Istnieją istotne z punktu widzenia wartości odżywczej różnice składu między surowcami ekologicznymi i konwencjonalnymi. Są to: wyższe stężenie przeciwutleniaczy, niższy poziom kadmu, azotanów i azotynów, oraz rzadsza obecność pozostałości pestycydów w surowcach z ekologicznych upraw w porównaniu z pochodzącymi z upraw konwencjonalnych – informują naukowcy z Uniwersytetu w Newcastle. Rezultaty ich analizy przeczytać można w magazynie British Journal Of Nutrition.
Najważniejsze różnice między żywnością EKO a konwencjonalną
Rezultaty badań opublikowanych w British Journal of Nutrition wskazują, że są istnieją istotne z punktu widzenia wartości odżywczej różnice składu między surowcami ekologicznymi i konwencjonalnymi. Są to: wyższe stężenie przeciwutleniaczy, niższy poziom kadmu, azotanów i azotynów, oraz rzadsza obecność pozostałości pestycydów w surowcach z ekologicznych upraw w porównaniu z pochodzącymi z upraw konwencjonalnych.
Profesor Carlo Leifert z Newcastle University, który prowadził badania, mówi: „To badanie pokazuje, że wybór żywności ekologicznej może prowadzić do zwiększonego spożycia pożądanych antyoksydantów z dietą i zmniejszonego narażenia na toksyczne metale ciężkie. Stanowi to ważny dodatek do aktualnie dostępnych dla konsumentów informacji, które do tej pory były mylące i w wielu przypadkach sprzeczne.”
Sposób uprawy ma znacznie
Analiza wskazuje, że jakość płodów rolnych w dużym stopniu wynika ze sposobu, w jaki są one wyprodukowane, i że ekologiczne metody rolnictwa prowadzą do zwiększonego poziomu pożądanych związków odżywczych i obniżają stężenie tych niepożądanych w płodach rolnych.W szczególności istnieje coraz więcej dowodów, że wyższy poziom stosowanych do nawożenia syntetycznych nawozów chemicznych, zwłaszcza azotowych i na bazie fosforanów, które są zakazane przez normy rolnictwa ekologicznego, prowadzi do znacznie niższych stężeń przeciwutleniaczy w konwencjonalnych płodach rolnych.
Rolnictwo ekologiczne zakazuje stosowania syntetycznych pestycydów i promuje zrównoważoną uprawę, płodozmian oraz mechaniczne i biologiczne metody zwalczania chwastów, szkodników i chorób. Analiza wykazała bardzo niską częstość występowania pozostałości pestycydów w roślinach ekologicznych w porównaniu do roślin konwencjonalnych. Stwierdzono, że konsumpcja żywności ekologicznej jest skutecznym sposobem zmniejszenia pobrania pestycydów z dietą.
Więcej przeciwutleniaczy / polifenoli
W ekologicznych surowcach roślinnych oraz opartych na nich produktach stwierdzono znacznie wyższe stężenia przeciwutleniaczy (w tym kwasów fenolowych, flawanonów, stylbenów, flawonów, flawonoli i antocyjanów) w porównaniu z ich odpowiednikami konwencjonalnymi. Różnica procentowa dla większości związków antyoksydacyjnych wynosiła od 18% do 69% na korzyść surowców ekologicznych. Mniejsze, ale jednak istotne statystycznie różnice składu wykryto również dla szeregu karotenoidów i witamin.
Przestawienie się na jedzenie ekologicznych owoców, warzyw i zbóż (i produktów z nich przygotowanych) może doprowadzić do 20-40% (a w przypadku niektórych związków 60%) wzrostu konsumpcji przeciwutleniaczy / związków polifenolowych bez jakiegokolwiek wzrostu pobrania kalorii. Jest to ważne, ponieważ istnieją silne dowody naukowe świadczące o korzyściach płynących dla zdrowia w wyniku wzrostu spożycia polifenoli i innych roślinnych metabolitów wtórnych o działaniu antyoksydacyjnym. Przede wszystkim stanowią one ochronę przed chorobami przewlekłymi, w tym układu krążenia, a także przed chorobami neurodegeneracyjnymi i niektórymi nowotworami.
Niższy poziom toksycznych metali ciężkich w żywności BIO
W surowcach ekologicznych został wykryty znacznie niższy poziom toksycznych metali ciężkich. Poziom kadmu, który jest obok ołowiu i rtęci jednym z trzech metali ciężkich zanieczyszczających żywność, dla których Komisja Europejska ustaliła maksymalne dopuszczalne poziomy zawartości, okazał się średnio o 48% niższy w surowcach ekologicznych niż konwencjonalnych. Ponieważ wiadomo, że dochodzi do kumulacji kadmu w organizmie (zwłaszcza w tkance wątroby i nerek), spadek spożycia kadmu jest pozytywny.
