Żyjemy dziś w nieustannym biegu. Chcemy odżywiać się zdrowo, ale nie mamy czasu, by gotować pełnowartościowe posiłki. Potrzebujemy diety bogatej w witaminy i składniki mineralne, jednak nie potrafimy odpowiednio skomponować swoich jadłospisów. Ratujemy się więc daniami gotowymi. Czy słusznie?
Lubimy proste i szybkie rozwiązania, również w kuchni. Dzisiejsza rzeczywistość nieco różni się od tej, jaką pamiętają nasze babcie. Zdecydowana większość kobiet łączy pracę zawodową z opieką nad dziećmi i domem. To wymaga zaawansowanej logistyki. Stąd tak popularne są planery, w których można zapisywać m.in. listę zakupów czy jadłospis na cały tydzień. Są jednak dni, kiedy czasu mamy wyjątkowo mało. To właśnie wtedy najczęściej sięgamy po żywność gotową. Jeszcze kilka lat temu kojarzyła się ona z produktami typu fast food, była więc synonimem słabej jakości i żywności przetworzonej. A jak to wygląda dzisiaj?
Artykuł pochodzi z najnowszego numeru Biokuriera
Okazuje się, że całkiem nieźle. Konsumenci stają się coraz bardziej świadomi. Coraz rzadziej wpadają w zastawiane na nich marketingowe pułapki. To dlatego na rynku jest coraz więcej produktów gotowych z dobrym składem. Nie znajdziemy w nich konserwantów, aromatów czy barwników.
Przeczytaj również: Boczniaki i 5 faktów na ich temat, o których najpewniej nie miałeś pojęcia
Żywność gotowa, czyli wygodna
W języku specjalistycznym żywność gotowa nazywana jest wygodną (convenience food). Pod tym pojęciem kryją się produkty o wysokim stopniu dyspozycyjności, które pozwalają szybko przygotować posiłek. Niektórzy badacze zaliczają do nich również dania serwowane w restauracjach i stołówkach oraz produkty, które przeszły wtórną obróbkę (m.in. pizze, pasztety). Profesor Jan Gawęcki, technolog żywności i żywienia, uważa, że pod pojęciem żywności wygodnej kryją się produkty gotowe do bezpośredniego spożycia lub wymagające niewielkiej obróbki kulinarnej, porcjowane i pakowane, w sposób szczególnie dogodne dla konsumenta.
Wszystkie definicje żywności wygodnej mają wspólną cechę: podkreślają minimalny czas przygotowania posiłku. Sięgając po gotowe produkty, możemy więcej czasu poświęcić na odpoczynek lub zabawę z dzieckiem. Nie tylko nie musimy gotować, ale też mamy mniej sprzątania. A co ze zdrowiem?
Convenience z coraz lepszym składem
Jeszcze kilka lat temu żywności gotowej nie można było nazwać wartościową. Odradzano jej serwowanie dzieciom. Specjaliści sugerowali też, by po produkty gotowe sięgać sporadycznie.
Na szczęście rynek dań gotowych zmienia się z miesiąca na miesiąc. I to na plus! Na sklepowych półkach znajdziemy coraz więcej produktów, których skład jest odpowiedni
– mówi Marzena Kasprzak-Jóźwiak, dietetyk z poradni Dietetyczny absurd. I dodaje:
Kupując dania gotowe, zwracajmy uwagę na cztery rzeczy. Po pierwsze, skład – starajmy się unikać chemii (oznaczenia E) oraz składników, których nazwy nic nam nie mówią. Bazujmy na tym, co mamy w swojej kuchni i z czego samodzielnie moglibyśmy przygotować posiłek. Dobry i zdrowy produkt powinien mieć krótki skład, w tym najważniejsze pięć pierwszych pozycji powinno być maksymalnie zdrowe. Po drugie, unikajmy nadmiernej ilości soli, cukru dodanego oraz syropu glukozowo-fruktozowego. Po trzecie – etykieta. Nie dajmy się oszukiwać. Nie każda „Szynka babuni” ma ze zdrowiem i staropolskim sposobem przygotowania wiele wspólnego. Po czwarte, przyjrzyjmy się tabeli makroskładników. Starajmy się tak bilansować nasz jadłospis, by były tam zarówno tłuszcze, białko, jak i węglowodany.
