Cykoria sałatowa znana jest już wielu osobom, które lubią gotować i przyrządzać ciekawe dania, choć w Polsce nadal podchodzimy do niej z pewną rezerwą. Najczęściej traktuje się ją jako dodatek, mogący z powodzeniem zastąpić sałatę.
Choć cykoria znana była już w starożytności, to jej uprawa na dobre rozpoczęła się pod koniec XIX wieku w Belgii, gdzie do dzisiaj jest niezwykle popularna. Dość szybko pojawiała się w innych krajach europejskich, gdzie zaczęto ją uprawiać na szeroką skalę. Dzisiaj eksportuje się ją z Włoch, Francji, Hiszpanii, Anglii, Szwajcarii. Można spotkać ją również w polskich ogródkach warzywnych.
Co cykoria ma wspólnego z magią?
Cykoria to warzywo zimowe, które na sklepowych półkach pojawia się od listopada do kwietnia. Uprawia się ją z dala od światła, co dawniej w połączeniu z jej bladością i kruchością budziło w ludziach obawy. Warzywo to uznawano za roślinę magiczną, sięgały po nie osoby zajmujące się czarną magią. Do dzisiaj znane jest powiedzenie ‘mieć cykorię’ lub ‘mieć cykora’, co przez niektórych badaczy tożsame jest z określeniem uczucia strachu.
Cykoria – gorzka wykwintność
Cykoria ma lekko gorzkawy, a przy tym pikantny smak. Niektórzy podpowiadają różne sposoby na pozbycie się tej charakterystycznej goryczki, np. poprzez moczenie liści cykorii w zimnej wodzie. W ten sposób jednak pozbawimy warzywo kryjącego się w nim bogactwa witamin i składników mineralnych, bo to właśnie w tej cierpkiej części kryje się ich najwięcej. Cały sekret przygotowania cykorii wiąże się zatem z odpowiednią kompozycją smakową, poprzez dobranie odpowiednich składników i przypraw. Warzywo to współgra z octem balsamicznym, jabłkami, cytryną i orzechami. Na jej bazie przygotowuje się sałatki, ale i dania główne. Z powodzeniem można warzywo to zaserwować jako zakąskę, podając ją z sosami (np. czosnkowym lub majonezowym). W tym celu wykorzystać można całe liście i na tak przygotowane łódeczki nałożyć kawior, pasty lub kremy.
Jak kupić dobrą i świeżą cykorię?
Jeśli nie wie się, po którą cykorię w sklepach sięgnąć, wówczas może się okazać, że już za pierwszym razem znienawidzimy to warzywo. Cała sztuka polega bowiem na wyborze odpowiednio wyglądającego warzywa: powinno być ono twarde, mieć jak najjaśniejsze główki (dopuszczalne jest jedynie zażółcenie brzegów). Jej długość nie powinna przekraczać 15 cm, a średnica 3-4 cm. Zdecydowanie nie należy sięgać po cykorię zieloną lub z rozchylającymi się liśćmi. Niektóre sklepy ukrywają cykorię przed światłem, wówczas możemy być pewni, że cykoria jest świeża i prawidłowo przechowywana. W domu schowajmy warzywo do lodówki (do dolnej szuflady). Cykorię należy spożyć w ciągu pięciu dni od zakupu. Przed podaniem należy każdy liści dokładnie umyć i osuszyć. Warto o cykorię zapytać w pobliskim ekosklepie.
Cykoria – moc witamin i minerałów
Cykoria, choć niepozorna i krucha, to prawdziwa bomba witamin i minerałów. W warzywie tym kryją się duże ilości potasu, magnezu, manganu, żelaza, cynku, fosforu, karotenu, witaminy B1, B2, C i kwasu foliowego. Poprawia ponadto trawienie, usprawnia funkcjonowanie nerek i wpływa na produkcję czerwonych krwinek. Cykoria to doskonała zakąska, nie tylko z powodu swojej delikatności, ale również dlatego, że pobudza apetyt i stymuluje wątrobę do wydzielania większej ilości żółci. Za procesy te odpowiadają laktucyna i laktukopikryna, którym ponadto cykoria zawdzięcza gorzkawy posmak.
Kto powinien jeść cykorię?
Po cykorię bez wahania mogą sięgać osoby będące na diecie, warzywo to jest bowiem niskokaloryczne (jedna jej główka zawiera 30 kcal). By zapewnić sobie uczucie sytości, po spożyciu cykorii warto wypić szklankę wody. Warzywo to poprawia ponadto koloryt skóry, co zawdzięcza zawartemu w niej beta-karotenowi. Obecna w cykorii witamina A działa niczym eliksir młodości: poprawia elastyczność skóry, wspomaga jej odbudowę, zapobiega starzeniu się i niszczy wolne rodniki. Łagodzi podrażnienia i stosowana jest w leczeniu trądziku.
Kawa z cykorii
Cykoria (a dokładniej jej odmiana: cykoria korzeniowa) to również doskonały substytut kawy. Ten bezkofeinowy napój, otrzymywany z ususzonych korzeni omawianego warzywa, jest niezwykle dietetyczny, a przy tym bogaty w wartości odżywcze. Szklanka tej aromatycznej kawy dostarcza bardzo duże ilości błonnika, który nie tylko reguluje pracę układu pokarmowego, ale i wspiera usuwanie nadmiaru cholesterolu z organizmu. Pomaga również w walce z zaparciami, przyspiesza bowiem przemianę materii i ułatwia trawienie, a przy tym pobudza do aktywności mikroflorę jelitową.
Picie kawy z cykorii zwiększa uczucie sytości i wspomaga wydalanie kwasów żółciowych, a przy tym zmniejsza poziom glukozy we krwi. Na wprowadzeniu tego napoju do codziennej diety korzysta również skóra – zawarty w cykorii beta-karoten pozwoli zachować jej zdrowy koloryt.
Komu poleca się kawę z cykorii?
Niektórym z pewnością trudno jest zrezygnować z codziennej ‘małej czarnej’ na rzecz kawy przygotowanej na bazie cykorii. Jej smak bowiem przypomina bardziej kawę rozpuszczalną, która nie wszystkim przypada do gustu. Kiedy jednak nie ma innej możliwości, warto zwrócić się ku naturalnej kawie, która przy swojej aromatyczności, jest ponadto niezwykle zdrowa. W połączeniu z mlekiem zwiększa przyswajalność białka i magnezu. Poleca się ją dzieciom, kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią (za sprawą potasu zawartego w kawie z cykorii zwiększa się u nich ilość wydzielanego mleka). Ten napój to też dobra alternatywa dla wszystkich, którzy powinni ograniczyć picie kawy (spożywana w nadmiarze nie jest dla organizmu obojętna – wypłukuje minerały, zakwasza organizm i podnosi ciśnienie krwi).
Cykoria to warzywo, które najświeższe i najsmaczniejsze jest zimą, a więc w okresie, gdy nie mamy zbyt dużego wyboru warzyw sezonowych. Jest ponadto pełna prozdrowotnych właściwości i dedykowana jest niemal każdemu. Jej przygotowanie nie jest skomplikowane. Cykoria może podbić podniebienia wielu z nas i być przy tym niezwykle ekskluzywną przekąską w czasie rodzinnego przyjęcia. Może zatem warto zmierzyć się z jej specyficznym smakiem?
Agnieszka Gotówka
