Teraz czytasz...
Ekologiczna uprawa pora zwyczajnego

Ekologiczna uprawa pora zwyczajnego

Ekologiczna uprawa pora? Czemu nie.Por (Allium ampeloprosum) jest to bardzo znane warzywo, jednak mam wrażenie, że ostatnimi czasy w Polsce mało doceniane. 

Por. Pochodzenie i właściwości odżywcze

Pochodzi z okolic Bliskiego Wschodu, do naszego kraju przywędrowało w średniowieczu. Jest to narodowy symbol Wali. Por to jeden ze składników włoszczyzny. Posiada dość ostry i charakterystyczny smak. Zawiera fosfor, wapń, cynk, potas, magnez, witaminy: C, B, A, E, K. Por podobnie jak cebula ma działania antyseptyczne, czyli odkażające i przeciwbakteryjne na organizm. Wspomaga trawienie, obniża poziom cukru we krwi. Z racji tego, że posiada łatwo przyswajalne żelazo można go stosować podczas leczenia anemii. Działa również na układ oddechowy, pomaga w walce z zalegającą wydzieliną (syrop z pora), leczy nieświeży oddech z ust. Por uznawany jest za afrodyzjak, wspomaga płodność u mężczyzn.

Niestety może powodować wzdęcia, dlatego nie poleca się go spożywać osobą z chorobą wrzodową lub kobietom w ciąży. Roślina dość dobrze rośnie w naszym klimacie, także polecana jest dla każdego kto marzy o swoich własnych, ekologicznych porach.

Warunki ekologicznej uprawy pora

Por należy do rodziny amarylkowatych (Amaryliidaceae). Warzywo jest rośliną dwuletnią.
W pierwszym roku wytwarza korzeń, skróconą łodygę (zwaną piętką) oraz długie liście.
W kolejnym roku wegetacji roślina produkuje kwiaty oraz nasiona. W ogródkach warzywnych przeważnie uprawiany jako roślina jednoroczna.

Warzywo jest łatwe w uprawie, nie ma dużych wymagań co do warunków uprawy. Preferuje stanowisko słoneczne, ciepłe, dalekie od przeciągów. Najlepiej czuje się na glebach gliniasto- piaszczystych z dużą ilością próchnicy, pH gleby powinno oscylować w granicy 6-7,5.

Do prawidłowego wzrostu pora konieczne są odpowiednie warunki wodne. Ważne, aby podłoże było umiarkowanie wilgotne, nie lubi suszy, roślina niezwykle wrażliwa jest na suszę zwłaszcza w okresie kiełkowania. Dobrze, aby podłoże było przewiewne, bez zastojów wody. Por jest dość wytrzymały co do warunków temperaturowych. Optimum dla niego to od 15 do 23 °C. Może wytrzymywać mrozy nawet do -15 °C.

Przygotowanie podłoża przed wysiewem

Podłoże przed wysiewem nasion powinno być dokładnie oczyszczone z resztek pożniwnych oraz chwastów, przeorane oraz wyrównane. Dla upraw pora bardzo ważne jest nie sadzenie go na polu po roślinach cebulowych, gdyż naraża go to na pojawienie się chorób i szkodników, na które podatny jest por. Przerwa w uprawie na tym polu roślin z tej samej rodziny powinna wynosić 4 lata. Przeważnie por siany jest w pierwszym lub drugim roku po zastosowaniu obornika. Dawka zalecana to mniej więcej 30-40t/ha (wszystko zależy od stanu gleby). Obornik może być zastąpiony przeoranymi jesienią nawozami zielonymi. Ważne aby to były rośliny bobowate np.: facelia lub gorczyca. Warzywo bardzo dobrze reaguje na nawożenie organiczne. Obejmuje to także kompost, który można stosować tuż przed siewem w dawce 10-15t/ha.

Por może być uprawiany z rozsady oraz z siewu wprost do gruntu.

