne funkcjonowanie układu limfatycznego jest bardzo ważne dla naszego zdrowia. To właśnie jej krętymi korytarzami przemieszczają się komórki odpornościowe.
Co ciekawe, limfa – w przeciwieństwie do układu krwionośnego, które ma w swojej strukturze najdoskonalszą pompę, czyli serce – napędzana jest siłą pulsowania sąsiadujących tętnic, skurczów mięśniowych i oddychania. Wytworzone w ten sposób ciśnienie popycha limfę w stronę serca.
Węzły chłonne. Dlaczego mogą się powiększać?
Elementem układu limfatycznego są węzły chłonne. To w nich białe krwinki – makrofagi i limfocyty – eliminują drobnoustroje z płynu śródmiąższowego. Stanowią więc pierwszą linię obrony. Są też miejscem, w którym namnażają się limfocyty i gdzie ma miejsce reakcja immunologiczna.
W ciele człowieka jest rozlokowanych od 500 do 800 węzłów chłonnych, zazwyczaj skupionych w tkance tłuszczowej wokół żył. W węzłach chłonnych bakterie i wirusy natykają się na komórki odpornościowe, dzięki czemu organizm może przygotować błyskawiczną odpowiedź immunologiczną. Są nie większe od ziarna grochu lub fasoli, lecz nieustannie skanują twoje wnętrze, chroniąc cię przed niepożądanymi gośćmi. Kiedy są zdrowe, ich średnica mierzy od 2 milimetrów do 2,5 centymetra
– czytamy w książce „Limfa” Lisy L. Gainsley.
W trakcie infekcji węzły chłonne mogą się powiększać (ze względu na wyższą zawartość białych krwinek). Mogą też być bolesne. Objaw ten jednak ustępuje wraz z chorobą. Ale uwaga: powiększone węzły chłonne, zwłaszcza niebolesne, nieprzesuwające się – w każdej sytuacji wymagają konsultacji z lekarzem.
Co osłabia układ limfatyczny?
Niekiedy jednak układ limfatyczny nie pracuje sprawnie. Winę za taki stan rzeczy może stanowić nadmiar zanieczyszczeń, który prowadzi do niewydolności transportowej limfy (chłonki). Jej przepływ może też upośledzić operacja, usunięcie węzłów chłonnych i radioterapia w leczeniu onkologicznym, a także wstawienie endoprotezy biodra. Nie bez znaczenia są też zabiegi plastyczne, np. lifting twarzy.
Na układ limfatyczny wpływ mają też zanieczyszczenia środowiskowe, a tych w naszym otoczeniu jest wiele. Bardzo niebezpieczny jest azbest (nadal obecny na dachach budynków mieszkalnych), ale też stosowane w rolnictwie pestycydy i herbicydy oraz pleśń. Na cenzurowanym są też składniki domowych środków czyszczących, zwłaszcza kiedy wchodzą ze sobą w reakcje.
Masaż limfatyczny. Czy działa?
W ostatnim czasie bardzo popularny stał się masaż limfatyczny. W dużym uproszczeniu polega na tym, by poprzez ucisk i pocieranie skóry przepchnąć zastój limfy, a tym samym udrożnić jej przepływ. To ma zminimalizować obrzęk, zmniejszyć stan zapalny, ale też przywrócić skórze jędrność i blask. Pozwala też zredukować cellulit i oczyścić organizm.
Na temat (auto)masażu limfatycznego wiele napisała Lisa L. Gainsley w swojej książce „Limfa”. Przekonuje w niej, że:
(…) automasaż limfatyczny wspomaga wydalanie toksyn, a wykonywany regularnie przeciwdziała ich gromadzeniu się w organizmie i niszczeniu jego układów.
Masaż limfatyczny twarzy to z kolei alternatywa dla drogich zabiegów kosmetycznych i operacji plastycznych. Okazuje się bowiem, że za pomocą odpowiedniej sekwencji ruchów możemy nadać skórze jędrności i pięknego wyglądu.
Zaburzenia pracy układu limfatycznego są widoczne na naszych twarzach. Worki pod oczami, obrzęki na policzkach, szyi i dekolcie spowodowane zaburzeniem przemiany materii na skutek diety, zmian hormonalnych, osłabiona i ziemista cera to charakterystyczne objawy, z którymi boryka się wiele osób
– tłumaczy Barbara Krakowska, terapeutka twarzy, która na co dzień wykonuje masaż limfatyczny. I dodaje:
Masaż limfatyczny z jednej strony pozwoli na usunięcie toksyn, stanów zapalnych i zastojów, z drugiej zaś umożliwi ponowne napełnienie naczyń limfatycznych. Dzięki temu twarz stanie się bardziej odświeżona i dotleniona, wzmocni się elastyczność skóry, a zmarszczki zostaną spłycone. Wymasowana twarz stanie się wypoczęta i zyska młodszy wygląd.
Masaż limfatyczny to łagodny i relaksujący masaż, który pozwala nam zadbać o zdrowie i wygląd. Ma pozytywny wpływ na cały organizm. Z kolei zabieg manualnego drenażu twarzy to m.in. element liftingujących masaży takich jak Kobido, gdzie w połączeniu z innymi technikami pracy mięśniowo-powięziowymi i zaawansowanymi technikami liftingującymi daje spektakularne efekty odmłodzenia już po pierwszych zabiegach.
Układ limfatyczny łączy się ze wszystkimi układami ludzkiego organizmu – w tym nerwowym, trawiennym i hormonalnym – a jego rozległe rozgałęzienia oplatają szczelnie całą mapę ludzkiego ciała, tworząc zawiłą sieć połączonych rzek
– przekonuje Lisa L. Gainsley. Jej książka „Limfa” pokazuje, że dbanie o zdrowie wcale nie musi być skomplikowane i pełne wyrzeczeń, wręcz przeciwnie: relaksujący masaż nie tylko zminimalizuje skutki stresu, ale też pozwoli cieszyć się pięknym wyglądem.