Stężenie azotu również okazało się znacznie niższe w surowcach z upraw ekologicznych. Stężenie azotu ogólnego było o 10%, azotanów o 30% i azotynów o 87% niższe w surowcach ekologicznych niż konwencjonalnych. Wyższe stężenia azotanów i azotynów w konwencjonalnych płodach rolnych wynikają – jak się uważa – ze stosowania syntetycznych nawozów azotowych, które są ściśle zakazane według norm rolnictwa ekologicznego.
Znacznie wyższe stężenia azotynów w konwencjonalnych roślinach można uważać za niepożądane, ponieważ zostały one opisane jako potencjalne czynniki ryzyka raka żołądka i innych chorób.
Badania wykazały, że częstotliwość występowania wykrywalnych pestycydów jest cztery razy wyższa w surowcach konwencjonalnych (46 +/-4 %) niż ekologicznych (11 +/-2 %). Konwencjonalnie uprawiane owoce miały jak dotąd najwyższą częstotliwość pozostałości pestycydów (75 +/-5 %), prawie siedem razy wyższą niż owoce ekologiczne. Wszystkie rodzaje surowców ekologicznych okazały się podobnie mało zanieczyszczone.
Kolejny głos w naukowym sporze
Przedstawiając dowody na istotne różnice i znaczące korzyści odżywcze płynące z konsumpcji żywności ekologicznej, analiza ta kontrastuje znacznie z niektórymi poprzednimi badaniami, w szczególności z badaniami wykonanymi na zlecenie brytyjskiej Agencji Norm Żywności (Food Standard Agency – FSA).
„Główną różnicą między omawianymi badaniami jest czas”– wyjaśnia profesor Leifert: -„Badania w tej dziedzinie były powolne, obecnie mamy znacznie więcej danych dostępnych dla nas niż pięć lat temu”.
Dr Gavin Stewart, wykładowca w zakresie syntezy dowodów i ekspert w zakresie meta analizy w zespole z Newcastle, dodaje: „Dużo większa baza dowodowa dostępna w niniejszym podsumowaniu pozwoliła nam na wykorzystanie właściwszych metod statystycznych, będących podstawą do bardziej ostatecznych wniosków dotyczących różnic między surowcami ekologicznymi a konwencjonalnymi”
Przeprowadzona przez naukowców z Newcastle analiza surowców z upraw ekologicznych opiera się na 343 recenzowanych publikacjach i koncentruje się wyłącznie na surowcach i produktach roślinnych, głównie na owocach i warzywach, podczas gdy badania zlecone przez FSA były oparte tylko na 46 publikacjach dotyczących surowców roślinnych, mięsa i nabiału. Badacze z Newcastle University celowo skoncentrowali się na identyfikacji i oszacowaniu różnic składu między ekologicznymi i konwencjonalnymi roślinami (głównie w odniesieniu do zbóż, warzyw i owoców), a także produktami (np. oleje z nasion, wina i produkty dla dzieci), opierając się na systematycznym przeglądzie wszystkich dostępnych danych literatury naukowej.
Ponad 50% publikacji uwzględnionych w nowej analizie opublikowano po 2006 roku (i dlatego nie były dostępne dla naukowców pracujących na zlecenie FSA oraz dla innych wcześniejszych opracowań). Ta meta analiza jest przełomem w rozwoju naszej wiedzy na ten temat. Ludzie powinni jeść więcej owoców i warzyw, jednocześnie analiza pokazuje, że wybór żywności ekologicznej może prowadzić do zwiększonego spożycia antyoksydantów bez zwiększenia ilości pobranych kalorii. Cechujący się większą gęstością odżywczą oraz większą zawartością przeciwutleniaczy każdy kęs owoców i warzyw produkowanych metodami ekologicznymi liczy się bardziej. Stanowi to ważny dodatek do informacji dostępnych dla konsumentów.
Autorzy badania zapraszają do dalszej debaty publicznej i naukowej w tej sprawie. Cała baza danych wykorzystywanych do celów tej analizy jest dostępna na stronie internetowej Newcastle University (http://research.ncl.ac.uk/nefg/QOF) na rzecz innych ekspertów i zainteresowanych członków społeczeństwa.
Źródło: materiały prasowe udostępnione przez prof. Ewę Rembiałkowską (SGGW) upoważnioną przez koordynatora badań do udzielania informacji na ich temat.
