Rzodkiewka nie jest szczególnie trudna w uprawie. Można mieć ją zawsze pod ręką. Jak się do tego zabrać? I jak dbać o uprawę rzodkiewki bez grama chemii? Przeczytajcie podpowiedzi doświadczonego ogrodnika.
Rzodkiewka w ogrodzie ekologicznym
Rzodkiewki to jedne z nowalijek, po które chętnie sięgamy spragnieni świeżych warzyw po zimie. Są chrupiące, ostre, bardzo zdrowe i można je wykorzystać nie tylko do kanapek (polecamy kiszone rzodkiewki lub przygotowane z nich surówki, z liści zaś można zrobić zielony koktajl).
→ Przeczytaj również: Kiełki rzodkiewki: właściwości i zastosowanie
I choć pęczek rzodkiewek nie kosztuje dużo (na lokalnym targu zapłacić za niego trzeba ok. 3-4 zł), nie mamy pewności, jak były uprawiane. To daje nam jedynie samodzielna hodowla. W przypadku rzodkiewek sprawdzi się nawet na balkonie, do czego zachęcamy, zwłaszcza że krótki okres wegetacji zapewnia szybkie uzyskanie satysfakcjonujących plonów.
Jest jednak jedno „ale”: roślina bywa kapryśna podczas uprawy. Główki często pękają, gdy jest długotrwała susza i gniją, gdy są zalewane. Mimo to nasz klimat sprzyja uprawie rzodkiewki i warto wprowadzić ją do swojego przydomowego warzywnika.
→ Zobacz przepis na owsiankę z rzodkiewką
Najczęściej wybierane odmiany rzodkiewki to:
- Celesta F1 – jedna z najbardziej popularnych odmian w Polsce. Odporna na wiele chorób oraz na pękanie korzenia. Liście tej odmiany są małe i krótkie. Rzodkiewka jest intensywnie czerwona i kulista.
- Helena F1 – odmiana nadaje się najlepiej do uprawy latem. Liście są ciemnozielone, krótkie i wytrzymałe. Rzodkiewka czerwona i okrągła.
- Expo 25T – odmiana, której korzenie są w kształcie cylindrycznym, czerwone z białym końcem, błyszczące. Liście średniej wielkości, ciemnozielone. Odmiana posiada tolerancję na mączniaka rzekomego.
- Fomax – odmiana wczesna, polecana do upraw pod osłonami i do doniczki. Korzeń w kolorze karminowym.
Do popularnych odmian należą też:
- czerwone – ‘Saxa’, ‘Carmen’, ‘Krasa’, ‘Rowa’, ‘Opolanka’, ‘Fiesta’,
- czerwone z białym końcem – ‘Krakowianka’, ‘Szkarłatna z Białym Końcem’, ‘Tetra Iłówiecka’,
- dwukolorowe – ‘Silesia’, ‘Warta’ i ‘Mila’,
- biała – ‘Sopel Lodu’
- żółta – ‘Zlata’.
Rzodkiewka. Jak uprawiać w ogrodzie?
Rzodkiewka jest to odmiana rzodkwi zwyczajnej. W Polsce uprawia się ją jako roślinę jednoroczną. Jej okres wegetacji jest krótki, częścią jadalną są korzenie oraz młode liście. Roślina należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae).
Rzodkiewka jest dość łatwa w uprawie, a jeżeli zapewnimy jej optymalne warunki, plony będą bardzo satysfakcjonujące. Warto pamiętać, że:
- Roślina preferuje stanowiska słoneczne, na zupełnie zacienionych nie będzie wschodzić.
- Nasłonecznienie ma również wpływ na walory smakowe. Wysokie temperatury nie służą uprawie rzodkiewki, zdecydowanie lepiej wpływają na nią temperatury panujące wiosną i jesienią niż latem.
- Podłoże powinno być dość lekkie, żyzne i próchnicze. Jeżeli mamy do czynienia z ciężkimi glebami, bardzo często prowadzi to do deformacji korzeni.
- Rzodkiewka znosi lekkie zakwaszenie gleby, w przypadku bardzo niskiego pH, konieczny jest zabieg wapnowania.
- Utrzymanie prawidłowej wilgotności jest bardzo ważne w uprawie wysokiej jakości korzeni rzodkiewki. Plantacja wymaga umiarkowanego i regularnego podlewania, dzięki temu korzenie nie są łykowate.
- Roślina jest tolerancyjna na niskie temperatury.
- Gleba przed wysiewem rzodkiewki powinna być wcześniej dokładnie oczyszczona z resztek pożniwnych, przekopana oraz wyrównana. Roślina nie wymaga dużego nawożenia, jednak warto raz na jakiś czas zastosować nawożenie organiczne.
- Rzodkiewka uprawiana jest w drugim roku po oborniku. Polecana dawka to 4-5 kg/m2, użyta na jesień. Równie dobrze działa kompost zastosowany tuż przed wysiewem nasion.
Czas i sposób siewu rzodkiewki
Z racji tego, że rzodkiewka może być zarówno przedplonem, poplonem oraz plonem głównym, czas jej wysiewu trwa od marca do maja oraz od sierpnia do września. Wynika to też z tego, że warzywo jest bardzo czułe na światło (roślina długiego dnia). Długi dzień to sygnał dla niej, że powinna wydać kwiaty i nasiona. W momencie, gdy pojawiają się kwiatostany, nie ma szans na wzrost korzeni.
