Olej ryżowy (olej z otrębów ryżowych) jest stosunkowo mało znany w Polsce. Okazuje się jednak, że korzysta z niego azjatycka część świata. Co się o nim pisze i jakie ma właściwości prozdrowotne?
Czego dowiesz się z artykułu?
- Olej ryżowy powstaje tak naprawdę z otrębów ryżowych, a więc najcenniejszej odżywczo części ryżu
- Wciąż prowadzone są badania naukowe na temat jego właściwości prozdrowotnych i odżywczych
- Olej ryżowy wykorzystasz także jako kosmetyk naturalny
- Nadaje się do smażenia
→ Sprawdź wartości odżywcze ryżu – skład, właściwości i wpływ na zdrowie
Olej ryżowy – właściwości
Olej ryżowy (ang. rice bran oil), właściwie olej z otrębów ryżowych, bo to z nich się go otrzymuje, jest cennym źródłem błonnika. W Japonii oraz w Indiach otręby ryżowe są używane do celów medycznych: dla obniżenia ciśnienia, poziomu glukozy we krwi, w profilaktyce raka żołądka i jelita grubego, w celu poprawy funkcji wątroby i jako cenne źródło antyoksydantów.
→ Sprawdź przepisy na dania z ryżem na słodko i na słono
Źródłem tych ostatnich jest zawarty w otrębach olej ryżowy, a zwłaszcza jego ważny składnik: gamma-oryzanol. Japońscy naukowcy wyizolowali go z oleju w latach 50. XX wieku.
Gamma-oryzanol to połączenie estrów steroli roślinnych (obecnych także w margarynach reklamowanych jako obniżające poziom złego cholesterolu) i kwasu felurowego z innymi związkami organicznymi. Jego działanie przeciwutleniające jest wielokrotnie silniejsze niż witaminy E. Witamina ta również występuje w oleju ryżowym, co czyni go jeszcze wartościowszym.
→ Sprawdź, co zrobić z olejem po smażeniu
Właściwości zdrowotne oleju ryżowego
Od wielu lat trwają badania naukowe mające potwierdzić lub obalić opinie o szczególnych właściwościach gamma-oryzanolu.
Oto wnioski prezentowane przez różne grupy badaczy:
- Naukowcy z Tufts University (USA) dowiedli, iż u ludzi obniża poziom złego cholesterolu, jednocześnie zwiększając poziom tzw. dobrego cholesterolu.
- W Indiach badania kliniczne prowadzono, by sprawdzić czy gamma-oryzanol ma działanie obniżające ciśnienie tętnicze u ludzi.
- Chińskie badania na Uniwersytecie w Kainan testowały u szczurów działanie uwrażliwiające receptory insulinowe, co miałoby znaczenie w terapii cukrzycy, gdyby zostało potwierdzone u ludzi.
- Indyjscy naukowcy z Uniwersytetu Nirmie badali wpływ na neurony poddane stresowi oksydacyjnemu w związku z hiperglikemią powodującą prawdopodobnie neuropatię cukrzycową.
- U myszy badano wpływ gamma-oryzanolu na regenerację wątroby poddanej niszczącemu działaniu alkoholu.
- Uniwersytet w Alabamie prowadził badania na szczurach, by sprawdzić działanie gamma-oryzanolu zawartego w otrębach ryżowych: przeciwnowotworowe i chroniące tkanki zajęte nowotworem podczas chemioterapii (rak wątroby, piersi, jelita grubego).
→ Czy wiesz, jak ugotować ryż [kompletny przewodnik]
Olej ryżowy. Czy jest zdrowy?
- Pomaga w dolegliwościach gastrycznych.
- Wspomaga mineralizację kości u samic szczurów pozbawionych jajników. Z drugiej strony jednak jeden ze składników gamma-oryzanolu hamuje wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, co przyczynić się może do zmniejszenia ryzyka pojawienia się kamieni nerkowych.
- Ma działanie przeciwzapalne.
