Teraz czytasz...
Mleko kozie EKO na zdrowie…

Mleko kozie EKO na zdrowie…

Od 10-15 lat w Europie i w Polsce można zaobserwować duży wzrost zainteresowania kozim mlekiem i jego przetworami a niektórzy pamiętają jeszcze czasy gdy nazywano je mlekiem biedoty. Oferuje je wiele gospodarstw ekologicznych. Warto poznać walory zdrowotne koziego mleka i jego przetworów.

Koza towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat. Była pierwszym zwierzęciem udomowionym w epoce kamiennej w celu pozyskania mleka. Kiedyś na wsi mleko kóz uznawane było za mleko dla najbiedniejszych mieszkańców, ta bowiem, jako zwierzę nieduże, zdolna jest wyżywić się na niewielkim skrawku łąki. Jeśli nie ma lepszego wyboru, zje wszystko, co znajdzie, ogryzie nawet korę z drzewek owocowych. Na pastwisku zaś pożywia się chętnie zdrowymi ziołami i chwastami.

Mleko kozie ma bowiem mnóstwo zalet, o które byśmy go nie podejrzewali. Zalety kosmetyczne zostały osławione dzięki Kleopatrze, która podobno kąpała się w nim, czemu zawdzięczała swą nieprzemijającą urodę. Korzystają dziś na tym firmy kosmetyczne i salony spa, oferując kosmetyki i zabiegi z jego wykorzystaniem. My natomiast pragniemy przybliżyć wiedzę o walorach zdrowotnych ekologicznego koziego mleka.

Korzystne proporcje składników

Mleko kozie może być podawane już niemowlętom (rozcieńczone i po konsultacji z neonatologiem lub pediatrą), a także osobom starszym i alergikom – także uczulonym na białka mleka krowiego z tzw. skazą białkową, bo około 40% osób lepiej toleruje antygeny białkowe mleka koziego. Stąd dobrze, by dzieci z tym uczuleniem spróbowały pić mleko kozie zamiast mleka modyfikowanego (to jest najczęściej na bazie serwatki z mleka krowiego lub  oparte na białku roślinnym pochodzącym z soi, a i ono czasem uczula przy skazie białkowej). Proporcje aminokwasów, w tym egzogennych (nieprodukowanych przez organizm człowieka), są korzystniejsze niż w mleku krowim, co ma znaczenie w żywieniu małych dzieci. Co więcej mleko to ma też więcej aminokwasów siarkowych (metionina). Są one niezbędne dla prawidłowego metabolizmu oraz rozwoju młodego organizmu.

Poleca się je rekonwalescentom, także po operacjach, diabetykom, osobom z wrażliwym żołądkiem. Nie obciąża wątroby, bo jest lekkostrawne, a zarazem odżywcze (choć ma tylko 69kcal/288kJ w 100g). Kazeina, białko mleka koziego, ma wartość odżywczą znacznie wyższą niż białko roślin strączkowych i podobną do mięsa.

Mleko kozie ma pięć razy więcej witaminy B13 (kwas orotowy) niż mleko krowie. Witamina ta odpowiada za przyrost masy mięśniowej i rozrost tkanki łącznej, obniża stężenie cholesterolu we krwi, chroni wątrobę nawet przed mikotoksynami (wytwarzanymi przez grzyby i pleśnie), odtruwa działając też przeciwartretycznie (obniża stężenie kwasu moczowego we krwi), wspomaga leczenie SM (sclerosis multiplex czyli stwardnienia rozsianego). Może przyczyniać się do spowolnienia procesu starzenia. Już dzięki tej jednej witaminie można uznać mleko kóz za żywność funkcjonalną. U dzieci i ludzi młodych ma ona znaczenie w  budowie komórek, a u starszych pomaga je regenerować. A to dopiero początek wyliczania zalet.

Skład ogólny mleka koziego: sucha masa to ok. 12.93%, białko ogółem 3,56%, tłuszcz 4,14%, węglowodany 4,45%.Ilościowo nie różni się bardzo od mleka krów, jednak ma inny skład chemiczny i budowę składników. Tłuszcz ma mniejszą frakcję (drobniejsze kuleczki), jest łatwiej trawiony przez enzymy żołądka odpowiedzialne za trawienie tłuszczów właśnie (lipazy).

Kazeina jest w mniejszych cząsteczkach, stąd skrzep kazeinowy mleka koziego jest łatwiej trawiony przez enzymy proteolityczne w żołądku. Jest w nim też więcej białek serwatkowych niż w mleku krowim.Także cukier mleczny (laktoza) przyczynia się do lepszej przyswajalności, o czym piszemy dalej.

Składniki mineralne:

Mleko kozie ma w 100 g (mleko płynne) około: 14 mg magnezu, 134 mg wapnia, 0,05 mg żelaza, 111 mg fosforu, 204 mg potasu, 50 mg sodu, 0,3 mg cynku. Niektórzy twierdzą, że duża zawartość minerałów może obciążać nerki małych dzieci, jest jednak pewien cenny element ułatwiający przyswajanie. Laktoza, dwucukier obecny w mleku kozim ( w ilości zaledwie 3,8%-4,9%) umożliwia lepsze wchłanianie tych licznych składników (zwłaszcza wapnia) w dolnym odcinku jelita cienkiego. Stabilizuje też florę bakteryjną w jelitach.
Zawarte w mleku kozim proporcje minerałów, zwłaszcza wapnia, fosforu i potasu, są korzystniejsze dla człowieka niż w mleku krowim. Pod tym względem nieco upodabnia to mleko kozie do ludzkiego. Jednak zawartość potasu i chloru jest dość znaczna, zaleca się więc rozcieńczać to mleko dla niemowląt.

