Wszystkie odmiany jabłek, jakie spotykamy na rynku, różnią się między sobą smakiem, strukturą, kolorem i przeznaczeniem kulinarnym. Jedne są idealne na szarlotkę, inne do jedzenia na surowo, jeszcze inne sprawdzą się w musach, sokach czy suszu. Po które więc sięgnąć? I na co zwracać uwagę przy ich wyborze?
Wszystkie odmiany jabłek a ich zastosowanie kulinarne
Nie każda odmiana jabłek nadaje się do każdego celu. Różnią się nie tylko smakiem, ale także strukturą, zawartością cukru, kwasowością czy soczystością. Dlatego warto wiedzieć, które jabłka wybrać do konkretnego zastosowania kulinarnego.
→ Zainspiruj się i sprawdź, co zrobić z jabłkami (sprawdzone pomysły i przepisy)
Jabłka deserowe – najlepsze do jedzenia na surowo
Jabłka deserowe to te, które najlepiej smakują na świeżo. Są słodkie, soczyste i przyjemnie chrupiące. Do tej grupy zaliczamy m.in. golden delicious, gala, rubin, jonagold czy fuji. To idealna odmiana jabłek do lunchboxa, jako zdrowa przekąska czy składnik sałatek.
Jabłka do przetworów (dżemów, musów i kompotów)
Do przetworów najlepiej sprawdzają się odmiany miękkie, kwaskowe, łatwo rozpadające się podczas gotowania. Wśród nich znajdziesz takie klasyki jak antonówka, reneta, papierówka, kosztela czy McIntosh. Są to tradycyjne odmiany jabłek nadają domowym przetworom intensywny smak i aromat.
→ Sprawdź przepis na kompot z jabłek, śliwek i moreli
Jabłka do szarlotki
Do ciasta polecane są odmiany, które nie rozpadną się w piekarniku. Sprawdzą się: szampion, cortland, jonagold, ligol, gloster czy elstar.
→ Polecamy szarlotkę z papierówek oraz szybką szarlotkę z chia. Zrób też tartę z jabłkami i kaszanką.
Jabłka do suszenia
Do suszenia najlepiej sprawdzają się jabłka twarde, o zwartej konsystencji i wyrazistym smaku. Warto sięgnąć po takie odmiany jak idared, boskoop, alwa czy szampion. Jabłka te zachowują kształt i naturalną słodycz po wysuszeniu, co czyni z nich idealną przekąskę na zimę.
Jabłka do soków
Soczyste odmiany jabłek to podstawa dobrego soku. Najlepiej sprawdzają się mieszanki jabłek słodkich i lekko kwaskowych, np. gala, jonagold, ligol, lobo czy cortland. Te polskie jabłka są pełne soku, łatwe w tłoczeniu i dają klarowny, naturalnie słodki napój.
→ Przeczytaj, dlaczego warto sięgnąć po jabłka ekologiczne
Jabłka do cydru
Produkcja cydru wymaga jabłek o odpowiedniej zawartości cukru, kwasowości i tanin. Najczęściej stosowane są specjalne odmiany cydrowe, ale z powodzeniem można użyć też mieszanki takich jabłek jak antonówka, gloster, melrose, boiken czy McIntosh.
→ Przeczytaj również: Cydr jabłkowy: produkcja, rodzaje i właściwości
Sezonowość odmian jabłek
Różne odmiany jabłek dojrzewają w innych porach roku. W zależności od sezonu zmienia się ich smak, trwałość i kulinarne zastosowanie.
Odmiany letnie
Odmiany jabłoni letnie pojawiają się jako pierwsze – zwykle od końca lipca do połowy sierpnia. Są soczyste, delikatne i często mniej trwałe, dlatego najlepiej smakują tuż po zerwaniu. Do najpopularniejszych należą:
- papierówka – klasyczna, lekko kwaskowa polska odmiana, idealna na kompoty i do jedzenia na surowo,
- early geneva (czerwona papierówka) – słodko-kwaśna, miękka,
- delbarestivale – aromatyczna i chrupiąca, przypomina nieco golden delicious,
- paulared – wczesna, miękka, doskonała do przecierów,
- arlet – to stosunkowo nowa odmiana jabłek o atrakcyjnym, intensywnie czerwonym kolorze skórki; charakteryzuje się słodko-kwaśnym smakiem oraz chrupiącym, soczystym miąższem.
Letnie odmiany jabłek są idealne do szybkiego spożycia, domowych przetworów i lekkich deserów.
Odmiany jesienne
Odmiany jesienne jabłek to jedne z najpopularniejszych odmian jabłek w Polsce. Zbierane są od września do października i często mają lepszą trwałość niż odmiany letnie. Wśród nich znajdziesz:
- cortland – soczysty i delikatny, świetny do szarlotki i suszenia,
- McIntosh – miękki, intensywnie pachnący, wykorzystywany w przetworach,
- gala – słodka i chrupiąca, jako deserowa i do soku,
- szampion – jędrna, uniwersalna,
- rubin – słodki, o intensywnym kolorze, świetny do jedzenia i pieczenia,
- lobo – bardzo soczysta, o lekko winno-słodkim smaku.
