Teraz czytasz...
Plastik, który jest wszędzie. Jaki to ma wpływ na nasze zdrowie?
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl

Plastik, który jest wszędzie. Jaki to ma wpływ na nasze zdrowie?

Agnieszka Gotówka

Plastik otacza nas niemal z każdej strony. Wystarczy rozejrzeć się po własnym mieszkaniu, by uzmysłowić sobie, że jest wszędzie. Rocznie produkuje się go miliardy ton. Czy ma to wpływ na nasze zdrowie? W jaki sposób odczytywać symbole umieszczone na plastikowych opakowaniach?

Woreczki foliowe, butelki, naczynia dla najmłodszych, szczoteczki do zębów – to tylko niektóre z przedmiotów, które wykonane są z plastiku. Tworzywo to wykorzystywane jest na wielu polach. Chętnie korzystają z niego również producenci żywności. Niemożliwe jest wręcz kupienia mleka w szklanej butelce, te czasy bezpowrotnie minęły. Ostatnio coraz większą popularnością cieszą się lniane torby na zakupy, choć i one nadal przegrywają z foliowymi reklamówkami.

Plastik niejedno ma imię

Producenci są zobligowani znakować opakowania mające bezpośredni kontakt z żywnością. Na każdej butelce czy kartoniku umieszczony jest charakterystyczny znak graficzny w kształcie trójkąta, a w nim cyfra. Najczęściej wcale nie zwracamy na ten symbol uwagi, a szkoda, bo może on nam wiele powiedzieć. Dzięki niemu dowiemy się, z czego wykonany jest dany pojemnik, jak również do czego można go wykorzystać.

  1. PET –  poli(tereftalan etylenu) to jeden z najczęściej wykorzystywanych tworzyw. Oznaczenie to można spotkać przede wszystkim na plastikowych butelkach, w których sprzedawane są napoje. Z tego rodzaju plastiku produkuje się również naczynia jednorazowego użytku, włókna syntetyczne (m.in. polar, poliester). Plastikowe opakowania oznaczone cyfrą 1 nie powinny być powtórnie wykorzystywane. Nie wolno ich również podgrzewać ani wystawiać na bezpośredni kontakt z promieniami słonecznymi. Ciepło sprawia bowiem, że substancje, z których tworzywo jest zbudowane, mogą przenikać do zapakowanych w nie produktów. Pojawiają się również głosy naukowców sugerujące, że butelki PET nie są obojętne dla organizmu. Obecny w nich antymon, stosowany jako katalizator, migruje z opakowań do żywności oraz napojów (zwłaszcza soków owocowych). Należy jednak zaznaczyć, że pierwiastek ten przenika w minimalnych ilościach, o ile opakowania z nim w składzie są odpowiednio i przez krótki czas przechowywane. Antymon jest podejrzewany o działanie rakotwórcze. Sugeruje się ponadto, że tworzywa PET oddziałują na nasza gospodarkę hormonalną poprzez działanie substancji o charakterze estrogenowym.
  2. HDPE – polietylen wysokiej gęstości, który uznaje się za jedno z bezpieczniejszych tworzyw. Wykorzystuje się go do produkcji folii i pojemników do pakowania żywności, jak również rur, nart, zmywaczy do paznokci i toników. Można go wykorzystywać ponownie bez obaw o własne zdrowie. 
  3. PVCpolichlorek winylu, który ma, niestety, dość złą opinię. Nie przeszkadza to jednak w jego masowym wykorzystywaniu do produkcji opakowań i folii przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Używa się go również w fabrykach wytwarzających stolarkę okienną i drzwiową, rury, wykładziny podłogowe oraz sprzęt medyczny (strzykawki, cewniki). Zdaniem niektórych badaczy PVC nie jest obojętny dla naszego zdrowia. W zakładach go produkujących uwalniany jest chlorek winylu. Jest to związek bardzo toksyczny, rakotwórczy. Kontakt z nim skutkuje uszkodzeniami układu rozrodczego, alergiami i nowotworami wątroby. W procesie spalania PVC wytwarzane są ponadto dioksyny.
  4. LDPE – polietylen o małej gęstości, który jest mniej bezpieczny dla organizmu niż plastik oznaczony numerami 2 i 5, niemniej nie stanowi dla zdrowia większego zagrożenia. Dozwolone jest jego ponowne użycie, choć trzeba pamiętać, że jest mało odporny na działanie wysokich temperatur. Z LDPE produkuje się worki foliowe, folię spożywczą oraz opakowania na ketchup i musztardę.
  5. PPpolipropylen wielokrotnego użytku, uznawany za jeden z bezpieczniejszych dla naszego zdrowia tworzyw sztucznych. Produkuje się z niego kubeczki na jogurty, margarynę oraz zakrętki do butelek. PP jest obojętny fizjologicznie, nie wolno jednak go podgrzewać w wysokich temperaturach, bo powoduje to jego błyskawiczny rozkład.
  6. PSpolistyren, znany wszystkim jako styropian. Wydziela toksyny, więc nie zaleca się jego stosowania w roli opakowań do żywności. Mimo to z tego rodzaju tworzywa produkuje się pojemniki do jedzenia na wynos oraz jednorazową zastawę, zwłaszcza kubki do kawy i herbaty.
  7. To kategoria zbiorcza, pod którą kryją się inne rodzaje plastiku. To tu znaleźć można niezwykle niebezpieczny dla naszego zdrowia bisfenol A (BPA).  Przeprowadzone na zwierzętach i ludziach badania dowodzą, że związek ten zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2, otyłości, chorób serca, zaburzeń układu nerwowego, niepłodności, zaburzeń pracy tarczycy, zachorowania na raka, zwłaszcza raka piersi i prostaty. Od 2011 w krajach Unii Europejskiej zakazana jest produkcja butelek dla dzieci z użyciem BPA, nadal jednak stosuje się go do produkcji innych akcesoriów dla dzieci: łyżeczek, kubeczków, talerzyków, sztywnych elementów smoczków, zabawek.

