Jarzębina, właściwości której są imponujące, to roślina często spotykana w Polsce. Jej charakterystyczne owoce są wykorzystywane jako ozdoba i element prac plastycznych. Ale czy wiecie, że te czerwone kulki mają też sporo cennych dla zdrowia witamin i minerałów?
Jarzębina: właściwości prozdrowotne
Owoce jarzębiny w medycynie ludowej wykorzystywano od dawna. Działają lekko przeczyszczająco i moczopędnie. Była stosowana przy reumatyzmie i chorobach dolnych dróg oddechowych. By wyleczyć chrypkę i wzmocnić organizm w czasie przeziębienia, pito sok z jarzębiny.
To znakomity owoc przy awitaminozie, miażdżycy, nadciśnieniu tętniczym. Działa przeciwzapalnie na błonę śluzową żołądka oraz jelit, łagodzi dolegliwości ze strony wątroby i chroni ją przed działaniem szkodliwych związków.
Jarzębina to też silny antyoksydant. Zwalcza też bakterie, hamując ich wzrost. Badania wykazały jej działanie w tym zakresie względem bakterii Gram-dodatnich, jak np. gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) i paciorkowce kałowe, jak i w stosunku do bakterii Gram-ujemnych jak E. coli, Salmonella enterica i pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa).
W jarzębinie znajdują się duże ilości witaminy C (jest jej nieco mniej niż w rokitniku, ale nadal więcej niż np. w cytrusach). Roślina zawiera też spore ilości błonnika. Stanowi też dobre źródło minerałów, m.in. magnezu, wapnia, potasu i żelaza. Owoce kryją w sobie spore ilości kwasów organicznych, kwasów fenolowych, flawonoidów, antocyjanów i garbników. Zawierają też dwukrotnie więcej karotenu niż marchew.
Najnowsze badania wykazały też, że jarzębina stanowi potencjalne źródło substancji, które w przyszłości mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu nowotworów, chorób układu pokarmowego, neurologicznych czy układu krążenia.
Jarzębina w ogrodzie
Jarzębina to niewielkie drzewo dorastające do 15 m wysokości. Należy do rodzaju Sorbus L. (jarząb), który obejmuje ponad 200 gatunków drzew i krzewów o walorach ozdobnych, głównie ze względu na barwne owoce.
Ma srebrzystoszarą, gładką korę, a liście po roztarciu pachną gorzkimi migdałami. Roślina rodzi małe, kuliste, czerwone owoce, które zawierają trzy nasiona.
Jarzębina intensywnie owocuje. Jest też bardzo efektowna, stąd chętnie sadzi się ją w parkach.
Kiedy zbiera się jarzębinę?
Zbiór jarzębiny najlepiej wykonać po pierwszych przymrozkach, bo wówczas utracą nieco goryczki. Owoce muszą być dojrzałe i intensywnie czerwone.
Owoce jarzębiny – zastosowanie

Owoce jarzębiny są piękne i mają walor dekoracyjny. Można je wykorzystać do przygotowania jesiennych dekoracji zero waste. To też roślina uwielbiana przez ptaki.
Warto też przygotować przetwory z jarzębiny, np. dżemy. Znane są też przepisy na nalewkę jarzębinową.
Suszone owoce jarzębiny z kolei dobrze smakują w formie herbat i są cennym składnikiem ziołowych naparów. W formie kandyzowanej (choć rzadko spotykanej) stanowią ciekawy dodatek do wypieków, np. muffinek.
Czy jarzębina jest trująca?
Owoce jarzębiny zawierają kwas sorbowy i parasorbowy, które mogą wywołać rozstrój żołądka i jelit, nudności, wymioty, biegunkę.
Ulegają one rozkładowi zarówno pod wpływem wysokiej, jak i niskiej temperatury (stąd potrzeba „przemrożenia” owoców, ich sparzenia albo zagotowania). Owoców jarzębiny nie należy jeść na surowo.
Czerwone korale z jarzębiny…
Jarzębina to roślina, której dawniej przypisywano magiczną moc. Wierzono, że wplecenie jej gałązek w dożynkowy wieniec zapewni urodzaj w kolejnym roku. Owoce miały też chronić przed nocnymi strachami. Zanim więc wyszło się z chaty nocą, do kieszeni wkładano kilka owoców jarzębiny.
Roślina miała również przynosić szczęście w miłości. To dlatego kobiety nosiły korale z jarzębiny. Jarzębinowe gałązki kładziono też na grobach zmarłych, gdzie miały odpędzać złe moce.