Odmiany zimowe
Zimowe odmiany jabłek to te, które można długo przechowywać (niektóre aż do wiosny). Ich smak często zyskuje z czasem, stając się łagodniejszy i bardziej wyrazisty. Są to m.in.:
- idared – twardy, kwaśno-słodki, świetny do pieczenia i soku,
- gloster – o gładkiej skórce i łagodnym smaku,
- ligol – duży, soczysty, długo zachowuje świeżość,
- jonagold i jonagored – soczyste, słodko-kwaśne,
- golden delicious – słodki, aromatyczny.
Stare i tradycyjne odmiany jabłek
Choć nowe odmiany kuszą wyglądem i trwałością, to właśnie tradycyjne odmiany jabłek wciąż cieszą się dużą popularnością wśród smakoszy i sadowników. To jabłka, które pamiętamy z dzieciństwa i które przywołują wiele wspomnień.
Wśród odmian starych jabłek znajdziemy zarówno jabłka deserowe, jak i te idealne do przetworów czy wypieków.
Kosztela to jedna z najstarszych i najbardziej cenionych odmian jabłek. Charakteryzuje się żółtą skórką, miękkim miąższem oraz bardzo słodkim smakiem, co czyni ją idealną na deser, szczególnie dla dzieci. Dojrzewa we wrześniu i najlepiej smakuje świeża, ponieważ nie nadaje się do długiego przechowywania.
Szara Reneta to z kolei odmiana zimowa, znana z twardego, kwaśnego miąższu i szorstkiej skórki, która po upieczeniu zyskuje winno-korzenno-maślany aromat. Dzięki temu jest świetna do wypieków, a jej trwałość pozwala na przechowywanie przez dłuższy czas. Antonówka, ceniona za intensywnie kwaśny smak i aromat, jest najlepsza do przetworów, musów oraz tradycyjnych kompotów. Stanowi też bazę do domowego octu jabłkowego. Ze względu na niską trwałość najlepiej przerabiać ją zaraz po zbiorze.
→ Sprawdź, jak zrobić ocet jabłkowy
Papierówka, zwana też oliwką inflancką, to jedna z pierwszych odmian letnich, pojawiająca się już w lipcu, wyróżniająca się jasną skórką i lekko kwaskowatym smakiem. Z kolei malinowa oberlandzka to odmiana jesienna o charakterystycznym malinowym aromacie i delikatnym smaku, często spotykana w starych sadach i ogrodach. Jest dobra do ciast i przetworów.
Ananas Berżenicki to stara odmiana jabłek, która pochodzi z terenów dawnej Rosji. Charakteryzuje się soczystym, słodko-kwaśnym smakiem i atrakcyjnym, żółto-zielonym zabarwieniem skórki.
Jak wybierać odpowiednią odmianę jabłek?
Wybór odpowiedniej odmiany jabłek zależy przede wszystkim od planowanego zastosowania i osobistych preferencji smakowych. Jeśli szukasz jabłek do jedzenia na surowo, postaw na soczyste i słodkie odmiany, takie jak Golden Delicious, Gala czy Fuji. Do wypieków i przetworów lepiej sprawdzą się kwaśniejsze, bardziej zwarte odmiany, np. Szara Reneta, Antonówka lub Cortland.
Podczas zakupów w sezonie warto wybierać polskie jabłka, które są świeże, dojrzałe i pełne smaku. Zwracaj uwagę na jędrność, brak uszkodzeń i zdrową skórkę – matowe lub delikatnie błyszczące jabłka bez przebarwień to najlepszy wybór. Zapach również może wiele powiedzieć – intensywny, jabłkowy aromat często świadczy o wysokiej jakości i dojrzałości owocu.
Przechowywanie i trwałość różnych odmian jabłek
Nie wszystkie odmiany jabłek nadają się do długiego przechowywania. Niektóre najlepiej spożyć w ciągu kilku dni od zakupu, inne zachowują świeżość przez wiele miesięcy. Najlepsze do przechowywania są jabłka odmiany zimowej (ligol, jonagold, gloster, szampion, idared czy golden delicious). Te odmiany mają zwartą strukturę miąższu, grubszą skórkę i są mniej podatne na szybkie psucie.
Aby jabłka jesienne i zimowe długo zachowały świeżość, należy przechowywać je w chłodnym, ciemnym i dobrze wentylowanym miejscu (idealna temperatura to 2–4°C). Najlepiej trzymać je w skrzynkach lub papierowych torbach, z dala od wilgoci i silnych zapachów. W takich warunkach wiele odmian jabłek może przetrwać aż do wiosny, nie tracąc smaku ani jędrności.