Uprawa pora z rozsady

Uprawę z rozsady rozpoczyna się już w marcu i może potrwać to aż do maja (wszystko zależy o odmiany na jaką się decydujemy). Jeśli chcemy dokonać zbioru późnym latem i jesienią, nasiona siejemy w marcu, gdy chcemy mieć zbiór w kwietniu następnego roku wtedy nasiona siejemy w maju (z rozsady) i w lipcu (do gruntu).

Uprawa z rozsady wymaga skrzynek, doniczek, które przechowujemy w inspekcie lub w szklarni. Nasiona wysiewamy do skrzynek wypełnionych ziemią ogrodniczą lub torfem systemem rzutowym lub w rzędach. Całość możemy dodatkowo na początku przykryć słomą. Rozsadę utrzymujemy w temperaturze 15-20 °C. Rozsada jest gotowa do wysadzenia w grunt po 8-10 tygodniach. Przed tą czynnością dobrze jest zahartować rozsadę aby nie doszło do szoku termicznego. Rośliny, które będziemy wysadzać do gruntu powinny być zdrowe i wolne od szkodników, dobrze aby ich wysokość sięgała mniej więcej 15-20 cm. Sadzimy je w rzędy co 45 cm (odległość roślin w rzędzie 10-15 cm), na głębokość 6-8cm. Pora umieszczamy w ziemi aż do nasady zielonych liści. Po wysadzeniu ziemię delikatnie ugniatamy i obficie podlewamy.

Uprawa pora wprost do gruntu

Uprawę wprost do gruntu najwcześniej wykonuje się w kwietniu. Jest to metoda tańsza oraz o wiele mniej wymagająca. Jednak bardzo często plony są mniejsze. Nasiona umieszczamy w rządkach odległych od siebie o 30 cm na głębokość mniej więcej 1-2cm. Taki wysiew polecany jest dla odmian późnych. Pamiętajmy o tym aby naszą uprawę w ciągu całego okresu wegetacji dokładnie i regularnie podlewać oraz odchwaszczać.

Por. Korzystne i niekorzystne sąsiedztwo

Zmianowanie oraz uprawa współrzędna ma bezpośredni wpływ na powodzenie naszej plantacji pora. Sadzenie pora po roślinach cebulowych zupełnie nie sprzyja uprawie. Zwiększa to szanse pojawienia się chorób i szkodników atakujących pora. Dobrym przedplonem są rośliny kapustowate: dynia, cukinia, kapusta głowiasta biała. Dodatkowo por uznawany jest za doskonały przedplon dla innych warzyw. Pozostawia glebę w dobrym stanie. Jeśli chodzi o uprawę współrzędną pora najlepiej sadzić w towarzystwie marchwi, sałaty, selera, pomidora, truskawek, ogórków dobrze działa na niego również towarzystwo wszelakich ziół. Nie poleca się sadzenia pora w okolicy grochu, fasoli oraz buraków.

Sprawdź: ekologiczne sposoby na szkodniki i choroby w uprawie pora

Pielęgnacja

Por jest warzywem, które nie wymaga specjalistycznych zabiegów pielęgnacyjnych. Na początku uprawy należy zadbać o odpowiednią odległość miedzy roślinami. Jeśli zachodzi taka potrzeba warto przerywać pora. Dzięki temu nasze okazy będą większe, lepiej wybarwione. Przez cały okres wegetacji warzywo wymaga odchwaszczania, spulchniania międzywęźli oraz podlewania (koniecznie regularnie na początku założeni plantacji). Nie zapominajmy o dokładnym lustrowaniu naszych warzyw, gdyż szybkie usunięcie choroby roślin może uchronić resztę plantacji przed chorobą. Jeśli istnieje wystąpienie wysokiego przymrozku kiedy będziemy siać nasiona do gruntu, naszą plantację lepiej przykryć agrowłókniną. Ciekawym zabiegiem pielęgnacyjnym jest osypywanie. Polega na osypywaniu łodygi pora ziemią, od powierzchni podłoża do nasady liści. Dzięki temu dłuższa część pora będzie wybielona. Taki zabieg jest konieczny jeżeli uprawiamy pora na przezimowanie.

