Wok to niekwestionowany symbol kuchni orientalnej. Jak się jednak okazuje, w polskiej kuchni również ma wiele zastosowań. Co warto wiedzieć o tego rodzaju naczyniu i czy przygotowywane na nim potrawy są zdrowe?
Jak wygląda wok?
Tradycyjne naczynie tego typu swoim wyglądem przypomina miskę z jedną lub dwoma rączkami. Służy do smażenia w ruchu oraz szybkiego przygotowywania potraw. Wykonany jest ze stali węglowej i kuty jest ręcznie. Od patelni odróżnia się tym, że jest głębszy a jego dno jest mniejsze. Dzięki temu do smażenia można wykorzystać mniej tłuszczu.
Naczynie znane od wieków
Uważa się, że głębokie naczynie o owalnym kształcie znane jest od dynastii Han (206 p.n.e – 220 n.e.), choć naukowcy spierają się, czy to Chińczycy je wynaleźli. Być może jego wzór został zaczerpnięty od innych ludów.
Dzisiaj wok spotkać można w kuchni nie tylko chińskiej, ale i hinduskiej, indonezyjskiej, malezyjskiej oraz japońskiej.
Wok historycznie stanowił wyposażenie każdego chińskiego domu. Najczęściej wbudowany był w gliniany piec kuchenny. Wykonywano go z żeliwa. Utrzymywał odpowiednią temperaturę smażenia, nawet gdy płomień był niestabilny (bo źródłem ciepła było drewno lub słoma).
Gdy kuchnia orientalna stała się popularna na całym świecie, producenci garnków i patelni poszerzyli swoja ofertę o woki. Uwspółcześnili je i dostosowali do potrzeb masowego klienta, m.in. zabezpieczając jego powierzchnię teflonem.
W Polsce trudno jest kupić oryginalny wok, zwłaszcza ten kuty ręcznie. Pewną przeszkodą jest również cena naczynia, które wyprodukowane w ten sposób jest niepowtarzalne i jedyne w swoim rodzaju. Co ciekawe, szefowie kuchni wiedzą z doświadczenia, że wok wyprodukowany w fabryce również może być bardzo dobrej jakości.
Obecnie naczynia te produkowane są przy pomocy prasy hydraulicznej, a ręcznie wykonuje się jedynie efektowane zdobienia. Taki proces produkcji zapewnia stosunkowo długie użytkownie naczynia. Nie powstaje bowiem tak wiele pęknięć mikroskopijnej wielkości, które sprawiają, że wok szybciej się wypala i konieczna jest jego wymiana.
Jak kupować wok?
Trudno jest zaufać sprzedawcy, który przekonuje nas, że wok przez niego oferowany jest najlepszy na rynku. Doświadczenie pokazuje bowiem, że wokół naczynia tego funkcjonuje wiele mitów. A zatem na co należy zwracać uwagę, kupując wok?
Przede wszystkim trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, kto będzie to naczynie używać? Należy kierować się nieco innymi kryteriami, jeśli nabyć je chce osoba prywatna, innymi zaś – gdy chcemy wyposażyć w nie restaurację. Wiele zależy również od tego, jakim palnikiem dysponujemy, jak również od stylu gotowania.
Rodzaje woków
Istnieje wiele typów woków. Ze względu na ich pochodzenie wyróżnić można:
- wok kantoński,
- mandaryńsk
- pekiński.
Wok kantoński
Swoim kształtem i sposobem gotowania przywodzi na myśl tradycyjne naczynie tego typu. Najczęściej posiada parę dodatkowych uszu po obu stronach. Produkuje się go ze stali węglowej lub z czystego żelaza (rzadziej).
Wok kantoński najczęściej znaleźć można w dobrych restauracjach, które specjalizują się w kuchni orientalnej (zwłaszcza chińskiej). Ten typ naczynia jest ciężki, masywny, a zatem podnoszenie go w czasie gotowania jest zadaniem niezwykle trudnym (i niebezpiecznym). I dlatego też do mieszania przyrządzanej potrawy używa się specjalnych łopatek lub chochli.
Wok mandaryński
Tego typu naczynie jest już nieco bardziej współczesne, a co najważniejsze – lżejsze. Dodano do niego metalową lub drewnianą rączkę, co ułatwia ręczne podrzucanie produktów, które są na niej przyrządzane. Niektórzy kucharze są zdania, że łatwiej na woku mandaryńskim kontrolować proces smażenia, stąd poleca się go osobom nieco mniej doświadczonym. Najważniejsze jednak wydaje się być to, że w naczyniu tym smaży się produkty bardzo szybko. Czasem wystarczy niecała minuta, by przygotować chrupkie warzywa w stylu orientalnym.
Wok pekiński
Jest to naczynie bardzo głębokie, wykonane z dobrej jakości stali. Podobnie jak jej mandaryński kuzyn, posiada rączkę. Wok pekiński cenią sobie specjaliści, którzy uważają go za najdoskonalszy odpowiednik tradycyjnego naczynia.
Jak smażyć na woku?
Potrawa przygotowywana na woku bardzo szybko nadaje się do jedzenia. Produkty smaży się w wysokiej temperaturze, z zachowaniem odpowiedniej kolejności: najpierw te najtwardsze, np. mięso, następnie warzywa, a dopiero pod sam koniec smażenia dodaje się zioła i przyprawy. Przed rozgrzaniem naczynia warto przygotować sobie wszystkie składniki, bo podczas smażenia może nie być na to czasu. Temperatura powinna być bowiem utrzymana stale na tym samym poziomie, a sam olej nie może się palić. Co ważne, potrawę niemal nieustannie należy mieszać (ruszając naczyniem lub przy pomocy specjalnej łopatki).
Zważywszy na to, że w przypadku smażenia w woku niezwykle ważna jest temperatura, ogromne znaczenie ma rodzaj użytego oleju. W kuchni chińskiej często stosuje się olej arachidowy. I wcale nie chodzi tu o egzotykę, ile o temperaturę palenia tłuszczu, która w tym przypadku jest bardzo wysoka. Wysoką temperaturę dymienia ma również olej ryżowy (230°C) oraz olej kokosowy.
Wok a polska kuchnia
Choć wok nasuwa przede wszystkim skojarzenia z kuchnią chińską, można w nim przygotowywać również potrawy rodem z polskich książek kucharskich.
W naczyniu tym przyrządzić bowiem można
- smaczne zupy,
- drób
- ryby.
Można w nim dusić, jak również gotować na parze. Z powodzeniem w naczyniu tym usmażyć można pączki oraz faworki, nadaje się ono bowiem do smażenia w głębokim tłuszczu. Niektórzy wykorzystują je również do smażenia konfitur.
Czy dania z woka są zdrowe?
Wok ma wiele zastosowań i pozwala na zdrowe przygotowywanie potraw, chociażby dzięki temu, że wykorzystujemy mniej tłuszczu.
Wok ma w swojej ofercie niemal każdy producent garnków i patelni. Nie każde naczynie jednak będzie odpowiedniej jakości. Warto kupić to, które posiada certyfikat bądź atest, zwłaszcza jeśli chcemy przeznaczyć na nie sporą sumę. Wkrótce napiszemy więcej na ten temat!
