Z jednej strony budzą zainteresowanie, z drugiej – są często utożsamiane z substancjami odurzającymi. A przecież konopie siewne znane są ludziom od wieków. Co więcej, mają mnóstwo zastosowań i niosą dziś szansę na ratunek środowiska naturalnego.
Konopie siewne (Cannabis sativa L.), zwane też włóknistymi, to gatunek roślin z rodziny konopiowatych. Są rozpowszechnione na całym świecie, rosną również w Polsce. W ostatnim czasie ich popularność rośnie. I trudno się temu dziwić. Konopie nie tylko są niezwykle odporne, ale też bardzo dobrze adaptują się do różnych warunków klimatycznych. I, co istotne, roślinę można niemal w całości wykorzystać.
Uprawa konopi siewnej a prawo
Uprawa konopi siewnej jest w Polsce regulowana Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. Plantacja może być prowadzona wyłącznie na określonej powierzchni i w wyznaczonych rejonach. Zastosowany musi zostać materiał siewny kategorii elitarnej albo kwalifikowanej w rozumieniu przepisów o nasiennictwie. Niezbędne są ponadto umowy kontraktacji zawartej z podmiotem posiadającym zezwolenie marszałka województwa na prowadzenie działalności w zakresie skupu konopi włóknistych lub zobowiązania do przetworzenia konopi włóknistych we własnym zakresie. Skąd takie wymagania formalne? Chodzi o substancję psychoaktywną THC (tetrahydrokannabinol). W konopiach siewnych jest jej niewiele, natomiast najwyższe stężenie tego związku notuje się w konopiach indyjskich, których uprawa jest w Polsce zabroniona.
Naukowcy są zdania, że nawet w warunkach środowiskowych sprzyjających biosyntezie kannabinoidów zawartość THC w konopiach włóknistych nie przekroczy granic określonych ustawowo.
Zastosowanie konopi siewnej
Konopie siewne znane są człowiekowi od stuleci. Uprawiali je nasi prasłowiańscy przodkowie, którzy nadawali jej właściwości magiczne. Pisał o nich Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”, wzmianka o roślinie znajduje się też na kartach „Potopu” Henryka Sienkiewicza. Na przełomie XIX i XX wieku jej uprawa była bowiem powszechna. Wykorzystywano ją w medycynie naturalnej, kuchni oraz do wyrobu tkanin i odzieży.
Dziś konopie siewne na powrót uprawia się na potrzeby przemysłu włókienniczego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych oraz nasiennictwa.
Ubrania z konopi siewnej
Dużą popularnością cieszy się odzież z konopi siewnej. Wyróżnia się wysoką higroskopijnością. Jest przewiewna i delikatna dla skóry, a przy tym doskonale chroni ciało przed zmiennymi warunkami termicznymi (jest idealna na lato i zimę). Same włókna są trwalsze od innych, dzięki czemu ubrania służą przez dłuższy czas.
Uprawa rośliny jest przy tym mniej szkodliwa dla środowiska niż w przypadku bawełny. Ta ostatnia jest uprawiana na masową skalę przy użyciu herbicydów i pestycydów, środków silnie trujących i rakotwórczych. Produkcja odzieży bawełnianej zużywa też ogromne ilości wody. Z kolei konopie siewne bezproblemowo rosną na niemal każdej glebie, są odporne na działanie różnych szkodników i do prawidłowego wzrostu nie potrzebują żadnych środków ochrony roślin.
Żywność z konopi
Nasiona łuskane, olej z nasion, białko lub mąka konopna – to tylko niektóre z produktów wytwarzanych z konopi siewnych. Są niezwykle zdrowe i mają wiele prozdrowotnych właściwości. Nasiona zawierają 460% więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych niż ryby. Z kolei olej z nasion konopi to bardzo cenne źródło kwasów tłuszczowych (Omega-3 i Omega-6) w idealnej dla człowieka proporcji (3:1). Dostarcza ponadto cennych dla zdrowia witamin i minerałów, m.in. witaminę E, żelazo, wapń, cynk, fosfor i magnez.
Dowiedz się więcej: Konopie siewne – zalety, właściwości, wykorzystanie
Prozdrowotne właściwości konopi
Na temat medycznej marihuany powiedziano i napisano wiele. Jest ona w Polsce legalna od 1 listopada 2017 r., jednak pacjenci którzy otrzymali na nią receptę, mają do dziś ogromny problem z wykupieniem leku. A szkoda, bo badania wykazały, że konopie wykazują szerokie zastosowanie lecznicze. W odpowiednich dawkach uśmierzają ból (m.in. silne bóle migrenowe), łagodzą skutki uboczne chemioterapii, eliminują objawy choroby Leśniowskiego-Crohna, stwardnienia rozsianego i choroby Parkinsona.
Materiały budowlane z konopi
Po raz pierwszy na szerszą skalę zaczęto przygotowywać materiał budowlany z konopi siewnych na przełomie lat 80. i 90. XX wieku we Francji. Wykorzystywano go do renowacji starych budynków drewnianych w celu wypełniania ścian w miejsce ubytków. Z czasem po tak przygotowany materiał zaczęto sięgać przy wznoszeniu nowych obiektów. Czym się charakteryzuje? Po pierwsze, jest przyjazny dla środowiska (ma ujemny ślad węglowy). Po drugie, jest bardzo mocny, a przy tym zdecydowanie lżejszy niż beton. Po trzecie, nie gnije, jest wodoodporny i niepalny.
Konopie siewne są na tyle popularne, że w Polsce już po raz 4. odbędą się Targi Konopne Kanaba Fair. Wydarzenie zaplanowano na 11 i 12 maja. W Krakowie będzie można wysłuchać interesujących wykładów na temat zastosowania konopi w budownictwie, przemyśle modowym czy farmaceutycznym, ale też kupić produkty konopne (m.in. kosmetyki, olejki CBD, produkty spożywcze).
5 ciekawostek na temat konopi siewnych
- Największym producentem i eksporterem konopi na świecie jest Kanada.
- Prawo zabrania krzyżowania konopi indyjskich i włóknistych w programach hodowlanych.
- O medycznych zastosowaniach konopi siewnej pisano już w Starym Testamencie.
- Łacińska nazwa konopi siewnych – Cannabis sativa L. – tłumaczy się jako kane (kene) – trzcina oraz bosem (busma) – wonna, pachnąca aromatyczna.
- Tłoczony z nasion konopi olej wykorzystywano w przemyśle do oświetlenia i produkcji mydła.
Przeczytaj więcej: Konopie siewne – zalety, właściwości, wykorzystanie
Bibliografia:
- Brzyski P., Fic S., Charakterystyka kompozytu wapienno-konopnego i jego zastosowanie w budownictwie, Budownictwo i Architektura 14 (2), 2015, 11-19.
- Kaniewski R., Pniewska I., Kubacki A., Strzelczyk M., Chudy M., Oleszak G., Konopie siewne (Cannabis sativa L.) – wartościowa roślina użytkowa i lecznicza, Postępy Fitoterapii, 18(2), 2017, 139-144.
- Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dn. 29 lipca 2005 r., Dz. U. z dn. 2016 r., poz. 224, 437.
