Fasolka po bretońsku to jedno z tych tradycyjnych dań kuchni polskiej, które łączy w sobie prostotę i sytość. Ten gęsty, aromatyczny gulasz na bazie fasoli i mięsa sprawdza się zarówno na codzienny obiad, jak i na rodzinne spotkania. Jakie składniki są potrzebne do jego przygotowania? Jakie są warianty tego dania? I jak je zrobić? Przeczytajcie.
Czym jest fasolka po bretońsku?
Fasolka po bretońsku to tradycyjne, jednogarnkowe danie kuchni polskiej. Przygotowuje się je na bazie białej fasoli, duszonej wraz z mięsem, zwykle wędzonym boczkiem lub kiełbasą, oraz aromatycznym sosem pomidorowym.
Choć nazwa sugeruje związki z Bretanią (regionem Francji) polska fasolka po bretońsku to raczej lokalna adaptacja, która na przestrzeni lat stała się ważnym elementem rodzimej kuchni. Jej geneza nie jest do końca jasna, ale można przypuszczać, że na powstanie tego prostego posiłku wpłynęły inspiracje francuskimi daniami z fasoli i mięsa.
→ Przeczytaj, czym różni się passata pomidorowa od pulpy
Historia fasolki po bretońsku w Polsce
Fasolka po bretońsku pojawiła się w polskiej kuchni prawdopodobnie na początku XX wieku, choć jej dokładne początki trudno jednoznacznie określić. Danie to zyskało popularność przede wszystkim w okresie międzywojennym oraz po II wojnie światowej, kiedy to kuchnia polska zaczęła się stopniowo otwierać na nowe smaki i składniki.
Tradycyjnie fasolkę po bretońsku serwowano jako sycący posiłek dla całej rodziny. Była to potrawa praktyczna i pożywna, często goszcząca na stołach w dni powszednie, ale także podczas różnego rodzaju spotkań i uroczystości. Ze względu na stosunkowo niedrogie składniki (choćby fasolę), danie to było dostępne dla szerokich warstw społecznych.
Fasolka po bretońsku rozpowszechniła się przede wszystkim w centralnej i wschodniej Polsce, ale jej popularność obejmuje niemal cały kraj.
→ Przeczytaj również: Fasolka szparagowa: jak gotować, walory odżywcze, przechowywanie
Składniki tradycyjnej fasolki po bretońsku
Podstawą każdej klasycznej fasolki po bretońsku jest fasola Piękny Jaś. To odmiana białej fasoli o delikatnym smaku i miękkiej konsystencji. To właśnie ona nadaje potrawie charakterystyczną sytość i strukturę. Nieodłącznym elementem fasolki są też kiełbasa wieprzowa oraz wędzony boczek.
Ważnym składnikiem są także pomidorowe dodatki (można użyć koncentratu, przecieru, passaty lub pomidorów z puszki). To one tworzą bazę sosu, która łączy wszystkie smaki. Dopełnieniem są warzywa i przyprawy: cebula, czosnek, majeranek, liść laurowy, ziele angielskie oraz wędzona papryka.
Jak przygotować fasolkę po bretońsku krok po kroku?
Składniki:
- ½ kg białej fasoli typ Jaś
- 300 g boczku wędzonego (i/lub cienkiej wędzonej kiełbasy)
- 1 mała cebula
- 250 ml przetartych pomidorów (można mniej, to kwestia smaku)
- zioła i przyprawy do smaku (kilka ziarenek ziela angielskiego, kilka ziarenek pieprzu, listek laurowy, sól morska, pieprz, cukier, majeranek)
- ząbek czosnku
Sposób przygotowania:
- Fasolę namocz na noc w dużej ilości wody.
- Następnego dnia wylej wodę z moczenia, zalej fasolę świeżą wodą i gotuj do prawie miękkości (bez soli).
- Kawałek boczku oczyść ze skórek i chrząstek, pokrój najpierw w plasterki, a potem w kostkę.
- Na rozgrzanej patelni podsmaż boczek razem z drobno posiekaną cebulą, dodając odrobinę oliwy z oliwek. Możesz też dodać kiełbasę, jeśli lubisz.
- Do prawie miękkiej fasoli dodaj zioła, przysmażony boczek oraz przecier pomidorowy.
- Dopraw solą, pieprzem i odrobiną cukru, a także majerankiem, jeśli chcesz. Gotuj wszystko dalej, aż sos zgęstnieje, a fasola będzie całkowicie miękka.
- Na koniec dodaj rozgnieciony ząbek czosnku i jeszcze chwilę podgrzewaj.
- Podawaj na gorąco z ulubionym pieczywem, np. z grzankami.
Wskazówki:
- Jeśli podczas gotowania woda wyparuje, a fasola nadal będzie twarda, dolewaj przegotowaną, gorącą wodę.
- Fasolka po bretońsku świetnie sprawdza się na kolację, ale unikaj jedzenia jej zbyt późno, by nie obciążać żołądka przed snem.
Autorką przepisu jest Katarzyna Jankowska, autorka bloga i serii książek Mama Alergika Gotuje.
