Grykę uprawiano już ok. 2000 r. p.n.e., głównie na terenie dzisiejszego Pakistanu. W zachodniej Europie roślina ta zaczęła się pojawiać w XIII wieku. Niestety, nawet w dobie mody na zdrowy styl życia, nie cieszy się przesadnie dużą popularnością a przecież zasługuje na to, by wreszcie ją odkryć!
Gryka – źródło odżywczych składników
Ziarna gryki zawierają mnóstwo pełnowartościowego białka. Nie zawierają przy tym glutenu, stąd są cennym produktem dla osób chorych na celiakię lub stosujących dietę bezglutenową (pod warunkiem odpowiedniego przechowywania, tak aby nie doszło do skażenia glutenem, np. w magazynach).
Dostarczają dużo błonnika, który na długo pozwala zachować uczucie sytości, będąc przy tym sprzymierzeńcem szczupłej sylwetki.
Te niepozornie wyglądające ziarna to również bogactwo wielu składników mineralnych. Szczególnie magnezu, cynku, miedzi, żelaza, potasu i fosforu. W okrywie owocowej ziarniaków gryki znaleźć można niezwykle rzadko występujące w roślinach pierwiastki: bor, kobalt i platynę.
W gryce obecnych jest mnóstwo witamin, zwłaszcza z grupy B:
- tiamina,
- ryboflawina,
- kwas foliowy,
- niacyna.
Są one niezbędne do prawidłowej pracy układu nerwowego. Towarzyszą im związki przeciwutleniające, m.in. witamina E, beta-karoten oraz polifenole. Wśród tych ostatnich dominuje cenna rutyna, która występuje we wszystkich częściach rośliny. Przedłuża uwalnianie witaminy C, uszczelnia naczynia krwionośne i ma zdolność do ich regeneracji. Działa przeciwzapalnie i wykazuje bardzo silne działanie antyoksydacyjne.
Wszystkie wymienione składniki gryki są niezwykle cenne dla organizmu. Pozwalają na obniżenie ciśnienia tętniczego i zapobiegają zmianom miażdżycowym. Obecne w jej ziarnach przeciwutleniacze zmniejszają ryzyko pojawienia się chorób cywilizacyjnych, m.in. alergii, cukrzycy czy nowotworu. Wysoka zawartość błonnika jest cennym elementem profilaktyki w chorobie niedokrwiennej serca. Sprzyja również procesowi odchudzania.
Powyżej gryka w jednym z gospodarstw ekologicznych na Warmii
Co dobrego z gryki?
Najbardziej znanym produktem wytwarzanym z gryki jest kasza. Mniej popularna jest mąka, choć tę najbardziej doceniają osoby będące na diecie bezglutenowej. W ostatnim czasie coraz większą popularność zdobywa gryka ekspandowana. Stanowi świetną przekąskę lub dodatek do śniadania. Dobrze smakuje w połączeniu z mlekiem, jogurtem lub owocami. Nie trzeba przy tym martwić się, że proces ekspandowania zmniejszy wartość odżywczą nasion omawianego zboża. Polega on na potraktowaniu ziarniaków parą wodną pod wysokim ciśnieniem. W ten sposób zwiększa się ich objętość przy zachowaniu cennych witamin i minerałów.
Przeczytaj więcej na temat: ekspandowanie
Kasza. Palona czy niepalona? Dlaczego BIO?
Kasza niepalona (czyli biała) nie została poddana procesowi prażenia, dzięki czemu zachowuje więcej wartości odżywczych.
Choć jest mniej popularna od kaszy palonej, warto rozpatrzyć włączenie jej do naszego menu!
Sprawdź nasz przepis na: Czekoladowe kule z ekspandowanej gryki – przepis
Wypróbuj również pierogów gryczanych
Festiwal Kaszy w Godziszowie
Z uprawy gryki słyną okolice Janowa Lubelskiego, zwłaszcza gmina Godziszów. Co roku odbywa się tam Festiwal Kaszy „Gryczaki”. Jest to wydarzenie kulturalne o charakterze promocyjno-wystawienniczym, na którym można posmakować m.in. gryczaka janowskiego, jaglaków, pierogów z kaszą, babeczek. W czasie imprezy odbywają się liczne konkursy, np. ubijania kaszy w stępie.
Miody gryczane
Gryka kojarzy się także z… miodem, który uznaje się za rarytas – ma bardzo specyficzny smak, brązowy kolor i silny aromat. Miód gryczany ceniony jest za liczne walory lecznicze i polecany w dolegliwościach wieku podeszłego, zaburzeniach pracy naczyń krwionośnych, krążenia krwi, reumatyzmie, kaszlu, także dla ogólnego wzmocnienia i oczyszczenia organizmu.
Nie tylko w kuchni
Gryka ma też inne zastosowanie. Z jej łusek produkuje się materace, poduszki, siedziska, a nawet wkładki do butów. Wykazują one bowiem lecznicze działanie, a przy tym łatwo dopasowują się do ciała oraz hamują rozwój bakterii, grzybów i roztoczy kurzu domowego. Niosą ulgę w bólach kręgosłupa, chorobach układu kostno-stawowego, bólach naczyniowo-ruchowych głowy.