Wiosenny siew powinien się odbywać wówczas, gdy ziemia obeschnie, najlepiej partiami w odstępach co kilka dni. Aby roślinę nie uszkodziły mrozy, pole należy okryć agrowłókniną.
→ Przeczytaj również: Nowalijki w kosmetyce. Zadbaj o siebie na wiosnę!
Siew przeważnie wykonuje się w rzędach, ręcznie. Zalecana rozstawa to: 10-20 cm między rzędami i 4-5 cm w rzędzie. Zbyt gęsty siew powoduje zniekształcenie korzeni. Nasiona umieszczamy w rowkach lub dołkach na głębokości 1-2 cm, przysypujemy ziemią i lekko ugniatamy. Całą plantację po siewie należy obficie podlać. Rzodkiewka kiełkuje już w 3-4°C (optimum to 12°C). Roślina wschodzi bardzo szybko po około 4-6 dniach. Wytrzymuje spadki temperatur nawet do -4°C.
Rzodkiewka może być uprawiana również pod osłonami oraz w pojemnikach. Wtedy łatwiej jest nam sterować zarówno temperaturą, jak i dostępem do światła. Podłoże w takiej uprawie powinno być piaszczysto-gliniaste, przewiewne i żyzne.
Korzystne i niekorzystne sąsiedztwo dla rzodkiewki
Rzodkiewka to roślina z rodziny kapustowatych, pamiętajmy więc o tym, by dokonywać minimum 4-letnich przerw w uprawie na tym samym polu roślin z tej rodziny. Unikniemy dzięki efektu zmęczenia gleby oraz nagromadzenia się patogenów i szkodników, które będą atakować naszą plantację (więcej na ten temat przeczytasz → Choroby i szkodniki rzodkiewki oraz ekologiczne metody ich zwalczania).
Roślina ma dość niskie wymagania pokarmowe, dlatego można ją sadzić po warzywach, które mają znacznie większe wymogi. Dzięki temu zachowamy balans uprawowy na danej ziemi.
Z racji tego, że rzodkiewka jest warzywem korzeniowym, powinno unikać się sadzenia jej po innych warzywach z tej rodziny, np. ziemniakach, selerze. Sprzyja jej natomiast sadzenie po roślinach liściowych, np. sałacie, rukoli, koprze.
Mimo tego, że rzodkiewka posiada krótki okres wegetacji, warto zadbać o korzystne sąsiedztwo innych roślin w jej uprawie. Dobrze wpływa na nią równorzędna uprawa marchwi, pora, szpinaku, pasternaku, fasoli, kalarepy czy pomidorów. Nie sprzyja jej za to towarzystwo ogórków i cebuli.
Pielęgnacja uprawy rzodkiewki
Zadbajmy przede wszystkim o regularne podlewanie (najlepiej deszczówką). Pamiętajmy jednak, aby zachować umiar: susza prowadzi do łykowacenia korzeni, natomiast zbyt duża wilgotność jest przyczyną chorób grzybowych oraz słabszego wybarwiania się rzodkiewki.
Ważne jest też odchwaszczanie, bo chwasty są silną konkurencją o wodę i składniki pokarmowe. W ich zlikwidowaniu pomoże systematyczne spulchnianie międzywęźli motyką lub kultywatorem (takie zabiegi zapewnią ponadto lepszą przepuszczalność podłoża).
Mimo tego, że rzodkiewka jest dość odporna na niskie temperatury, starajmy się przykrywać wcześnie wysiane nasiona agrowłókniną. Będą one szybciej i lepiej rosły. Jeżeli będziemy mieli do czynienia ze zbyt gęstym siewem, niezbędny będzie zabieg przerywania. Można go wykonać w fazie drugiego liścia oraz praktycznie przez cały okres wegetacji. Dzięki temu będziemy mieli regularny zbiór świeżych warzyw.
Czas i sposób zbioru rzodkiewki
Okres wegetacji rzodkiewki trwa mniej więcej 30-38 dni. Rośliny są gotowe do zbioru po 3-4 tygodniach od wysiewu, wszystko uzależnione jest od odmiany. Jeżeli dokonaliśmy siewu stopniowego, tak samo zbiór będzie stopniowy, co jednak daje nam regularny plon. Rzodkiewki pozostawione za długo w gruncie mogą parcieć, co oznacza, że tracą jędrność i starzeją się.
Jak przechowywać rzodkiewkę?
Rzodkiewka to warzywo, które nie mogą być długo przechowywane. Najlepiej spożywać ją na bieżąco.
Jeśli jednak nie zjemy całej porcji, włóżmy rzodkiewkę o lodówki lub przenieśmy ją do chłodnego pomieszczenia (spiżarni, piwnicy), gdzie temperatura wynosi 0-1°C, a wilgotność utrzymuje się na poziomie 95-98%. Takie warunki pozwalają rzodkiewce na zachowanie jędrności i dobrego wyglądu.
Uwaga: roślina ma tendencję do kumulacji azotanów w korzeniu, dlatego nie zaleca się jej przechowywać w workach foliowych.
Rzodkiewkę można również mrozić, ale traci wówczas wiele wody (staje się mało jędrna i nie wygląda atrakcyjnie). W takiej formie nadaje się wyłącznie do zup, dipów czy sosów. W zamrażalce umieszczajmy rzodkiewkę czystą i najlepiej stratą lub pokrojoną w plasterki.
