Karczoch, właściwości którego chcemy wam przedstawić, to nie jest w Polsce roślina dość popularna. Uznawana jest za wykwintną i nie wiadomo do końca, jak ją przygotować. A czy warto? Czy karczoch jest nie tylko piękny, ale też smaczny i zdrowy? Przeczytajcie!
Właściwości i zastosowanie
Karczochy to żaden wynalazek współczesności. Znane były już w starożytności. Pojawiają się w mitach greckich, według których Zeus po odrzuceniu zalotów przez nimfę w gniewie zamienił ją w kłującego karczocha.
Bez karczochów trudno wyobrazić sobie kuchnię śródziemnomorską. Stanowią one składnik wielu dań. Od XV w. warzywo to zdobywało coraz większą popularność we Francji i w Wielkiej Brytanii. Pod koniec XIX w. trafiły do Ameryki, gdzie do czasów wielkiego kryzysu były warzywem popularnym wśród włoskich emigrantów.
Główni plantatorzy to Włochy, Hiszpania, Algieria, Egipt, Peru i Argentyna.
Są bardzo zdrowe. Obniżają poziom cholesterolu, zapobiegają rozwojowi miażdżycy. Zawierają spore ilości cynaryny, która hamuje syntezę cholesterol, ale też łagodzi problemy trawienne i wspomaga leczenie zespołu jelita drażliwego.
Ekstrakt z karczochów to skuteczny lek na wątrobę. Warzywo to zawiera ok. 3% cukrów, 3% białka, tłuszcz i witaminę C. Jego wartość odżywcza, w porównaniu do innych – bardziej znanych – warzyw, nie jest duża, niemniej warto o nim pamiętać, jeśli chcemy urozmaicić swoją dietę.
Karczoch jest też uważany za cenny dodatek do płynów oczyszczających skórę, toników, , kremów i maseczek kosmetycznych.
Karczochy – jak przygotować, by były smaczne?
Kwiatostany w kształcie pięści są zbierane, gdy są jeszcze zamknięte. Jadalne są mięsiste przylistki oraz tzw. serce karczocha, czyli wnętrze kwiatostanu.
Kwiatostany można grillować, smażyć lub gotować. Ze względu na odpowiednie ich przygotowanie do gotowania lub pieczenia karczochy są postrzegane jako warzywo wymagające doświadczenia kulinarnego.
Sprawdź jakie warzywa nadają się na grilla
Karczochy gotuje się w osolonej wodzie z dodatkiem soku z cytryny przez 20–45 min (w zależności od wielkości).
Zasady przygotowywania karczochów
- Po odcięciu łodygi oraz ok. 1/3 górnej części kwiatostanu, oderwaniu dolnych twardych, łuskowatych przylistków, można większe kwiatostany przekroić w poprzek.
- Po usunięciu włosków ze środka, należy przetrzeć je sokiem z cytryny.
- Do wody, w której gotujemy karczochy, trzeba dodać sok z cytryny.
- Odmiany z małymi kwiatostanami oraz młode karczochy nie wymagają krojenia w poprzek, bo nie mają w środku niejadalnych włosków.
Po ugotowaniu zjadamy liść po liściu. Najbardziej delikatną i najsmaczniejszą częścią warzywa jest serca kwiatostanu.
Do czego wykorzystać karczochy w kuchni?
Gotowane karczochy podaje się najczęściej jako przystawkę z majonezem lub sosem winegret. Serce kwiatostanu to częsty dodatek do pizzy, ale równie dobrze smakuje ugotowane lub marynowane w zalewie z oliwy i ziół.
Ugotowane serca kwiatostanów mogą być składnikiem sałatki z pomidorów, gotowanych jajek na twardo, anchois i parmezanu. Prostą przystawką może być podanie zapieczonych (przez 7 min.) karczochów z parmezanem. Inne, równie proste danie, to przygotowanie karczochów z ziołami, musztardą i sosem winegret.
Do ugotowanych w wodzie z solą, z cukrem i sokiem z cytryny karczochów dodajemy sos winegret oraz posiekany szczypiorek i kapary.
Można też pomyśleć o karczochach po rzymsku (lazio carciof) które są nadziewane pikantnym farszem z oliwek, bułki tartej i ziół. Do tej potrawy używa się melisy, natki pietruszki, szalotki, czosnku, soli, pieprzu, oliwy oraz białego, wytrawnego wina. A jak przygotować to danie?
Do nagrzanego piekarnika wkładamy odpowiednio przygotowane kwiatostany karczocha, które wypełniamy farszem z posiekanej szalotki, natki pietruszki i czosnku. Zapiekamy przez 1h w roztworze z oliwy i białego wina.
Liście karczocha wykorzystuje się też w herbatach, suchych ekstraktach i nalewkach.
Od 1950 r. w Ladispoli (15 km na pn. od Rzymu) odbywa się festiwal karczochów (Sagra del Carciofo Romanesco), który od 2006 r. jest włoskim festiwalem karczocha, gromadzącym kilkaset tysięcy odwiedzających, którzy mogą degustować dania przygotowane na bazie karczochów.
Ciekawostki
- Karczoch należy do rodziny astrowatych, a jego charakterystyczny kwiatostan, który otaczają łuski, jest rośliną wieloletnią. Przez ok. 5 lat na łodygach (0,5-2 m) pojawiają się jadalne kwiatostany, które w przypadku karczochów uprawowych są bardziej dorodne niż te rosnące dziko. Ze względu na wcześniejszy okres kwitnienia możliwe jest dokonanie kilku zbiorów rocznie.
- Łuski (przylistki) okrywające od zewnątrz kwiatostany uprawowych karczochów są pozbawione zakończeń w postaci cierni.
- Karczochy są wrażliwe na mróz.
