Od kilku lat jagody goji są w Polsce coraz bardziej popularne. Sprowadza się je z krajów Dalekiego Wschodu. Owoce tej rośliny od wieków są bowiem stosowane w medycynie chińskiej, japońskiej, koreańskiej i tybetańskiej.
Pierwsze wzmianki o jagodach goji pojawiły się w chińskim dziele „Shennong Bencaojing”, starożytnym kompendium wiedzy o rolnictwie i roślinach leczniczych.
Pochodzący z Chin superstulatek, Li Quing Yen, to właśnie dzięki jagodom goji miał żyć 225 lat. Zgodnie z tradycją owoc miał pomagać w dolegliwościach nerek, chorobach płuc i serca oraz przy reumatyzmie i schorzeniach wątroby. Poprawiał wzrok, siłę mięśni i kości.
Kolcowój pospolity, zwany też szkarłatnym i Kołcowój chiński (Lycium chinense), z których pozyskuje się owoce znane jako goji to rośliny z rodziny psiankowatych (podobnie jak pomidor i ziemniaki). Pochodzą z obszarów Azji o umiarkowanym klimacie (Tajwan, Korea, Japonia, Mongolia, Chiny), ale i z tropikalnych rejonów Tajlandii. Owoce o długości do 2 cm mają barwę czerwono-pomarańczową, dojrzewają od sierpnia do października. Pojawiają się na liściastym krzewie o pokroju nieregularnym, przewieszającym (płaczącym) i wysokości od 1 do 3 metrów. Kwiaty kolcowoju chińskiego są jasnofioletowe, a kolcowoju pospolitego – białe.
Co zawierają jagody goji?
Jagody goji są źródłem silnych przeciwutleniaczy oraz cennych składników mineralnych i witamin, m.in.:
- wapnia (112,5 mg),
- żelaza (8,42 mg),
- fosforu (203 mg),
- karotenu (7,38 mg),
- luteiny (70,37 mg),
- tiaminy (0,15 mg),
- ryboflawiny (1,27 mg),
- kwasu nikotynowego (4,32 mg),
- kwasu askorbinowego (18,40 mg*).
*w 100 g suchych owoców
Nonsensem jest jednak podawana przez niektóre źródła informacja, że owoce goji zawierają największe ilości witaminy C spośród wszystkich znanych nam produktów. W świetle aktualnej wiedzy w tym względzie nadal bezkonkurencyjna pozostaje acerola.
Czy wiesz, że owoce CAMU CAMU są skarbnicą witaminy C. Czym są i czy warto wprowadzić je do diety?
Jagody goji są ponadto źródłem cennych aminokwasów, tłuszczów, węglowodanów i błonnika. Indeks glikemiczny (IG) suszonych owoców to tylko 29.
Dzięki zawartości wszystkich tych składników jagody goji wspomagają leczenie:
- cukrzycy,
- miażdżycy (obniżają poziom cholesterolu i mogą zmniejszać ciśnienie),
- osteoporozy (ze względu na wysoką zawartość wapnia),
- chorób oczu (dzięki sporej zawartości karotenoidów, w tym zeaksantyny).
Zdrowe, ale nie „cudowne”
Pozytywne działanie jagód goji była przeceniane, zwłaszcza przez specjalistów ds. sprzedaży i marketingu w firmach zajmujących się ich dystrybucją. To zjawisko było powszechne, m.in. w Stanach Zjednoczonych. I dlatego też zdecydowano o wprowadzeniu zakazu reklamowania jagód goji i preparatów je zawierających jako leków na konkretne choroby.
Mimo tak rozbudowanego marketingu nie da się ukryć, że owoce pozyskane z pewnego źródła i spożywane w rozsądnych ilościach mogą stanowić bardzo zdrowe uzupełnienie diety.
Kontrowersje wokół uprawy jagód goji
Jagody goji uprawiane są głównie w chińskich prowincjach rolniczych (Ningxia, Mongolii Wewnętrznej i Xingjiang). Niestety, w Chinach nawozi się je mocznikiem w fazie wzrostu, fosforanem dwuamonu i superfosfatem przy kwitnieniu i owocowaniu. Gdy owoce się suszą, zagrażającą im muszkę owocówkę zwalcza się silnymi pestycydami.
Przez pewien czas importerzy z Europy zwracali uwagę na zbytnią aktywność chemiczną owoców sprowadzanych z Chin. W efekcie zaostrzono nieco tamtejsze przepisy, jednak nawet owoce z certyfikatem Green Food Certificate nie są ekologiczne zgodnie z naszą definicją tego pojęcia (w Chinach rolnictwo ekologiczne dopuszcza stosowanie pestycydów).
Na szczęście w Polsce można kupić jagody goji z upraw, które są zgodne z europejskimi normami rolnictwa ekologicznego.
Jagody goji z własnego ogródka
Jagody goji nie mają specjalnych wymagań glebowych, są odporne na zasolenie, mrozoodporne (znoszą nawet skrajnie niskie temperatury, nawet -30 stopni Celsjusza), znoszą cień i suszę.
Jeśli zdecydujemy się je posadzić, pamiętajmy, by korzenie nie stały w wodzie. Owoce odmiany uprawnej pojawiają się w drugim-trzecim roku po zasadzeniu. Są tak delikatne, że lepiej je strząsać z krzewu, niż zrywać (nie tracą wówczas tylu cennych substancji).
Czy jagody goji są dla wszystkich?
Przeglądając sieć i literaturę botaniczną można spotkać się z opiniami, że owoce kolcowoju są trujące. W większości przypadków nie mają one uzasadnienia. Jeżeli chodzi o wzbudzające wiele kontrowersji alkaloidy, to badania jego zawartości w owocach prowadzone w Chinach i Tajlandii wykazały nieznaczną ich zawartość, nieprzekraczającą 19 ppb. Jest to stężenie dalekie od toksycznego. Używano przy tym bardzo selektywnych i czułych metod HPLC-MS.
Tak jak w przypadku innych produktów, tak i w przypadku jagód goji nie powinno się spożywać ich w nadmiarze. Najczęściej podaje się, by dziennie nie spożywać ich więcej niż 70 szt.
Zastosowanie jagód goji
Można jeść świeże owoce (dojrzałe!) lub suszone, dodając je do herbaty. W sklepach można kupić również soki i wino z jagód goji. Są one ponadto jednym ze składników musli.