Jak ograniczyć ilość plastiku wokół nas? 6 sposobów

Trudno zupełnie zrezygnować z plastiku, który cieszy się na świecie tak wielką popularnością. W naszym otoczeniu jest go całe mnóstwo, czy jednak faktycznie musimy się na to godzić? Można spróbować świadomie ograniczyć jego używanie. Oto kilka sprawdzonych sposobów.

  1. Rozważ zamontowanie filtra lub zakup specjalnego czajnika filtrującego wodę. W ten sposób w znacznym stopniu ograniczysz ilość butelek z wodą mineralną w twojej kuchni. Zadbasz o środowisko naturalne, ale i o swój portfel.
  2. O ile to możliwe, wybierz produkt wykonany ze szkła zamiast z plastiku (np. nadal dostępne są szklane butelki dla dzieci). Świadomie kupuj zabawki dla swoich pociech. Te wykonane z plastiku często szybko się psują, trzeba też pamiętać, że dzieci chętnie biorą je do buzi. Lepszym wyborem będzie zakup zabawek drewnianych, a jeśli to niemożliwe – takich, które wykonane są z dobrej jakości tworzywa sztucznego.
  3. Jednorazowe reklamówki, za które i tak trzeba coraz częściej płacić, zastąp lnianymi lub materiałowymi torbami. Jeśli jedziesz na zakupy samochodem, możesz też skorzystać z kartonów, które często ustawione są przy kasach (są one udostępniane klientom za darmo).
  4. Segreguj śmieci. O ile masz taką możliwość, miej pod ręką kosz na odpady organiczne. Możesz z nich przygotować domowy kompost.
  5. Brokuł szczelnie owinięty folią? Pieczarki na styropianowej tacce? Ogórki w plastikowym worku? Na pewno lepiej sięgać po świeże warzywa i owoce bez zbędnych opakowań. Tutaj jednak pojawia się pewien dylemat, bo w przypadku warzyw i owoców ekologicznych wymóg paczkowania spowodowany jest prawem (pozwala uniknąć przypadkowego lub celowego wymieszania z produktami konwencjonalnymi)…
  6. Unikaj kupowania produktów, które zapakowane są w osobne, wykonane z plastiku opakowania, np. śmietanek do kawy, cukru w saszetkach, dżemów czy serków kanapkowych.

Plastik potrzebuje od 100 do nawet 1000 lat, by całkowicie się rozłożyć

. Jedna foliowa reklamówka jest obecna na naszej planecie niemal 500 lat, i dopiero po tym czasie znika z jej powierzchni. Dla porównania dodajmy, że proces jej produkcji to jedna sekunda, a czas użytkowania: maksymalnie godzina. Na szczęście recykling pozwala na ich ponowne wykorzystanie. To jednak jedynie kropla w morzu. Wiele bowiem zależy od nas samych. Nasze codzienne wybory mają realny wpływ na środowisko naturalne i zdrowie. Warto o tym pamiętać podczas kolejnych zakupów.

Zobacz także


Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.