Teraz czytasz...
Jak dbać o serce? Przypominamy przy okazji Światowego Dnia Serca

Jak dbać o serce? Przypominamy przy okazji Światowego Dnia Serca

Agnieszka Gotówka

Już w najbliższą niedzielę, 24 września, obchodzić będziemy Światowy Dzień Serca. Z tej okazji chcemy przypomnieć, jak dbać o jeden z ważniejszych organów ciała.

Choroby sercowo-naczyniowe stanowią najczęstszą przyczynę zgonów ludzi na świecie. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że w 2015 roku z tego powodu zmarło 17,7 mln osób, z czego 7,4 mln zabiła choroba wieńcowa, a 6,7 mln – udar mózgu.

Zawał mięśnia sercowego

W Polsce najczęściej diagnozowaną chorobą układu sercowo-naczyniowego jest zawał mięśnia sercowego. Rocznie rozpoznawany jest u 80 tys. Polaków.

Objawy zawału w przypadku kobiet i mężczyzn są nieco inne. Typowy ból w klatce piersiowej, promieniujący do żuchwy i ramienia lewej ręki dotyczy najczęściej panów. Z kolei panie skarżą się na duszności, nagłe osłabienie, mdłości, obfite poty oraz zawroty głowy. Ze względu na to, że symptomy zawału w przypadku kobiet nie są charakterystyczne, często zwlekają one z wizytą u lekarza, to z kolei w znacznym stopniu zmniejsza ich szanse na powrót do zdrowia. W przypadku zawału serca kluczowy jest czas reakcji. Pomoc musi nadejść natychmiast.

W Polsce w wyniku chorób serca umiera średnio aż 1 na 3 kobiety, dla porównania – rak piersi zabija 1 na 26 pacjentek.

Nadciśnienie tętnicze

Według przyjętej definicji za nadciśnienie tętnicze uznaje się wartości ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg i/ lub rozkurczowego powyżej 90 mmHg. I choć niektórym wydaje się, że jest to mało poważna dolegliwość, jej zaniedbanie znacznie podwyższa ryzyko wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu. Może ponadto prowadzić do rozwoju niewydolności nerek i uszkodzenia naczyń siatkówki. A problem ten dotyczy coraz większej grupy osób. Szacuje się, że zbyt wysokie ciśnienie ma w Polsce 9 mln osób, a więc około 20 proc. dorosłej populacji.

Nadciśnienie tętnicze może przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, co usypia czujność pacjenta. Najczęściej choroba diagnozowana jest wówczas, gdy pojawią się niepokojące objawy, takie jak:

  • szumy w uszach,
  • rozdrażnienie,
  • duszności,
  • bóle w klatce piersiowej,
  • krwawienie z nosa,
  • potliwość,
  • bóle głowy.

Choroba wieńcowa

Choroba wieńcowa, nazywana również chorobą niedokrwienną serca, charakteryzuje się niedostatecznym ukrwieniem i zaopatrzeniem serca w tlen. Dzieje się tak, gdyż tętnice wieńcowe, odpowiadające za odżywienie mięśnia sercowego, są mocno zwężone. Winne za to są blaszki miażdżycowe, które nie pozwalają krwi na swobodny przepływ. Serce nie jest odpowiednio dotlenione i nie jest w stanie efektywnie pracować.

Choroba wieńcowa to najczęściej występujące schorzenie układu krążenia wśród populacji krajów rozwijających się.

Miażdżyca

Wspomniane już blaszki miażdżycowe to nic innego jak złogi cholesterolu. Zaczynają one się odkładać w ścianach tętnic u niektórych dzieci już w 2. roku życia. Prowadzą do zwężenia światła naczyń krwionośnych, a to już prosta droga do zawału serca lub udaru mózgu.

Każda z wymienionych wcześniej chorób stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia. Wpływa też negatywnie na codzienne funkcjonowanie: z trudem znosimy nawet lekki wysiłek fizyczny, szybko się męczymy, nie mamy energii i siły do pracy.

Światowy Dzień Serca obchodzony w 120 krajach na świecie to doskonała okazja do tego, by szerzyć wiedzę na temat chorób serca, ale też mówić o ich profilaktyce i sposobach leczenia. Zgodnie z opinią ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia, aż 80 proc. przypadków chorób serca można uniknąć dzięki odpowiednim działaniom prozdrowotnym.

Jak na co dzień dbać o serce?

Istnieje kilka niezależnych od nas czynników, które mają wpływ na kondycję naszego serca. Są to: predyspozycje genetyczne, wiek, płeć czy przewlekła choroba nerek.

Jest też kilka czynników, które jesteśmy w stanie kontrolować i podejmować odpowiednio wcześnie działania profilaktyczne.

Negatywny wpływ na serce mają:

  • wysokie stężenie cholesterolu LDL,
  • niewłaściwa dieta,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • palenie papierosów,
  • nadużywanie alkoholu,
  • stres,
  • brak aktywności fizycznej.

Otyłość niszczy zdrowie

Ogromnym wrogiem serca jest otyłość. Szacuje się, że blisko połowa Europejczyków ma nadmierną masę ciała. Z roku na rok dotyczy to również coraz większej grupy dzieci i młodzieży.

