Kawa kuloodporna (bulletproof coffee) zajmuje istotne miejsce w diecie ketogenicznej. Stanowi połączenie kofeinowego napoju z masłem i olejem MCT. Skąd taka kombinacja? I czy niesie ze sobą długofalowe korzyści?
Kawa kuloodporna = kawa keto
Zacznijmy od wyjaśnienia, co to jest kawa kuloodporna. Jej nazwa jest dość specyficzna, a smak niektórzy uważają za ekstremalny. Trudno się temu dziwić, bo o ile do kawy dodajemy najczęściej śmietankę czy cukier, o tyle mało kto uzupełnia jej smak masłem albo olejem kokosowym.
W diecie ketogenicznej jest jednak inaczej i pewne schematy żywieniowe zostają tu odwrócone.
U podstaw diety ketogenicznej leżą zdrowe tłuszcze roślinne i zwierzęce. Nie znajdziemy w niej zbóż, pieczywa, makaronu, ryżu, kasz, a tym bardziej cukru. Za to nie braknie ryb i mięs, jaj, warzyw (zwłaszcza niskoskrobiowych), orzechów i pestek, nabiału czy owoców jagodowych i niskowęglowodanowych
– mówi Ewelina Podrez-Siama, autorka książek kulinarnych w nurcie keto, w tym „Dieta KETO. Najlepsze przepisy”.
Taki sposób żywienia ma nie dopuścić do spadków energii w ciągu dnia (spowodowanych najczęściej wysokowęglowodanowymi posiłkami i późniejszym spadkiem glukozy). Zapewnia też lepsze samopoczucie i koncentrację (mózg jest w stanie czerpać korzyści z obecności ciał ketonowych). Zauważalne są też efekty spadku wagi.
Kawa kuloodporna: przepis
Odpowiednio przygotowana kuloodporna kawa ma zapewnić uczucie sytości na wiele godzin. Taki napój zastępuje śniadanie, ale też daje solidnego kopa (podobno działa lepiej niż napój energetyczny, na pewno jest też od niego zdrowszy). Przyspiesza metabolizm, poprawia ukrwienie i dotlenienie tkanek oraz stymuluje ośrodkowy układ nerwowy.
A skąd w ogóle takie połączenie? Kawa bulletproof zyskała na popularności dzięki amerykańskiemu przedsiębiorcy. Dave Asprey, bo o nim mowa, będąc w Tybecie spróbował herbaty z dodatkiem masła i mlekiem jaków. Postanowił nieco zmienić ten przepis: herbatę zamienił na kawę, a mleko na olej kokosowy. Taką recepturę opublikował na swoim blogu w 2009 r., gdzie szybko zyskał popularność. Założył też firmę, która zajmuje się produkcją i sprzedażą oryginalnej bulletproof coffee.
Bulletproof coffee. Jak zrobić?
Świeżo zmieloną kawę (2,5 łyżeczki) zalej gorącą (ale nie wrzącą!) wodą, dodaj 1-2 łyżeczki oleju MCT (średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe) lub oleju kokosowego oraz 1-2 łyżki masła. Zblenduj wszystko lub wymieszaj w mikserze przez 20-30 sekund. Kawa powinna wyglądać jak spieniona latte.
Jaka kawa na keto?
Na diecie ketogenicznej można pić niemal każdy rodzaj kawy, ale bez dodatku cukru. Trzeba wzbogacić ją też tłuszczem (albo wspomnianym połączeniem masła i oleju MCT albo tłustą śmietanką).
Kawa z masłem: przeciwwskazania
O diecie ketogenicznej napisano wiele opracowań. Ta dieta bardzo niskowęglowodanowa i wysokotłuszczowa, indukująca wzmożoną produkcję ciał ketonowych, które stanowią dodatkowe dla glukozy źródło energii, jest wykorzystywana w terapii napadów padaczkowych. Prowadzi się też badania nad wprowadzeniem jej do terapii otyłości, cukrzycy typu 2 i zespołu policystycznych jajników.
Cieszy się też popularnością wśród sportowców i osób chcących pozbyć się nadmiaru kilogramów. Jak wynika jednak z doniesień opublikowanych na Harvard Health Publishing w marcu 2024 r. dieta keto nie spełnia standardów zdrowej diety i może być niebezpieczna dla niektórych osób cierpiących na choroby serca. Na potwierdzenie tej tezy przytoczone zostały dowody na to, jak diety ketonowe mogą zwiększać ryzyko chorób serca (obniżają co prawda poziom trójglicerydów we krwi, ale zwiększają też poziom cholesterolu LDL zatykającego tętnice).
Z drugiej jednak strony olej MCT będący jedną z frakcji oleju kokosowego wykazuje szereg zastosowań prozdrowotnych: działa przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo, przeciwcukrzycowo oraz pomaga kontrolować poziom sytości. Wpływa też korzystnie na kształtowanie mikrobiomu.
Nie nam zatem rozstrzygać, czy dieta ketogeniczna i obecna w niej kawa kuloodporna są zdrowe. Przedstawiamy suche fakty w oparciu o naukowe doniesienia (które też nie są jednoznaczne), niemniej jednak zalecamy, by przed zmianą stylu odżywiania się skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Trzeba pamiętać, że istnieje szereg przeciwwskazań, które uniemożliwiają przejście na dietę keto. Te mi znane to m.in. problemy z nerkami, wątrobą czy trzustką
– podsumowuje Ewelina Podrez-Siama.
