Trzustka pełni w organizmie wiele istotnych funkcji. Położona jest zaotrzewnowo, ma kilkanaście centymetrów długości i waży ok. 90 g. Najczęściej o niej zapominamy, zupełnie o nią nie dbając. To błąd, który może być dla nas niezwykle bolesny.
Zdrowa trzustka – o tym musisz pamiętać!
Problemy z trzustką są bardzo dotkliwe. Uczą dyscypliny i wymagają wielu wyrzeczeń. Można im jednak zapobiec, o ile będzie się przestrzegało zaleceń lekarza i dbało o swoją dietę. Jest bowiem cała lista produktów, które niekorzystnie działają na trzustkę.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o diecie trzustkowej – sprawdź ten artykuł na FajneGotowanie.pl
1. Alkohol
To główny winowajca problemów z trzustką. Odpowiada za 80 proc. zachorowań na ostre zapalenie trzustki. Alkohol uszkadza niemal wszystkie narządy. O ile jednak wątroba jest zdolna do regeneracji, o tyle trzustka ma z tym duży problem. Toksyczne substancje niszczą jej komórki, zwłaszcza te, które odpowiedzialne są za produkcję enzymów trawiennych.
Czy zatem każda ilość alkoholu jest szkodliwa? Wszystko zależy od tempa naszego metabolizmu oraz współwystępujących chorób. Lamka wina wypita kilka razy w miesiącu nie powinna nam zaszkodzić. Problem pojawia się wówczas, gdy po wysokoprocentowe napoje sięgamy regularnie.
Osoby cierpiące na przewlekłe zapalenie trzustki nie mogą spożywać żadnych ilości alkoholu. W ich przypadku nawet mały kieliszek wina może być przyczyną silnego bólu brzucha.
2. Potrawy smażone
Smażony na smalcu kotlet wieprzowy? Taki rarytas może i jest smaczny, ale trzustka niekoniecznie za nim przepada. U pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki zaleca się przestrzeganie diety niskotłuszczowej. Ma to na celu ograniczenie postępującego włóknienia i zaniku tkanki gruczołowej, co może prowadzić do upośledzenia funkcji zewnątrzwydzielniczej trzustki i rozwoju cukrzycy.
W chorobach trzustki zaleca się spożywanie chudych gatunków mięs i ryb, np.
- cielęciny,
- jagnięciny,
- kury, kurczaka,
- indyka,
- dziczyzny,
- królika.
Z diety wyeliminować trzeba:
- wołowinę,
- wieprzowinę,
- mocno peklowane mięso,
- kaczkę,
- gęsinę,
- podroby, m.in. wątróbkę,
- baraninę.
Nie należy sięgać po mięso smażone, panierowane. Jest ono ciężkostrawne i może wywołać ból brzucha charakterystyczny dla chorej trzustki. Zdecydowanie lepszym pomysłem jest gotowanie na parze oraz pieczenie w folii bez dodatku tłuszczu.
Należy jednak pamiętać, że nie wolno z tłuszczu całkowicie rezygnować. Gdy zabraknie go w naszej diecie, upośledzone zostanie wchłanianie witamin A, D, E i K (pełnią one w organizmie szereg istotnych funkcji). Warto więc z umiarem sięgać po dobrej jakości oliwę z oliwek lub olej rzepakowy.
3. Słodycze
Chorej trzustce z czasem może zacząć towarzyszyć cukrzyca. Jeśli pojawia się ona w przebiegu przewlekłego zapalenia trzustki, wówczas mówi się o tzw. cukrzycy wtórnej. Jej wystąpienie jest uzależnione od wielu czynników, m.in. czasu trwania choroby czy wielkości zwapnień w obrębie tego narządu. W takim przypadku więc konieczne jest wprowadzenie odpowiedniej diety. Trzeba wyeliminować z niej produkty zawierające cukry proste, np. miód, dżem i syropy owocowe. Ograniczyć trzeba również spożycie słodyczy, zwłaszcza tych ze sklepowej półki. Zawierają one szereg substancji słodzących, m.in. syrop glukozowo-fruktozowy.