- W badaniu u kobiet w wieku okołomenopauzalnym stwierdzono mniejszą częstotliwość tzw. uderzeń gorąca (u 67-85 proc. uczestniczek badań). Podawano 300 mg gamma-oryzanolu w dwóch dziennych dawkach po 150 mg. To kolejny naturalny środek, po izoflawonach roślinnych i oleju z krokosza, który znajduje zastosowanie w złagodzeniu dolegliwości związanych z menopauzą.
- Miałby pomagać w regeneracji skóry u nałogowych palaczy tytoniu.
- Obniża poziom hormonu TSH u pacjentów z nadczynnością tarczycy.
- Zmniejsza uszkodzenia neuronów u suwaków mongolskich w związku ze stresem oksydacyjnym,
- Ma działanie uspokajające w przewlekłym stresie, a także być może wspomagałby regenerację w chorobach neurodegeneracyjnych, np. w chorobie Alzheimera.
Japończycy od lat 60. XX wieku olej ryżowy wykorzystują do leczenia nerwic lękowych i przy menopauzie. U ludzi potwierdzono tylko działanie obniżające poziom złego cholesterolu, co sprawdzano od lat 80. zeszłego wieku. W badaniu stosowano 12-84 gramów otrębów ryżowych (w których zawarty jest olej bogaty w gamma-oryzanol) lub 4,8 grama oleju ryżowego dziennie.
Olej ryżowy może być dobrym dodatkiem do codziennej diety, kosmetykiem pielęgnacyjnym, jak również bazą do oleju przeznaczonego do masażu. Nie stwierdzono jak dotąd interakcji z innymi lekami czy skutków ubocznych.
Olej ryżowy w codziennej diecie i pielęgnacji
Choć olej ryżowy wciąż nie jest tak popularny w Polsce jak oliwa z oliwek czy olej rzepakowy, coraz częściej sięga się po niego jako zdrowszą alternatywę dla tradycyjnych tłuszczów. Zawdzięcza to nie tylko wysokiej temperaturze dymienia, dzięki czemu nadaje się do smażenia, ale przede wszystkim bogactwu składników odżywczych.
Jego delikatny smak i aromat sprawiają, że nie dominuje potraw, a jednocześnie wnosi do nich wartości odżywcze. Dzięki obecności gamma-oryzanolu i witaminy E olej ryżowy znajduje również zastosowanie w kosmetyce: nawilża, regeneruje i wspiera naturalną barierę ochronną skóry.
Olej ryżowy – cena
Olej ryżowy, choć typowo azjatycki, nie jest w Polsce trudno dostępny. Za 0,5 l butelkę trzeba zapłacić ok. 25 zł. A gdzie kupić olej ryżowy? Warto poszukać go w większym sklepie lub kupić on line.
Najlepiej, aby olej ryżowy był w wersji ekologicznej (z logo zielonego listka). Mamy wówczas pewność, że to produkt wysokiej jakości i nie ma w nim pozostałości środków chemicznych, np. po oprysku. Sprawdź, jak rozpoznać produkt ekologiczny
Olej ryżowy do smażenia
W kuchni azjatyckiej powszechnie stosuje się olej ryżowy. Ma bardzo wysoką temperaturę dymienia, bo sięgającą aż 232°C (więcej niż olej kokosowy), stąd też jest idealny do podsmażania i głębokiego smażenia. Jest trwały i długo nie jełczeje. Przechowujemy go w temperaturze pokojowej.
Olej ryżowy na włosy
Olej z ryżu na włosy jest w Azji powszechnie wykorzystywany. Kobiety nakładają go, by nadać pasmom blasku i sprężystości. Kliknij i przeczytać, jak stosować olej ryżowy do olejowania.
Wiele kobiet używa go do masażu i pielęgnacji skóry. Działa na nią wzmacniająco i ujędrniająco, dzięki zawartości witaminy E i gamma oryzanolu (chronią przed wolnymi rodnikami). Poprawia także kondycję skóry dojrzałej, wspomaga procesy odnowy naskórka, działa przeciwzapalnie.
