Bisfenol A (BPA) ma zostać uznany za substancję wzbudzającą szczególnie duże obawy (SVHC). Taką opinię wydał Komitet Państw Członkowskich (MSC). Wiadomo już niemal z całą pewnością, że ten niezwykle popularny związek chemiczny stosowany do produkcji tworzyw sztucznych zaburza pracę układu hormonalnego, może być rakotwórczy i ma negatywny wpływ na płodność.
Komitet Państw Członkowskich (MSC) odpowiada m.in. za eliminację rozbieżności na temat wniosków, które dotyczą substancji wzbudzających szczególnie duże obawy (SVHC). Wydaje opinie na temat ich ryzyka dla zdrowia ludzi i środowiska.
Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy wpisywane są na listę kandydacką. Znajduje się już na niej bisfenol A, ale wpis na jego temat zostanie rozszerzony o działanie mutagenne i mające negatywny wpływ na rozrodczość. Decyzją Komitetu Państw Członkowskich pojawi się na niej również sulfonian perfluoroheksanu PFHxS i jego sole.
Złą sławą bisfenol A okrył się już kilka lat temu, gdy naukowcy zaczęli głośno mówić, iż substancja ta może być przyczyną wielu chorób. Niektóre amerykańskie koncerny przemysłu tworzyw sztucznych wycofały go z procesu produkcji. Na terenie Unii Europejskiej substancja ta nie jest jednak zakazana, więc na sklepowych półkach mnóstwo jest produktów żywnościowych, przechowywanych w opakowaniach z dodatkiem bisfenolu A. Czym nam to grozi?
Bisfenol A – cichy zabójca XXI wieku
Bisfenol A przenika do organizmu trzema drogami:
- przez układ pokarmowy
- przez układ oddechowy
- przez skórę.
Substancja ta jest uwalniana z tworzywa, w którego skład wchodzi, i z łatwością przenika do żywności. Dzieje się tak zwłaszcza wówczas, gdy opakowanie jest podgrzewane, gniecione oraz myte detergentami.
Od 2011 w krajach Unii Europejskiej zakazana jest produkcja butelek dla dzieci z użyciem BPA. To pokłosie raportu Amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej, który ukazał się cztery lata wcześniej. Wynika z niego, że noworodki karmione mlekiem przy użyciu plastikowych butelek są narażone na większe dzienne spożycie BPA w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Ma to związek z ich niską masą ciała, a ich małe organizmy nie są w stanie wydalić toksyny.
Trzeba jednak zaznaczyć, że bisfenol A nadal stosuje się do produkcji innych akcesoriów dla dzieci: łyżeczek, kubeczków, talerzyków, sztywnych elementów smoczków, zabawek.
Omawiana substancja może być również transportowana i metabolizowana przez skórę, na co szczególnie mocno narażone są kasjerki. Stężenie bisfenolu A na paragonach jest nawet 1000 razy większe niż w żywności (jego przenikalność przez skórę wynosi blisko 50 proc.).
Gdzie znajduje się bisfenol A?
Najpopularniejsze źródła, z których bisfenol A przedostaje się do organizmu to:
- konserwy,
- plastikowe butelki,
- papier termiczny (stosowany do drukowania paragonów i potwierdzeń z terminali płatniczych),
- szczoteczki do zębów,
- napoje w puszkach.
Niektóre kraje wprowadziły ograniczenia w używaniu BPA w procesie produkcji. Takie działania podjęły Francja i Szwecja. Niestety, w Polsce nadal nie ma żadnych obostrzeń prawnych dotyczących tej substancji.
Dlaczego bisfenol A jest groźny?
Mimo, że bisfenol A ma tak złą sławę, nadal nie ma jednoznacznego stanowiska naukowego w kwestii jego toksyczności. Przeprowadzone na zwierzętach i ludziach badania dowodzą jednak, że BPA zwiększa ryzyko:
- cukrzycy typu 2,
- otyłości,
- chorób serca,
- zaburzeń układu nerwowego,
- niepłodności,
- zaburzeń pracy tarczycy,
- zachorowania na raka, zwłaszcza raka piersi i prostaty.
Jak unikać bisfenolu A?
Omawiana substancja jest wszechobecna. Bardzo trudno całkowicie się jej wystrzegać. Jest bowiem wygodna w użyciu, tania, a do tego nie wpływa na smak potraw i napojów, za co szczególnie lubi ją przemysł spożywczy. Jak więc być świadomym konsumentem i ograniczyć kontakt z BPA?
- Spożywaj jak największe ilości żywności świeżej i nieprzetworzonej. Sięgaj po wędliny i mięso, zrezygnuj z konserw.
- Jeśli używasz warzywa konserwowe, zaraz po otwarciu puszki, przełóż jej zawartość do ceramicznej miseczki lub szklanki.
- Przechowuj żywność w szklanych pojemnikach lub tych wykonanych ze stali nierdzewnej.
- Nie musisz całkowicie rezygnować z plastikowych opakowań. Jeśli jednak sięgasz po tego rodzaju tworzywo, odszukaj symbol trójkąta zbudowanego z trzech strzałek. Znajduje się tam cyfra, która podpowiada, z jakiego materiału wytworzono opakowanie. Unikaj liczb 7 (PC lub 0, co oznacza poliwęglany i inne ) i 3 (PVC, polichlorek winylu). Do ich produkcji niemal z całą pewnością użyto bisfenolu A.
- Nigdy nie podgrzewaj plastikowych opakowań.
- Jeśli używasz plastikowe opakowania, dbaj o to, by nie były uszkodzone. Już niewielkie zarysowanie sprawia, że zwiększa się ilość BPA przenikającego do żywności.