Najważniejszą przyczyną otyłości jest rozwój cywilizacyjny: zmniejszenie aktywności fizycznej w połączeniu ze stosowaniem diety wysokoenergetycznej.

Prowadzimy siedzący tryb życia, chętniej przemieszczamy się samochodem (nawet na krótkich dystansach), mamy bardzo niekorzystne nawyki żywieniowe (podjadanie między posiłkami, objadanie się tuż przed snem, szybkie jedzenie). Wszystko to sprawia, że nasza sylwetka niekorzystnie się zmienia, a serce pracuje mniej efektywnie.

Wspomniany już brak odpowiedniej dawki ruchu nie tylko sprzyja otyłości, prowadzi też do zmniejszenia elastyczności naczyń krwionośnych. By zapewnić sobie dobre zdrowie i samopoczucie potrzebujemy co najmniej 30 minut umiarkowanego wysiłku fizycznego dziennie. I niech brak czasu nie stanowi dla nas wymówki: zamiast czekać na autobus, można szybkim marszem przejść na kolejny przystanek lub jechać do pracy rowerem.

Dieta dobra dla serca

Przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych jest niezdrowa dieta. Obecnie wcale o nią nietrudno. By zmniejszyć stres i poprawić sobie humor, sięgamy po słodycze. Gdy nie mamy czasu na ugotowanie obiadu, korzystamy z półproduktów lub gotowych dań. Ich zjedzenie raz na jakiś czas nie jest groźne, problem jednak pojawia się wtedy, gdy pojawiają się w naszym jadłospisie regularnie.

Podstawą dobrej kondycji serca i naczyń krwionośnych jest odpowiednia dieta, opierająca się na produktach, które korzystnie wpływają na nasz organizm. Są to:

Zobacz także

owsianka z jabłkiem i cynamonem

  • produkty zbożowe z pełnego ziarna,
  • warzywa i owoce,
  • ryby,
  • owoce morza,
  • nasiona roślin strączkowych,
  • orzechy,
  • oleje roślinne,
  • produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu.

Dla poprawy zdrowia lepiej zrezygnować ze spożywania soli. Jej nadmiar zwiększa ryzyko wystąpienia wielu chorób i dolegliwości, m.in. nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, raka żołądka, kamicy nerkowej, osteoporozy, zawału serca. Sol zdecydowanie lepiej zastąpić ziołami.

Antyoksydanty dobre dla serca

Dieta dobra dla serca musi również uwzględniać antyoksydanty. Przeciwutleniacze mają bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie, m.in. wzmacniają system odpornościowy, zapobiegają schorzeniom układu sercowo-naczyniowego, poprzez hamowanie powstawania złego cholesterolu LDL i zapobieganie odkładaniu się go w naczyniach krwionośnych. Uszczelniają naczynia krwionośne, zapobiegają opuchliznom, krwawieniom, obniżają ciśnienie krwi, hamują „sklejanie” się płytek krwi i zapewniają odpowiedni jej przepływ.

By jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem warto wzbogacić dietę w produkty dostarczające przeciwutleniacze. Należą do nich oleje roślinne, zboża, owoce, warzywa, zioła, przyprawy, kawa, herbata oraz inne produkty pochodzenia roślinnego. Oleje szczególnie bogate są w tokoferole, tokotrienole, fosfolipidy. W owsie i otrębach z ryżu możemy znaleźć różne pochodne ligniny, w owocach i warzywach witaminę C, flawonoidy, karotenoidy, w przyprawach i ziołach – bogactwo związków fenolowych

– podpowiada mgr Monika Konieczna z Poradni Dietetycznej „Twój Dietetyk” w Grodkowie.

Cennym źródłem antyoksydantów są owoce i warzywa. Bardzo dużo przeciwutleniaczy zawierają przede wszystkim owoce jagodowe i pestkowe, np. aronia, borówki, jeżyny, owoce czarnego bzu, dzika róża, winogrona (zwłaszcza ciemne).

Silnymi właściwościami antyoksydacyjnymi charakteryzuje się także herbata, głównie zielona. Obecne w niej flawonoidy działają przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo, przeciwalergicznie. Korzystnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy, gdyż wykazują zdolność do uszczelniania naczyń krwionośnych.

By serce było zdrowe, potrzebuje też witamin. Na zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi i regulację ciśnienia tętniczego pozytywnie wpływa witamina C. Z kolei niedobory witaminy E sprawiają, że płytki krwi „zlepiają się”, co zwiększa ryzyko powstania zakrzepów.

Serce każdego dnia wykonuje tytaniczną pracę. Kurczy się ok. 100 tys. razy na dobę, w ciągu minuty pomując 5-6 l krwi. W sytuacji stresowej może zwiększyć swoją wydajność nawet pięciokrotnie, dlatego długotrwałe napięcie może doprowadzić do przedwczesnego zużycia się mięśnia sercowego. Hormony stresowe ponadto podnoszą ciśnienie krwi i zwiększają ilość odkładanego się na ściankach naczyń krwionośnych tłuszczu. Sercu nie sprzyja także palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu.

Każdy z nas chciałby jak najdłużej cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem. W wielu przypadkach jednak sami doprowadzamy do zniszczenia najważniejszych organów. Łatwo jednak można to zmienić, modyfikując swoje codzienne nawyki.

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.