5. Surowe warzywa i owoce
Ta pozycja może niektórych zaskoczyć. Warzywa i owoce uchodzą bowiem za zdrowe i pełnowartościowe. Powinny być obecne w diecie każdego nas. Osoby, którym dokucza trzustka nie powinny jednak sięgać po te naturalne produkty w postaci surowej. Zwłaszcza jeśli po ich zjedzeniu pojawiają się takie objawy jak ból brzucha, wzdęcia, biegunka.
Ze spożywania warzyw i owoców nie wolno jednak całkowicie rezygnować. Najlepiej jest gotować je na parze, a z owoców przygotowywać kompot lub przecier.
Pacjenci z przewlekłym zapalaniem trzustki muszą na stałe wyeliminować z jadłospisu warzywa i owoce wzdymające:
- kapustę,
- cebulę,
- por,
- czosnek,
- suche nasiona roślin strączkowych,
- czereśnie,
- śliwki.
Ich spożycie jest możliwe jedynie w minimalnych ilościach i nigdy w postaci surowej.
6. Śmietana i sosy
Niestety, i te produkty nie są wskazane w diecie osób zmagających się z chorą trzustką. Są ciężkostrawne i mogą powodować ból tego narządu. Z tego samego powodu wyeliminować trzeba zasmażkę.
Na szczęście można temu zaradzić. Zamiast gęstego sosu na bazie śmietany można przygotować domowy dip, którego podstawowym składnikiem jest jogurt naturalny. Warto dodawać do niego zioła i przyprawy. Dla trzustki szczególnie korzystne są liście mięty zwyczajnej.
7. Podroby
Wszystkie podroby i produkty mięsne powinny być dobrej jakości. Niestety, parówki, salceson czy pasztetowa są często produkowane z dodatkiem wielu niekorzystnych dla zdrowia składników. Dużo w nich tłuszczu, który niekorzystnie wpływa na trzustkę. Z tego samego powodu nie zaleca się spożywania konserw rybnych i mięsnych.
Choroby trzustki
Problemy z trzustką stają się coraz powszechniejsze. Na uszkodzenie tego narządu wpływ ma bowiem wiele czynników, m.in.:
- nadmierne spożycie alkoholu,
- palenie tytoniu,
- choroby towarzyszące, np. kamica żółciowa, cukrzyca, zakażenia wirusowe i bakteryjne,
- zaburzenia autoimmunologiczne.
Ostre zapalenie trzustki objawia się uporczywym i silnym bólem w nadbrzuszu (może promieniować do pleców). Dolegliwość utrzymuje się przez wiele godzin, czasem nawet dni. Stopniowo przybiera na sile, a z czasem dołączyć do niej mogą nudności, wymioty i gorączka.
U części pacjentów ostre zapalenie trzustki może mieć bardzo gwałtowny przebieg. Objawia się wówczas tzw. „ostrym brzuchem”, czasem wstrząsem.
Najczęściej objawy ostrego zapalenia trzustki są poprzedzone spożyciem obfitego i tłustego posiłku, nierzadko z dodatkiem alkoholu.
Z kolei przewlekłe zapalenie trzustki to proces długotrwały. W jego przebiegu dochodzi do nieodwracalnych zmian morfologicznych w obrębie omawianego narządu. Na początku chory może nie odczuwać żadnych dolegliwości, z czasem jednak zaczyna mu towarzyszyć ból brzucha.
Przeczytaj także: Tarczyca. Czego potrzebuje aby poprawnie funkcjonować
Leczenie chorób trzustki polega na całkowitej abstynencji alkoholowej, diecie niskotłuszczowej oraz – u niektórych pacjentów – próbie leczenia przy pomocy preparatów enzymów trzustkowych.
Tekst zawiera linki partnerskie