Jemioła to niekwestionowany symbol Bożego Narodzenia. Przed laty stanowiła roślinę świętą. Zawieszona pod strzechą miała gwarantować szczęście i powodzenia. Ale mało kto wie, że gałązki jemioły są też cennym surowcem zielarskim: obniża ciśnienie krwi i wspomaga pracę serca. Gdzie rośnie jemioła? Jak ją pozyskiwać? I czy picie jej naparów jest bezpieczne?
Jemioła – pasożyt czy cenny surowiec?
Jemioła bez wątpienia kojarzy się ze świętami Bożego Narodzenia. Symbolizuje szczęście i ma zapewnić dobrobyt w Nowym Roku. Chroni przed złymi duchami i nieprzychylnymi osobami. Ma przynosić szczęście i chronić dom przez niebezpieczeństwem (m.in. kradzieżą, złodziejami). Pocałunek pod jemiołą ma z kolei gwarantować miłość i szczęście.
→ Przeczytaj również: Jeżówka purpurowa na odporność. Co mówi nauka?
Ale czy wiesz, że jemioła jest półpasożytem? Pobiera wodę i sole mineralne z drzewa, dzięki czemu może przeprowadzać fotosyntezę. Do drzewa jest przyczepiona za pomocą haustori, czyli przyssawek, które pomagają jej się zagnieździć na pniu drzew liściastych lub iglastych. Osłabia swojego żywiciela, np. w czasie suszy zabiera mu zapasy wody. Jest sporym zagrożeniem dla stabilności drzewostanów sosnowych i jodłowych.
Jest to roślina, która pochodzi z rodziny sandałowcowatych. Można ją spotkać w naturze na terenie całej Europy i Azji. Dobrze czuje się na pniu sosny, jodły, topoli, lipy i brzozy. Preferuje okazy, które rosną na glebach zasobnych w węglan wapnia.
Jemioła to symbol Bożego Narodzenia, który według dawnych wierzeń miał przynosić domownikom szczęście
→ Przeczytaj również: Ozdoba świąteczna DIY: jak ją zrobić?
Co to jest jemioła?
Jemioła pospolita to roślina zimozielona. Posiada silnie rozgałęzione pędy, które sprawiają, że roślina ma kulisty pokrój. Łodyga jest zielona, niekorkowiejąca. Liście ułożone są naprzeciwlegle, nagie i skórzaste o kształcie szeroko lancetowatym, tępo zakończone w kolorze żółto-zielonym lub oliwkowym. Wytrzymują na roślinie przez całą zimę.
Kwitnie od lutego do maja, jednak wszystko zależy od warunków pogodowych. Kwiaty są małe w kolorze żółtym, przyjemnie pachną i wydzielają dużą ilość nektaru. Owoce to białe, kuliste jagody z małymi owocami właściwymi w środku. Obecne są na roślinie przez całą zimę i stanowią smaczny przysmak dla ptaków (głównie jemiołuszek i drozdów).
→ Przeczytaj również: Jak i czym dokarmiać ptaki zimą?
Pędy jemioły wykłada się też zimą jako pokarm dla leśnych zwierząt, zwłaszcza żubrów, jeleni, saren i zajęcy. Są bogate w witaminy i wapń.
W Polsce rośnie jemioła:
- pospolita (Viscum album L) ‒ spotkać ją można na drzewach i krzewach liściastych, dwuliściennych, głównie na topolach, klonach, lipach, brzozach, jarzębinach, wierzbach, kasztanowcach, grabach, jesionach, olszach, grochodrzewach (robinia akacjowa). Nie rośnie na krajowych dębach, a jeśli, to bardzo sporadycznie,
- jodłowa (Viscum abietis Beck) ‒ pasożytuje wyłącznie na jodle (stąd spotkać ją można przede wszystkim na południu Polski), charakteryzuje się liśćmi ciemnozielonymi,
- rozpierzchła (Viscum laxum Boiss.) ‒ jej żywicielem jest sosna, rzadziej świerk i modrzew, najczęściej występuje na Lubelszczyźnie.
Jak obniżyć ciśnienie? Naturalnie!
Jemioła jest uznawana za roślinę leczniczą. Obfituje w fitosterole, lektyny, polisacharydy, peptydy. Zawiera też cynk, wapń i potas. Jej składniki lecznicze są ściśle powiązane z rośliną, na której bytują.
Krzew kiedyś był uznawany za najlepszy lek na epilepsję. Ostatnimi czasy jemioła była wykorzystywana do niszczenia komórek rakowych. Poprawia apetyt, pomaga w problemach z zasypianiem i zwiększa odporność organizmu (silne działanie immunostymulujące zawdzięcza obecnym w roślinie peptydom).
→ Zobacz przepis na tort żurawinowy – idealny nie tylko na Boże Narodzenie
Dodatkowo obniża ciśnienia krwi i rozszerza naczynia krwionośne. Wspomaga leczenie nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, choroby wieńcowej. Obecnie prowadzone są badania, które sugerują zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia zawału mięśnia sercowego u osób, które regularnie sięgają po wyciąg z jemioły.
Jemioła: zastosowania lecznicze i środki ostrożności
Wiedząc, gdzie rośnie jemioła, łatwo o jej pozyskanie (choć problematyczna może być wysokość). Zbiera się ją od grudnia do marca. Pamiętajmy, że substratem są tylko liście i cienkie łodygi bez owoców.
Wskazany jest zbiór z miejsc oddalonych od ruchu samochodowego i wszelkich innych zanieczyszczeń powietrza. Najlepiej suszyć roślinę w 25°C w miejscu suchym i przewiewnym. Wysuszony produkt trzymamy w papierowej torbie.
UWAGA: Nie zaleca się spożywania jemioły przez dzieci, młodzież, kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby ze schorzeniami wątroby i chorobą alkoholową.
Rozpoczynając przygodę z dawkowaniem jemioły, należy przestrzegać dziennych porcji zalecanych przez producenta. Trzeba uważać, bo roślina może powodować działanie niepożądane takie jak wymioty, bóle brzucha i biegunkę.
By przygotować macerat z jemioły, łyżkę stołową zmielonego ziela zalewamy przegotowaną letnią wodą i odstawiamy na ok. 1 h w suche miejsce, następnie całość przecedzamy. Gotowy macerat spożywamy 2 razy dziennie po około 1/3 szklanki.
→ Przeczytaj również: 7 trujących roślin doniczkowych. Masz je w domu?
Czy jemioła jest trująca?
Tak, jest to roślina w całości trująca (ale to dawka czyni truciznę!). W przypadku przedawkowania może wywołać gorączkę, bóle brzucha, biegunki i nudności, ale też drgawki i spowolnienie rytmu serca. W przypadku dzieci toksyczne może być zjedzenie powyżej 5 jagód! Niebezpieczne jest też zjedzenie rośliny przez domowe zwierzęta, zwłaszcza psy, koty i króliki.