Polecamy także:

Witaminy

Mleko kozie jest bogatym źródłem dobrze przyswajalnej witaminy D3 (0,3 µg), niacyny (0,277 mg/100g)  i biotyny (0,039, natomiast ubogim witaminy E, A i kwasu foliowego (stąd możliwa jest anemia przy wyłącznym żywieniu niemowląt mlekiem kozim). Co jednak w 2007 roku odkryli naukowcy z Granady? Mleko kóz nasila wykorzystanie żelaza i regenerację hemoglobiny. Zrównoważona też jest interakcja towarzysząca jednoczesnemu spożywaniu wapnia i żelaza (wapń zwykle zmniejsza jego wchłanianie).
U pijących kozie mleko obserwuje się wzmocnienie kości, w tym zębów (dzięki lepszemu przyswajaniu wapnia za sprawą witaminy D3). Jest ono koloru białego, bo zawiera witaminę A (185 IU w 100g), a nie karoten, dający barwę kremową krowiemu mleku.

Kwasy tłuszczowe:

Ważne, z punktu widzenia rozwoju i zdrowia układu nerwowego, są kwas linolowy i arachidonowy (0,15 g w 100g). Oba z grupy kwasów omega-6. Ponadto w mleku kozim znajduje się aż 30-35% średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych, natomiast w mleku krowim jest ich zaledwie 15-20%. Są one dobrym źródłem energii ale nie odkładają się jako tkanka tłuszczowa.
W badaniach przeprowadzonych na myszach i szczurach, izomery kwasu linolowego wykazały właściwości hamujące w stosunku do komórek nowotworowych gruczołów piersiowych, wpustu żołądka, jelita grubego, wątroby, nerek, i płuc.

Jak podgrzewać kozie mleko?

Warto wiedzieć, że mleko kozie ma niską stabilność termiczną. Może łatwo zwarzyć się przy ogrzewaniu ze względu na dużą zawartość wapnia jonowego. Można je jednak „zahartować” ogrzewając powoli do temperatury 80-83 stopni Celsjusza, by ten wapń jonowy wytrącił się w formie koloidalnego fosforanu trójwapniowego.
W Polsce znane jest najbardziej kozie mleko nieprzetworzone, choć i to powoli się zmienia, wraz ze świadomością konsumentów i liczbą producentów ekologicznych. Niektórych może uprzedzać nieznany smak, proponujemy wówczas wypróbowanie mleka o innej porze roku (skład i smak zmienia się nieco wraz z rodzajem pożywienia kóz). Mleko kozie znakomicie nadaje się do wytwarzania serów (takie wytwarzają m.in. Peter Stratenwerth z Grzybowa, Ranczo Frontiera z Mazur czy też państwo Walczakowie z okolic Szczecina) i jogurtów (to specjalność gospodarstwa ekologicznego J. Bruździńskiej w Łubowie, woj. wielkopolskie). Takie rarytasy znajdziecie w wielu sklepach z eko żywnością.

Jeśli za wiedzą o zaletach koziego mleka podąży chęć włączenia go do zbilansowanej diety, nasze zdrowie zdecydowanie na tym zyska.

Dla zainteresowanych dokładnym składem porównawczym mleka koziego, ludzkiego, krowiego i owczego polecamy tabele w publikacji dr hab. Emilii Bagnickiej z Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN na stronie: http://www.kozy.edu.pl/?sklad-i-wartosc-odzywcza-mleka-koziego-w-porownaniu-z-mlekiem-krowim-owczym-i-kobiecym.,78

 

Małgorzata Górska

Źródła:
Materiały informacyjne dostarczone przez Fermę Kóz Ignackowo
http://kopalniawiedzy.pl/mleko-kozie-ludzkie-krowie-oligosacharydy-prebiotyki-anemia-niezbedne-kwasy-tluszczowe,13089
http://www.witaminy.org.pl/witamina-b13/
http://www.food-info.net/pl/qa/qa-fp89.htm
http://e-naturalna.pl/2010/05/kozie-mleko/
http://www.cbr.edu.pl/rme-archiwum/2010/rme36/dane/7_2.html
http://www.izoo.krakow.pl/czasopisma/wiadzoot/2007/1-2/2Dankow.pdf
http://www.ile-kalorii.pl/mineraly/mleko-kozie-w-p%C5%82ynie-d95

Strona główna


http://www.uoguelph.ca/foodscience/cheese-making-technology/section-c-milk/raw-milk-quality
http://food.rsi.org.pl/dane/warto_____od__ywcza_mleka_koziego.pdf
http://drinc.ucdavis.edu/goat1.htm
http://www.livestrong.com/article/398437-dangers-of-goat-milk/
http://www.sciencedaily.com/releases/2011/05/110518092146.htm

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.