→ Sprawdź przepis na pastę z białej fasoli
Fasolka po bretońsku wegańska
Wegańska fasolka po bretońsku to pożywna alternatywa dla tradycyjnej, mięsnej wersji. Choć nie zawiera kiełbasy ani boczku, zachowuje smak dzięki odpowiednio dobranym składnikom i przyprawom. Bazą pozostaje oczywiście fasola Piękny Jaś, a smak potrawy wzbogacają wędzona papryka, koncentrat pomidorowy, czosnek, cebula, liść laurowy i ziele angielskie.
→ Sprawdź przepis na wegański sos pomidorowy z fasolą i pieczarkami
Aby dodać daniu wyrazistości, warto podsmażyć na oliwie cebulę z czosnkiem, a następnie dodać wędzone tofu, soczewicę, grzyby, lub roślinne alternatywy dla kiełbasy.
Popularne warianty fasolki po bretońsku
Fasolka po bretońsku z puszki to szybka i wygodna wersja tego klasycznego dania. Wystarczy podgrzać gotową fasolę z puszki, dodać przyprawy, wędlinę i pomidory, aby w kilka minut cieszyć się smakiem tradycyjnej fasolki, gdy brakuje czasu na długie gotowanie. Kupując gotowe danie, zwróć uwagę na skład produktu. Im krótszy i bardziej naturalny, tym lepiej. Unikaj konserwantów, nadmiaru soli, syropu glukozowo-fruktozowego i sztucznych aromatów.
Sprawdź też zawartość fasoli w procentach. Niektóre produkty mają więcej sosu niż fasoli. Dobrze, jeśli w składzie pojawi się wędzona kiełbasa lub boczek, a nie tylko aromaty dymu.
Warto też przygotować domową fasolkę po bretońsku do słoików. Po ugotowaniu potrawy wystarczy gorącą fasolkę przełożyć do czystych, wyparzonych słoików, szczelnie zakręcić i zapasteryzować (najlepiej przez 30–40 minut w garnku z gorącą wodą lub piekarniku). Dzięki temu fasolka może zachować swoją świeżość i smak nawet przez kilka miesięcy, bez konieczności używania konserwantów.
Wersja do słoików świetnie sprawdzi się jako gotowy obiad na dni, gdy nie masz czasu gotować, albo jako prowiant na działkę, camping czy w dłuższą podróż. To również dobra opcja na wykorzystanie sezonowych zapasów fasoli lub pomidorów. Przy wekowaniu warto zadbać, by słoiki były idealnie czyste, a wieczka szczelne.
→ Przeczytaj również: Słoiki na przetwory. Gdzie kupić i na co zwracać uwagę?
Domowa fasolka po bretońsku w słoikach to nie tylko oszczędność czasu, ale też pewność, że wiesz, co jesz.
Najczęstsze pytania i praktyczne wskazówki dotyczące fasolki po bretońsku
Jaką fasolę wybrać: suchą czy z puszki?
Wybór zależy od tego, ile masz czasu. Sucha fasola (np. Piękny Jaś) daje bardziej domowy smak i lepszą kontrolę nad konsystencją, ale wymaga wcześniejszego namoczenia i dłuższego gotowania. Fasola z puszki to opcja ekspresowa — idealna, gdy chcesz przygotować danie szybko. Warto jednak wybrać puszki z krótkim i naturalnym składem.
Jak uniknąć rozgotowania fasoli i przypalenia sosu?
Fasolę gotuj na wolnym ogniu i nie sol jej na początku (sól dodana za wcześnie może spowolnić jej mięknięcie). Uważnie pilnuj końcowej fazy gotowania, gdy sos gęstnieje. Często mieszaj, by uniknąć przypalenia. Jeśli sos jest zbyt gęsty, dolej odrobinę przegotowanej, gorącej wody.
Z czym podawać fasolkę po bretońsku?
Najlepiej smakuje z kromką świeżego chleba. Pasuje do niej wiejski chleb na zakwasie lub bagietka. Możesz też podać ją z grzankami, kaszą (np. jęczmienną) albo z pieczonymi ziemniakami lub plackiem ziemniaczanym.
Jak przechowywać i odgrzewać fasolkę po bretońsku?
Po ugotowaniu fasolkę najlepiej przelać do szklanego lub emaliowanego naczynia z pokrywką i przechowywać w lodówce maksymalnie 3–4 dni. Podgrzewaj na małym ogniu, mieszając często, aby sos się nie przypalił. Danie nadaje się też do zamrożenia. Po rozmrożeniu wystarczy podgrzać, ewentualnie doprawić.
Czy fasolka po bretońsku smakuje lepiej na drugi dzień?
Tak. To jedno z tych dań, które „nabiera mocy” z czasem. Smaki dobrze się przegryzają, a sos staje się gęstszy i bardziej aromatyczny. Warto przygotować ją dzień wcześniej i podgrzać przed podaniem.
Czy fasolka po bretońsku nadaje się dla dzieci?
Jak najbardziej, choć warto zrobić łagodniejszą wersję (bez ostrej papryki i z ograniczoną ilością tłuszczu oraz soli). Zamiast wędzonej kiełbasy możesz dodać delikatne mięso drobiowe lub warzywne klopsiki.
