Rolnictwo ekologiczne i żywność ekologiczna to terminy, których nie można używać wedle własnego uznania. Producent, który chce, aby jego produkt był ekologiczny musi spełniać określone normy prawne i legitymować się certyfikatem poświadczającym zgodność produkcji z zasadami rolnictwa ekologicznego. Kto ustala te zasady? Jakie regulacje prawne dotyczą żywności ekologicznej i rolnictwa ekologicznego?
Rolnictwo i przetwórstwo ekologiczne uregulowane są w prawodawstwie Unii Europejskiej
Wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej objęte są działaniem Rozporządzenia (UE) 2018/848 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych oraz związanych z nim rozporządzeń wykonawczych. Każde z państw członkowskich wprowadza te regulacje do własnego prawodawstwa i posługuje się tym samym logo żywności ekologicznej, tzw. euroliściem (przeczytaj więcej o tym jak rozpoznać żywność ekologiczną)
Szczegółowe informacje dotyczące legislacji związanej z rolnictwem ekologicznym znajdziesz na stronach Komisji Europejskiej: Przepisy dotyczące sektora produktów ekologicznych
Rolnictwo ekologiczne. Regulacje prawne w Polsce
Unijne rozporządzenie zostało wprowadzone do polskiego prawodawstwa poprzez Ustawę o rolnictwie ekologicznym z dnia 23 czerwca 2022.
Najważniejsze definicje w rozporządzeniu dotyczącym rolnictwa ekologicznego
Zgodnie z unijnym prawodawstwem:
Produkcja ekologiczna (rolnictwo ekologiczne) jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączącym:
- praktyki najkorzystniejsze dla środowiska i klimatu,
- wysoki stopień różnorodności biologicznej,
- ochronę zasobów naturalnych
- stosowanie wysokich norm dotyczących dobrostanu zwierząt i produkcji
Czynniki te odpowiadają zapotrzebowaniu rosnącej liczby konsumentów na produkty wytwarzane przy użyciu naturalnych środków i procesów.
Produkcja ekologiczna pełni zatem podwójną funkcję społeczną:
- z jednej strony w odpowiedzi na zapotrzebowanie konsumentów dostarcza na rynek produkty ekologiczne,
- a z drugiej strony dostarcza powszechnie dostępne dobra, przyczyniając się do ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt, jak również do rozwoju obszarów wiejskich.
Ze względu na cele unijnej polityki w dziedzinie produkcji ekologicznej, ramy prawne ustanowione dla realizacji tej polityki powinny służyć zapewnieniu uczciwej konkurencji i właściwemu funkcjonowaniu rynku wewnętrznego produktów ekologicznych, podtrzymaniu i uzasadnieniu zaufania konsumentów do produktów znakowanych jako ekologiczne i powinny zmierzać do stworzenia takich warunków, w których polityka ta może być kształtowana zgodnie z tendencjami produkcyjnymi i rynkowymi.’
Przeczytaj także: Rynek żywności ekologicznej w Polsce
Cele rolnictwa ekologicznego
W produkcji ekologicznej dąży się do osiągnięcia następujących ogólnych celów:
- przyczynianie się do ochrony środowiska i klimatu;
- utrzymywanie długotrwałej żyzności gleby;
- przyczynianie się do wysokiego poziomu różnorodności biologicznej;
- znaczne przyczynianie się do utrzymania nietoksycznego środowiska;
- przyczynianie się do wysokich norm dobrostanu zwierząt oraz – w szczególności – do zaspokajania potrzeb behawioralnych charakterystycznych dla danego gatunku zwierząt;
- zachęcanie do stosowania krótkich łańcuchów dostaw i produkcji lokalnej w różnych obszarach Unii;
- zachęcanie do zachowania ras rzadkich lub lokalnych ras zagrożonych wyginięciem;
- przyczynianie się do rozwoju podaży materiału genetycznego roślin dostosowanego do szczególnych potrzeb i celów rolnictwa ekologicznego;
- przyczynianie się do wysokiego poziomu różnorodności biologicznej, w szczególności poprzez stosowanie zróżnicowanego materiału genetycznego roślin, takiego jak ekologiczny materiał heterogeniczny i odmiany ekologiczne nadające się do produkcji ekologicznej;
- wspieranie rozwoju ekologicznej hodowli roślin, aby przyczyniać się do sprzyjających perspektyw gospodarczych dla sektora ekologicznego.