Dziś produkty gotowe to szeroka gama dań z niezłym składem. Nie tylko krótki czas przygotowania jest ich zaletą, ale też łatwość w stosowaniu poza domem, np. podczas wakacji. Ale żywność gotowa ma też kilka wad.
To m.in. obniżenie zawartości witamin i ich aktywności biologicznej, zmniejszenie strawności produktu, a także zanieczyszczenie środowiska odpadami opakowań i produktami ich utylizacji. Celowo nie wskazuję wśród wad żywności gotowej dodatku konserwantów, barwników i aromatów, gdyż w wielu produktach tego typu ich… nie ma.
Już jakiś czas temu producenci wyszli naprzeciw oczekiwaniom klientów i zaczęli produkować gotowe dania z dobrym składem. Przed zakupem zawsze jednak warto dokładnie przeczytać etykietę produktu
– podpowiada Dominika Hatala, autorka bloga Dietetyk Powszechny.
W daniach tego typu powinniśmy wystrzegać się dodatku utwardzonych tłuszczów roślinnych, wzmacniaczy smaku, skrobi modyfikowanej, syropu glukozowego, sztucznych aromatów, maltodekstryny. Przy wyborze produktów gotowych najlepiej kierować się zasadą: im krótszy skład, tym lepiej. Należy też zwrócić uwagę na wartości odżywcze produktu, aby wybrany przez nas posiłek był bogaty w białko, a nie tylko tłuszcze i węglowodany. Wtedy takie danie będzie odpowiednio zbilansowane i nasyci nas na dłużej
– doradza dietetyczka.
Kto najczęściej sięga po dania gotowe?
Po żywność gotową w Polsce najczęściej sięgają ludzie młodzi o wyższych dochodach, którzy mieszkają w dużych miastach. W wielu przypadkach są to osoby samotne lub mieszkające wyłącznie z parterem, choć zauważono też, że produkty gotowe często goszczą na stołach wielodzietnych rodzin.
W jednym z przeprowadzonych badań dowiedziono ponadto dodatnią zależność między poziomem stresu, a spożyciem żywności gotowej. Osoby, które mają stresującą pracę i są nerwowe, częściej sięgają po produkty gotowe.
Negatywny stosunek do żywności gotowej mają najczęściej osoby starsze, rolnicy i mieszkańcy wsi, którym tego rodzaju produkty kojarzą się z wysoką ceną i słabą jakością.
Dla każdego coś odpowiedniego
Producenci żywności gotowej nie tylko muszą dostosować się do preferencji klientów, którzy na sklepowych półkach szukają dań bezpiecznych, świeżych i tanich, ale też dostosować się do nieustannie zmieniających się trendów żywieniowych. W tym względzie prym wiodą dania wegańskie i wegetariańskie. Zwolenników żywności roślinnej przybywa z roku na rok, więc i dla nich produkowane są dania do szybkiego przygotowania. Coraz więcej produktów tego typu pochwalić się może certyfikatem żywności ekologicznej.
Jakie produkty są najczęściej serwowane jako dania gotowe? W większości są to potrawy znane i często pojawiające się na naszych stołach, np. pierogi, pyzy, naleśniki, zupy, gołąbki, fasolka po bretońsku, flaki. Dostępne są również dania obiadowe, np. makaron z sosem, roladki wieprzowe lub drobiowe z kuskusem czy pulpety w sosie pomidorowym z ryżem.
Alternatywa dla dań gotowych
Dania gotowe niekiedy nas ratują. Są dni, kiedy nie mamy czasu na przygotowanie ciepłego posiłku, a na wyjście do restauracji nie każdy może sobie pozwolić. Najłatwiej wówczas wejść do sklepu i wybrać produkt, który wymaga od nas jedynie podgrzania.
Pamiętajmy jednak, że sami też możemy przygotować dania, po które będziemy mogli sięgnąć w kryzysowych sytuacjach. Na zapas warto ugotować zupy, np. rosół, pomidorową lub jarzynową. Po pasteryzacji można je przechowywać w lodówce przez kilkanaście dni. Dobrym pomysłem jest też zrobienie większej ilości pierogów i ich zamrożenie. Długo przechowywać można również domowy bigos lub leczo.
Dania gotowe nie są już synonimem słabej jakości i śmieciowego jedzenia. To spora grupa dań z dobrym składem i dostosowana do kulinarnych preferencji Polaków. Podstawą zdrowej diety jest jednak różnorodność. Pamiętajmy więc, by po gotowe potrawy sięgać raz na jakiś czas.
