Boraks budzi kontrowersje. Owiany złą sławą, powoli wraca jednak do drogerii, zwłaszcza ekologicznych. Ma pomóc w leczeniu wielu dolegliwości, m. in. grzybicy i wypędzeniu mrówek z ogrodu. Nie lubią go też rybiki. Czy jego stosowanie jest jednak bezpieczne? I jak boraks wpływa na środowisko? Sprawdźmy.
Boraks. Co to jest?
Boraks to substancja naturalnie występująca w przyrodzie, której największe złoża są w Turcji, Iranie i Kalifornii. Z chemicznego punktu widzenia to sól sodowa słabego kwasu borowego o zasadowym pH. Jest substancją krystaliczną i bezwonną. Po zjedzeniu reaguje z kwasem solnym, w wyniku czego powstaje kwas borowy i chlorek sodu (sól kuchenna).
W skład boraksu wchodzi bor, który jest pierwiastkiem niezbędnym dla większości roślin i ludzi. Odgrywa znaczącą rolę w regulacji gospodarki wapniowej organizmu (wraz z magnezem i witaminą D). Jego niedobór sprzyja demineralizacji kości, co znacząco zwiększa ryzyko złamań.
Związki boru w większych ilościach są trujące, podobnie jest z boraksem. W Unii Europejskiej klasyfikuje się je do kategorii „działające szkodliwie na rozrodczość”. To jednak ostrzeżenia dotyczące bardzo dużych dawek boraksu.
Badania na zwierzętach wykazały, że podawanie wysokich dawek boraksu wpływa na rozrodczość i funkcje jąder. Jednak należy zwrócić uwagę, że tu chodzi o jego zjadanie. Ale my sprzątając przecież go nie zjadamy, a nawet jeśli użyjemy go jako proszku do zmywarki i część zostanie na naszych naczyniach, będą to takie ilości, które nam nie zaszkodzą
– mówi Sylwia Panek, autorka bloga „Mama Chemik”, z którą rozmawialiśmy o bezpieczeństwie stosowania naturalnych środków czyszczących (← przeczytajcie cały wywiad).
Dla porównania: dawka śmiertelna boraksu to 4500 – 5000 mg/kg masy ciała, chlorku sodu (soli kuchennej) – 3000 mg/kg masy ciała, a sody oczyszczonej: 4000 – 7334 mg/kg masy ciała.
Czy boraks jest szkodliwy dla zdrowia? Zdecydowanie nie, o ile będziemy go stosować z rozwagą. Jedna z teorii spiskowych mówi nawet, że celowo wprowadzono nas w błąd, mówiąc o szkodliwości tego związku, bo koncerny farmaceutyczne mogłyby dużo stracić na jego rozpowszechnieniu. Ile w tym prawdy, nie wiadomo.
Boraks – wpływ na zdrowie
Jego działanie jest bardzo szerokie. To naturalny herbicyd (usuwa chwasty) i insektycyd (działa na mrówki, nie lubi go też rybik cukrowy). Działa antyseptyczne, przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo. Jest też jednym z naturalnych środków czystości i składnikiem domowych proszków do prania.
Do czego służy boraks?
- odkaża i czyści różnego rodzaju powierzchnie (m.in. dobrze usuwa osad z wody i mydła na bateriach umywalkowych),
- usuwa plamy z ubrań i wybiela białe tkaniny,
- odstrasza osy i szerszenie,
- neutralizuje przykre zapachy,
- z jego dodatkiem można zrobić slime dla dzieci,
- dezynfekuje lodówkę i zamrażarkę,
- nadaje połysk biżuterii ze srebra i złota oraz sztućcom ze stali nierdzewnej,
- udrażnia rury.
Najczęściej w domowych gospodarstwach stosuje się boraks do prania. Jest to bowiem jeden z podstawowych składników domowych proszków. Stanowi też wybielający dodatek do prania w orzechach piorących. Dobrze usuwa plamy i zabrudzenia, dodatkowo zmiękcza twardą wodę.
Najczęściej zadawane pytania
Jak rozrobić boraks na mrówki?
Ten ekologiczny i biodegradowalny środek na mrówki nie zaszkodzi trawie ani roślinom w ogrodzie. Kiedy go jednak używasz, zawsze ubieraj rękawiczki ochronne.
Wymieszaj żółtko jajka ugotowanego na twardo z 1–2 g boraksu na każde 10 g żółtka. Powstaną grudki, które rozsyp w pobliżu miejsc gniazdowania owadów (jeśli nie wiesz, gdzie to jest, rozłóż trutkę wzdłuż trasy, na której pojawiają się mrówki).
Inny przepis to zagotowanie pół szklanki wody ze szklanką cukru i dodanie ok. 15 g boraksu. Powstanie mieszanka o konsystencji galaretki, którą należy wyłożyć w pobliżu gniazd.
Boraks na mrówki trzeba stosować z rozwagą. Jeśli użyjemy go za dużo, mrówki nie sięgną po trutkę.
Gdzie można kupić boraks?
W drogeriach (również ekologicznych), sklepach chemicznych oraz w niektórych aptekach i sklepach zielarskich. Najczęściej dostępny jest w kilogramowych opakowaniach (na potrzeby przemysłu sprzedawany jest w wiadrach). Jego cena zaczyna się od 9 zł. Sprawdźcie w drogerii ekologicznej: Boraks
Boraks. Czy jest szkodliwy dla dzieci i kobiet w ciąży?
Na pewno nie wolno go im spożywać w postaci roztworu do picia lub tabletek. Jeśli jednak chcemy boraks w proszku wykorzystać do prania, nie ma się czego obawiać. W tradycyjnej chemii gospodarczej mamy zdecydowanie więcej substancji potencjalnie niebezpiecznych.
Związek ten używany w odpowiedzialny sposób nie stwarza zagrożenia. Pamiętajmy jednak, że mimo iż jest to jeden z ekologicznych środków czystości, zawsze trzeba przechowywać go w miejscu niedostępnym dla dzieci.
Czy boraks do picia może zaszkodzić?
Medycyna niekonwencjonalna zaleca boraks na leczenie grzybicy i kandydozy. Ma pomóc też w terapii osteoporozy, artretyzmu i regulacji poziomu hormonów tarczycy T3 i T4. Trzeba jednak wiedzieć, jaką bezpieczną dawkę można przyjąć, bo nadmiar boru w układzie krążenia może doprowadzić do uszkodzenia nerek, wątroby, a nawet drgawek.
Na pewno boraks do picia NIE JEST dla dzieci i kobiet w ciąży. W ich przypadku może poważnie zaszkodzić!