Zobacz także

lawenda, kwiaty lawendy

Czas i sposób zbioru

Okres wegetacji u pora może trwać od 70 nawet do 170 dni. Wszystko zależy o odmiany, czy są to przedstawiciele wczesne, średnio późne, późne. Zbiór odmian wczesnych odbywa się już w lipcu, te na zbiór późny we wrześniu i październiku. Okazy powinny być w pełni wykształcone i wybarwione aby później dobrze mogły się przechowywać. W amatorskiej uprawie zbiór dokonuje się ręcznie, najlepiej użyć do tego wideł płaskozębnych o szerokiej rozstawie. Wbijamy je w odległości 10-15cm od rośliny i podważamy. Dzięki temu por łatwo wyjdzie z ziemi. Okazy późne, ze względu na dużą wytrzymałość mogą zimować w gruncie, jednak okryjmy je agrowłókniną. Jednak zimą ze względu na bardzo twarde podłoże zbiór może być utrudniony.

Oczywiście przy wielkohektarowej uprawie do zbioru używa się kombajnu. Jest to metoda szybka jednak o wiele bardziej kosztowna.


Warunki przechowywania

Por to warzywo, które dość dobrze się przechowuje. Istnieje kilka opcji przechowywania.

Pory ze względu na dużą wytrzymałość na mrozy mogą być zostawione na zimę w polu. Jednak nie zawsze możemy w ciągu zimy dokonywać zbiorów gdyż ziemia jest bardzo twarda. Rośliny pozostawione w polu z byt długo aż do maja, wytwarzają pędy kwiatostanowe i tracą zupełnie wartość handlową.

Inna opcja to zbieranie warzyw i umieszczanie ich w lodówce lub w spiżarni. Temperatura przechowywania powinna oscylować w granicy 1-2°C. W takiej temperaturze por wytrzyma nawet do 3-4 miesięcy w stanie nienaruszonym.

Wiele osób praktykuje też przechowywanie pora w pomieszczeniu np.: kuchnia, ważne aby było to miejsce w miarę przewiewne. Wtedy por bez problemu może leżeć nawet do 7 dni. Pamiętajmy o tym, że jeżeli chcemy dłużej przechować warzywo powinno być ono nie uszkodzone, zdrowe oraz czyste i suche.

Por można przechowywać również w zagonach, dość ważne jest aby teren, na zagonie był suchy (jeśli chodzi na nim do zalegania wody, szybko prowadzi do gnicia warzyw). Pory umieszcza się w zagonach na taką głębokość aby zakryć wybieloną część. Zielona część roślin powinna wystawać ponad kopczyk. Całość okrywa się słomą lub innym materiałem służącym do izolacji. Por można również mrozić. Najlepiej pokroić go na mniejsze części i zamknąć w pojemniku lub torbie przeznaczonej do mrożenia warzyw.

Ciekawe odmiany pora

‘Juhas’

– jedna z najbardziej popularnych odmian pora, średnio wczesna. Posiada grubą łodygę, duże liście. Bardzo smaczna. Została nagrodzona Złotym Medalem MTP – Poznań Polagra 2005.
‘Bartek’ – odmiana późna, bardzo plenna. Odmiana zimująca w gruncie, daje dobre przerosty na wiosnę. Zarówno wykorzystuje się ją na rynek, świeży jak i do przetwórstwa.
‘Poulton F1’ – odmiana jesienna, zdecydowanie polecana na rynek świeży. Bardzo plenna odmiana, wyjątkowo odporna na wciornastki
‘Jumper F1’ – jest to odmiana wczesna, bardzo duża. Szybko i silnie rośnie. Polecana zwłaszcza do uprawy w gruncie. Niezwykle plenna, doskonale nadaje się do zamrażania.

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.